تاریخ ساسانی در قلعه ایزدخواست فرو می‌ریزد؛
نخستین بنای طبقاتی جهان رو به ویرانی
نخستین بنای طبقاتی جهان که قدمتش به دوره ساسانیان باز می گردد و در شمال استان فارس واقع شده در حال فرو ریزی است و اعتباری برای مرمت و حفاطت ندارد!
به گزارش شیرازه، قلعه ایزدخواست که قدمتش به 1700 سال قبل بر می گردد و به عنوان نخستین
بنای طبقاتی جهان معروف است این روزها در حال تکه تکه شدن و ریزش است بنایی
که از شاخص ترین آثار منطقه شمال فارس به شمار می رود دارای سبک معماری
عجیبی است و در واقع نمونه منحصر به فردی از شهرسازی و مهندسی زمان قدیم
ایران است.
ایزدخواست شهری در بخش مرکزی شهرستان آباده در شمال ایالت فارس بوده که دارای آثار منحصر به فردی از دوره های مختلف تاریخی ایران است. قلعه، پل و کاروانسرای ایزد خواست به همراه خانه های قدیمی روستایی از جمله آثار تاریخی شهر ایزدخواست به شمار می روند که هر یک دارای ویژگی های خاصی هستند و می توانند برای گردشگران جذاب و دیدنی باشند. اما آنچه که این روزها گردشگران از این منطقه می ببینند بنای مخروبه ای رو به نابودی کامل است كه فاقد زیر ساخت های لازم است تا بتواند گردشگران را برای چند ساعتی هم که شده در این محوطه ماندگار کند!
بنا بر این گزارش قلعه ایزدخواست در گذشته با کمترین هزینه، امنیت خود و ساکنان داخل آن را تامین می کرده چرا که از سه طرف با پرتگاهی بر حالت عمود نسبت به کف زمین با ارتفاعات مختلف از شش تا 15 متر، حتی با کمک ادوات جنگی برای سربازان دشمن غیر قابل نفوذ بوده است. نفوذ فقط از یک طرف میسر می شده که آن هم با حفر زمین حدود 30 مترطول و چهار مترعرض با عمق چهار متر نفوذ به داخل قلعه غیر ممکن بوده است. خانه سازی در قلعه در حد بی نظیری بوده که ضمن استفاده کردن از مصالح چوب و گل به صورت خشت کمترین سنگینی را بر کف قلعه ایجاد کرده و همچنین توانسته اند ساختمان هایی را در پنج طبقه بسازند که با امکانات آن زمان در یک فضای محدود بسیار قابل تامل است که هم جواب ازدیاد جمعیت را می داده و هم با استفاده از ارتفاع طبقات، چشم اندازی بسیار زیبا به وجود می آمده که مردم هم می توانستند زمین های کشاورزی خود را از داخل خانه تماشا کنند و هم در دل طبیعت باشند.
با این تفاسیر می توان قلعه ایزدخواست را یکی از جاذبه های گردشگری بزرگ منطقه و استان فارس توصیف کرد که با کمی تدبیر و اندیشه می تواند نقش مهمی را در گردشگری تاریخی استان فارس ایفا کند.
اما آنچه امروز از این قلعه و خانه های روستایی تاریخی اطراف آن باقیمانده ویرانه هایی از دیواره هایی بوده که بر فراز تپه ای واقع شده و کوچکترین اثری از نگهداری و حفاظت اصولی در آن دیده نمی شود. دیواره هایی که تخریب شده و فرو ریخته، شکاف هایی که هر روز بزرگتر می شود و عدم رسیدگی به محیط قلعه و مرمت آن بیش از آنکه شکوه قلعه تاریخی را نمایان کند آثار زوال و مهجوریت را به نمایش می گذارد.
دیواره های بنا آلوده و در بخش هایی از بنا نیز در حال تخریب و ریزش است و بر این اساس می توان گفت که شرایط این مجموعه اثر تاریخی اصلا مطلوب و خوشایند نیست.
نمای بیرونی قلعه که تحت تاثیر فرسایش بدون نگهداری رها شده است
در اين بناي تاريخي، آثاري از آتشكده اي از دوره ساسانيان باقي مانده كه اندازه ضلع شمالي آن در حدود 10 متر و ضلع جنوبي 70 متر و طول آن هم به 332 متر مي رسد و در قرن نهم هجري به مسجد تبديل شده است. منازل مسكوني در اين بنا به دليل فضاي كم، چندطبقه ساخته شده و در واقع مي توان اين قلعه را بنايي دوطبقه ناميد كه هم اينك از طبقه دوم آن خبري نيست و به طور كامل به ويرانه اي تبديل شده است.
سكونت در قلعه ايزدخواست تا 177 سال قبل نيز جريان داشته و به تدريج خالي از سكنه شده است. اين بناي تاريخي در شهريورماه سال 1382 به شماره 9800 در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده و هم اينك به توجه و حفاظت بيشتري نياز دارد، اما آن طور كه جعفرپور رئيس اداره ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري شهرستان آباده به خبرنگار ما مي گويد؛ تاكنون اعتباري براي مرمت اين بناي ملي درنظر گرفته نشده و بنا رو به ويراني است.
به گفته وي، قلعه با آسيب هاي جدي همراه شده و نميتوان درصد تخريب وارده بر اثر را با عدد و رقم عنوان كرد، اما آن طور كه از شواهد پيداست، طبقه دوم بنا به طور كامل از بين رفته و قسمت هاي عمده قلعه نيز در حال فرو ريختن است.
وي اضافه مي كند: با توجه به آسيب هايي كه اين بناي ساساني ديده است ميزان اعتبارات براي مرمت و حفاظت از بنا بسيار زياد است هرچند كه هنوز برآوردي هم در اين رابطه صورت نگرفته است.
رئيس اداره ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري شهرستان آباده در ادامه مي گويد: قلعه ايزدخواست يكي از بناهاي منحصربه فرد شهرستان است و چنانچه مرمت شود ميتواند به يكي از جاذبه هاي اصلي گردشگري شهرستان بدل شود.
وي در ادامه خاطرنشان كرد: با توجه به اينكه قلعه ايزدخواست يك بناي ملي است و نيازمند مرمت اضطراري است، از اين رو مي طلبد ديگر ارگان هاي فرهنگي و اجرايي استان و شهرستان نيز در اين رابطه ميراث فرهنگي را ياري نمايند تا شاهد احياي اين قلعه ساساني باشيم.
منبع: خبرجنوب
ایزدخواست شهری در بخش مرکزی شهرستان آباده در شمال ایالت فارس بوده که دارای آثار منحصر به فردی از دوره های مختلف تاریخی ایران است. قلعه، پل و کاروانسرای ایزد خواست به همراه خانه های قدیمی روستایی از جمله آثار تاریخی شهر ایزدخواست به شمار می روند که هر یک دارای ویژگی های خاصی هستند و می توانند برای گردشگران جذاب و دیدنی باشند. اما آنچه که این روزها گردشگران از این منطقه می ببینند بنای مخروبه ای رو به نابودی کامل است كه فاقد زیر ساخت های لازم است تا بتواند گردشگران را برای چند ساعتی هم که شده در این محوطه ماندگار کند!
بنا بر این گزارش قلعه ایزدخواست در گذشته با کمترین هزینه، امنیت خود و ساکنان داخل آن را تامین می کرده چرا که از سه طرف با پرتگاهی بر حالت عمود نسبت به کف زمین با ارتفاعات مختلف از شش تا 15 متر، حتی با کمک ادوات جنگی برای سربازان دشمن غیر قابل نفوذ بوده است. نفوذ فقط از یک طرف میسر می شده که آن هم با حفر زمین حدود 30 مترطول و چهار مترعرض با عمق چهار متر نفوذ به داخل قلعه غیر ممکن بوده است. خانه سازی در قلعه در حد بی نظیری بوده که ضمن استفاده کردن از مصالح چوب و گل به صورت خشت کمترین سنگینی را بر کف قلعه ایجاد کرده و همچنین توانسته اند ساختمان هایی را در پنج طبقه بسازند که با امکانات آن زمان در یک فضای محدود بسیار قابل تامل است که هم جواب ازدیاد جمعیت را می داده و هم با استفاده از ارتفاع طبقات، چشم اندازی بسیار زیبا به وجود می آمده که مردم هم می توانستند زمین های کشاورزی خود را از داخل خانه تماشا کنند و هم در دل طبیعت باشند.
با این تفاسیر می توان قلعه ایزدخواست را یکی از جاذبه های گردشگری بزرگ منطقه و استان فارس توصیف کرد که با کمی تدبیر و اندیشه می تواند نقش مهمی را در گردشگری تاریخی استان فارس ایفا کند.
اما آنچه امروز از این قلعه و خانه های روستایی تاریخی اطراف آن باقیمانده ویرانه هایی از دیواره هایی بوده که بر فراز تپه ای واقع شده و کوچکترین اثری از نگهداری و حفاظت اصولی در آن دیده نمی شود. دیواره هایی که تخریب شده و فرو ریخته، شکاف هایی که هر روز بزرگتر می شود و عدم رسیدگی به محیط قلعه و مرمت آن بیش از آنکه شکوه قلعه تاریخی را نمایان کند آثار زوال و مهجوریت را به نمایش می گذارد.
دیواره های بنا آلوده و در بخش هایی از بنا نیز در حال تخریب و ریزش است و بر این اساس می توان گفت که شرایط این مجموعه اثر تاریخی اصلا مطلوب و خوشایند نیست.
نمای بیرونی قلعه که تحت تاثیر فرسایش بدون نگهداری رها شده است
در اين بناي تاريخي، آثاري از آتشكده اي از دوره ساسانيان باقي مانده كه اندازه ضلع شمالي آن در حدود 10 متر و ضلع جنوبي 70 متر و طول آن هم به 332 متر مي رسد و در قرن نهم هجري به مسجد تبديل شده است. منازل مسكوني در اين بنا به دليل فضاي كم، چندطبقه ساخته شده و در واقع مي توان اين قلعه را بنايي دوطبقه ناميد كه هم اينك از طبقه دوم آن خبري نيست و به طور كامل به ويرانه اي تبديل شده است.
سكونت در قلعه ايزدخواست تا 177 سال قبل نيز جريان داشته و به تدريج خالي از سكنه شده است. اين بناي تاريخي در شهريورماه سال 1382 به شماره 9800 در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده و هم اينك به توجه و حفاظت بيشتري نياز دارد، اما آن طور كه جعفرپور رئيس اداره ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري شهرستان آباده به خبرنگار ما مي گويد؛ تاكنون اعتباري براي مرمت اين بناي ملي درنظر گرفته نشده و بنا رو به ويراني است.
به گفته وي، قلعه با آسيب هاي جدي همراه شده و نميتوان درصد تخريب وارده بر اثر را با عدد و رقم عنوان كرد، اما آن طور كه از شواهد پيداست، طبقه دوم بنا به طور كامل از بين رفته و قسمت هاي عمده قلعه نيز در حال فرو ريختن است.
وي اضافه مي كند: با توجه به آسيب هايي كه اين بناي ساساني ديده است ميزان اعتبارات براي مرمت و حفاظت از بنا بسيار زياد است هرچند كه هنوز برآوردي هم در اين رابطه صورت نگرفته است.
رئيس اداره ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري شهرستان آباده در ادامه مي گويد: قلعه ايزدخواست يكي از بناهاي منحصربه فرد شهرستان است و چنانچه مرمت شود ميتواند به يكي از جاذبه هاي اصلي گردشگري شهرستان بدل شود.
وي در ادامه خاطرنشان كرد: با توجه به اينكه قلعه ايزدخواست يك بناي ملي است و نيازمند مرمت اضطراري است، از اين رو مي طلبد ديگر ارگان هاي فرهنگي و اجرايي استان و شهرستان نيز در اين رابطه ميراث فرهنگي را ياري نمايند تا شاهد احياي اين قلعه ساساني باشيم.
منبع: خبرجنوب
نظرات بینندگان
