روی ریل انتظار/ نگاهی به وضع خطوط متروی شیراز
وقتی در سال 93 رینگهای مترو شیراز آب میشد کمتر کسی می
توانست باور کند بخشی از پروژه ای که برایش بسیاری از خیابانهای شهر سال ها
مسدود شده به سرانجام رسیده و به تکمیل نهایی نزدیک است؛ همان زمان
مسئولان شهرداری وعده دادند خط یک قطار شهری را تا سال 95 به میدان گلسرخ
برسانند.
اکنون که تابلوی روزشمار ایستگاه میدان ستاد به کمتر از 150 رسیده
شهروندان شیرازی منتظرند که ببینند آیا می توانند از اسفندماه امسال سراسر
مسیر مدرس، زند، قصردشت و معالی آباد را به جای خودرو با قطار طی کنندیا
خیر.
اینک شهردار می گوید، خط یک قطار شهری شیراز
تا پایان امسال به بهره برداری خواهد رسید؛ حتی اگر به قیمت متوقف کردن
برخی پروژه های عمرانی تمام شود.
عزمِ جزم
شهرداری می خواهد بالاخره
خیابان های شیراز را از دردسر خط یک مترو شیراز رها کند؛ دردسر 13 ساله ای
که راه بندان و هزینه های بسیاری به بار آورده است.
قرار بود فاز یک خط
یک قطار شهری در سال 87 افتتاح شود ولی با تاخیری 6 ساله در سال 93 به
بهره برداری رسید؛ فاز دو هم باید در سال 90 بهره برداری می شد ولی گفته می شود آخر 95 قطار از میدان نمازی به میدان گلسرخ خواهد رفت.
با این حال مترو شیراز تا اینجای کار هرچه که دارد، به خاطر تلاش شهرداری است و نه اعتبارات دولتی.
چه اینکه اولین واگنهای فاز یک را هم بر خلاف تعهد وزارت کشور دولت قبل،
شهرداری خرید و نه دولت. با این حال دولت همچنان دستش از پرداخت تعهدات
مالی خود برای ساخت قطار شهری شیراز بسته است؛ آن طور که شهردار می گوید،
«مدتي هیچ اعتباری برای متروی شیراز پرداخت نشد» و این، افتتاح خط یک تا
پایان سال و بهرهبرداری از خط دو تا سال 97 را با هالهای از ابهام روبرو می
کند.
علیرضا پاک فطرت میگوید: در هر حال عزم ما برای بهرهبرداری از خط يك تا پایان امسال جزم است و با همکاری شورای شهر این خط را به بهره برداری خواهیم رساند؛ حتی اگر برخی پروژههای عمرانی را متوقف کرده و اعتباراتشان را به مترو تزریق کنیم، مترو را به بهره برداری می رسانیم.»
آخرین
ایستگاه از خط یک قطار شهری شیراز همین چند هفته پیش به بهره برداری رسید و
با افتتاح ایستگاه شهید آوینی حرکت قطار به هر 15 دقیقه یک بار رسید؛ با
این حال به باور شهردار شیراز، فاز یک خط یک عملکردی قوی ندارد: «باید خط
یک بهره برداری شود چون مسیر 10.5 کیلومتری که تاکنون به بهره برداری رسیده
عملکرد قوی ندارد و حتما باید این 24 کیلومتر تمام شود.»
با این حال دولت همچنان برای پرداخت تعهداتش «کاسه ندارم» به دست گرفته است.
سرمایه ای که از فارس می رود
فارس استانی است نفت خیز و مانند همه استان های نفت خیز کشور از منبع خدادادی خود محروم است.
پول نفتی که از فارس برداشت می شود عموما در استان های دیگر خرج می شود؛
شاهدش شاید وضع صنعت، پروژه های عمرانی و کشاورزی استان باشد.
نفت
این استان فروش میرود ولی مسئولان دولتی فارس می گویند دولت پول ندارد خرج
صنعت و تامین زیرساخت های استانی کند که هم درآمدهای نفتی کلانی دارد و هم
به لحاظ کشاورزی همواره محصولات راهبردی کشور را تامین کرده و در برابرش
معیشت، محیط زیست و منابع آبش را از دست داده است.
به جایش سرمایه های
این استان سر از استان هایی در می آورد که در آنها خطوط آزادراه، خطوط
مختلف مترو و هزار پروژه دیگر بدون مشکل در دست اجراست.
در این وضع،
مدیرکل دفتر فنی استانداری فارس می گوید بهتر است «پروژه ها را به ناف
اعتبارات دولتی گره نزنند»؛
عنایت ا... رحیمی می افزاید: «ما تا جایی که امکان داشته کمک های مستقیم و غیرمستقیمی داشته ایم و هرگز کمک های ما به قطار شهری رو به کاهش نبوده است. به هر روی امیدواریم در اعتبارات ملی در سال 95 وضع بهتری داشته باشیم.»
او
ادامه می دهد: «اقداماتی هم برای خط 2 شروع شده ولی پیشنهاد ما این است که
خیلی بند ناف پروژه ها را به اعتبارات دولتی گره نزنند و به سمت بخش خصوصی
بروند چرا که اعتبارات دولتی محدود است.»
اما بخش خصوصی هم زیربار
سرمایه گذاری چندانی در شیراز نمی رود؛ اگر سرمایه ای در شیراز باشد، بخش
خصوصی ترجیح می دهد آن سرمایه را در بخش هایی چون ساخت مجتمع های تجاری
بخواباند تا به سرعت بتواند سرمایه و ارزش افزوده آن را پس بگیرد؛ به همین
خاطر اصلا دیده نمی شود که بخش خصوصی بخواهد در پروژه ای چون مترو سرمایه
گذاری کند.
رحیمی هم این نکته را مورد اشاره قرار می دهد و می گوید:
«به خاطر مشکلاتی که در گذشته رخ داده بخش خصوصی ترسیده است و هنوز هم این
تفکر در ما دولتی ها وجود دارد که باید به سمت تمرکز حرکت کنیم حال آنکه
تمرکز زدایی از دولت و واگذاری امکانات به بخش خصوصی باید در اولویت باشد.»
شیراز
یکی از شهرهای پیشرو ایران در زمینه خطوط مترو به شمار می رود؛ این شهر
بعد از تهران و مشهد، سومین شهر ایران است که صاحب مترو شده و چنانچه خط یک
تا پایان سال به بهره برداری برسد، می توان با سرعت بیشتری اجرای خط
دو را پی گرفت اما تا اینجای کار که سرمایه های شهروندان شیرازی صرف ساخت
این پروژه ها شده و نه اعتبارات ملی که عموما از استانهای نفت خیزی چون
فارس میآید ولی در استان های دیگر صرف می شود.
نگاهی به خطوط مترو
خط
دو متروی شیراز از میانرود تا ستاد در قالب فاز یک خط دو و از ستاد تا
ابریشمی و سپس کلبه سعدی در قالب فاز دو خط دو گسترش پیدا می کند؛ اما به
شرط اینکه دولت اعتبارات مورد نیاز این پروژه را تامین کند چون شهرداری ها
اغلب از پس تامین هزینه گران قیمت مترو برنمی آیند.
همزمان شهردار
شیراز از شروع مطالعات اجرای 3 خط تراموا در شیراز سخن می گوید؛ هنوز معلوم
نیست این خطوط کجا و آیا به جای خطوط قبلی مترو اجرا خواهد شد یا نه ولی
امید می رود بتوان آن را به سرعت ساخت و از ترافیک مرکز شهر کاست؛ اما خط
سوم متروی شیراز مطالعات آن تمام شده و دولت در سفر استانی به فارس پذیرفت
که این خط را به عنوان فاز سوم و خط یک شناسایی کرده و اعتباراتی برایش در
نظر بگیرد که البته هنوز نگرفته است. این خط از پل معالی آباد به صدرا می
رود.
مطالعات خطوط 4 تا 6 مترو هم که اصلا انجام نشده است البته مشارکت
دولت ها در تامین زیرساخت های حیاتی چون مترو در هیچ کجای جهان عجیب نیست و
حتی در کشورهای پیشرفته ای چون فرانسه و انگلستان دولت به این بخش ورود می
کند تا با توسعه مترو و ناوگان رفت و آمد همگانی، هزینه کمتری برای سوخت
خودروها، افزایش آلودگی هوا و هزینه های درمانی و... بپردازد.
همچنین
در لندن و پاریس با این کار توانسته اند از حجم خودروها در خیابان ها
بکاهند تا ناچار نباشند بافت های تاریخی خود را برای گذر خودرو تخریب
کنند.
در ایران اما کوتاهی دولت در کمک به توسعه ناوگان رفت و آمد
همگانی می تواند نتیجه ای درست بر عکس به بار بیاورد؛ هرچه دولت کوتاهی می
کند؛ شهرداریها به تراکم فروشی روی می آورند.
با این وضع هرچقدر مترو ساخته شود باز هم به خاطر تراکم ساختمان ها در مناطق مختلف شهر از حجم خودروها کم نخواهد شد.
وضع به گونه ای است که دولت پول خرید اتوبوس درون شهری برای شیراز را هم
نمی پردازد و باز شهرداری چاره ای ندارد جز اینکه با درآمد حاصل از تراکم
فروشی اتوبوس بخرد که البته همان اتوبوس ها هم به سختی در اختیار شهر قرار
می گیرند؛ همین دولت اما در سفرهای استانی به برخی کلانشهرهای دیگر کشور
انبوهی اتوبوس چند محوره در اختیار شهرداری می گذارد و برای توسعه خط 3
مترو آن کلانشهر اعتبارات کلانی می پردازد.
منبع: خبرجنوب
