به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی پایگاه تحلیلی خبری«شیرازه»، امام مهدی (ع) فرزند امام حسن عسکری (ع) و نرجس خاتون، دوازدهمین امام شیعیان است. آن حضرت بعد از شهادت بعد از شهادت پدرشان در پنج‌سالگی به امامت رسید؛ چند سال در غیبت صغری و از طریق نمایندگان با مردم ارتباط داشتند و بعد از آن تا عصر حاضر در غیبت کبری هستند. برای اثبات امامت آن حضرت دلایل مختلفی ارائه شده که مهم‌ترین آنها، احادیث وارده از پیامبر اسلام (ص) است که شیعیان و اهل‌سنت ذکر کرده‌اند؛ همچنین احادیث بسیاری از امامان معصوم (ع) وارد شده است. مادرشان بانو نرجس خاتون است.

 امام مهدی صبحگاه جمعه، پانزدهم ماه شعبان سال ۲۵۵ هجری قمری، در شهر سامرا، چشم به جهان گشود. دلایل فراوانی از طریق نقل و عقل، بر اثبات امامت امام مهدی (علیه‌السلام) وجود دارد و در منابع کلامی و حدیثی، تفصیلاً بیان شده که در این مجال به برخی از آنها اشاره‌ای می‌گردد.

فریقین از پیامبر اسلام (ص) به‌طور متواتر احادیث دال بر ضرورت وجود امام و خلیفه بعد از پیامبر را نقل کرده‌اند، نظیر حدیث: «من مات و لیس له امام مات میتة الجاهلیة» هر کس بمیرد درحالی‌که امامی ندارد و یا بیعتی از امام حقی در گردن نداشته باشد، او با مرگ جاهلیت از دنیا رفته است.» بر اساس این احادیث، اصل ضروری بودن امام و جانشین پیامبر در هر دوره و زمانی، مورد اتفاق همه فرق اسلامی اعم از شیعه و سنی است. روایات فراوانی در دست است که امامت در ادامه پیامبری اسلام در دوازده نفر معین شد که آخرین آنها حضرت مهدی (ع) است. نه فقط پیروان مکتب اهل‌بیت (ع) که برخی از دانشوران اهل‌سنت، در روایاتی چند به این حقیقت بزرگ اشاره کرده‌اند.

در احادیث پیامبر اسلام (ص) از بیان مصادیق امامت و خلافت سخن به میان آورده و در موارد فراوانی امامان و جانشینان بعد از خود را معرفی کرده است. در این نوع احادیث، تعداد امامان و جانشینان پیامبر اسلام (ص) دوازده نفر و آخرین آنان امام مهدی (ع) ذکر شده است، نظیر حدیث: «الأئمة بعدی اثناعشر أوّلهم علی بن ابوطالب و آخرهم القائم، هم خلفایی وأوصیائی وأولیائی و حجج اللّه علی امّتی بعدی المقّر لهم مؤمن والمنکر لهم کافر. امامان بعد از من دوازده نفرند نخستین آنان علی بن ابوطالب و آخرین آنان قائم امام مهدی (ع) است، اینها جانشینان و اوصیای من و حجت‌های الهی بر امت من‌بعد از من‌اند. هر کس به امامت آنان اعتراف کند مؤمن است و هر کس امامت آنان را انکار نماید کافر است.» در برخی موارد، تک‌تک امامان دوازده‌گانه با خصوصیات اسمی آنان ذکر شده است و در بیش‌تر موارد این‌گونه آمده است: «الأئمة بعدی اثناعشر تسعة من صلب الحسین تاسعهم قائمهم.» در تعداد دیگری از این نوع احادیث، عصمت و طهارت امامان و جانشینان پیامبر نیز بیان شده است، مثل حدیث نبوی: «یخرج من صلب الحسین تسعة من الأئمة معصومون مطهرون و منهم مهدی هذه الأُمّة الذی یقوم بالدین فی آخرالزمان.» در این احادیث نبوی، ضمن این‌که تعداد امامان و اوصاف آنان، مورد اشاره قرار گرفته، امام مهدی (ع) به‌عنوان آخرین امام و جانشین پیامبر ذکر شده است.

علاوه بر احادیث نبوی، احادیث زیادی از امیرمؤمنان (ع) و سایر امامان معصوم نقل شده است که هر کدام در موارد متعددی مهدی (ع) را دوازدهمین امام و آخرین وصی پیامبر معرفی کرده‌اند.

امام علی (ع) آنگاه که از حضرت علی (ع) دربارۀ معنای روایت پیامبر اکرم (ص) که فرموده بود: «انی مخلف فیکم الثقلین کتاب‌الله و عترتی»؛ «همانا من دو چیز گران‌بها را در میان شما می‌گذارم کتاب خداوند و عترتم را.» پرسیده شد: «عترت» چه کسانی هستند؟ فرمود: من و حسن و حسین و پیشوایان نه‌گانه از فرزندان حسین. نهمین آن‌ها مهدی آن‌ها است. هرگز از کتاب خدا جدا نمی‌شوند و کتاب خدا نیز از آن‌ها جدا نمی‌شود. تا آن‌که کنار حوض پیامبر، بر او بازگردند. (انا و الحسن و الحسین و الائمة التسعة من ولد الحسین تاسعهم مهدیهم و قائمهم لا یفارقون کتاب‌الله و لا یفارقهم حتی یردوا علی رسول‌الله صلی‌الله علیه و اله و سلم حوضه.)

- امام حسن (ع)

امام حسن (ع)، حضرت مهدی (عج) را نهمین فرزند برادر خود حسین و پسر سرور کنیزان دانسته است. 

- امام حسین (ع)

امام حسین (ع) در اشاره به امامت نهمین پیشوای هدایتگر از نسل خود، از وی با «قائم به حق» یاد کرده است. 

 - امام سجاد (ع)

امام سجاد (ع) نیز به امامت حضرت مهدی (ع) اشاره کرده، آن حضرت را دوازدهمین جانشینان پیامبر (ص) و پیشوایان پس از او دانسته است. 

 - امام محمدباقر (ع)

امام باقر (ع) حضرت مهدی (عج) را نهمین پیشوای پس از حسین بن علی (ع) و قائم آنها خوانده است. 

- امام صادق (ع)

ششمین پیشوای شیعیان، به‌روشنی حضرت (ع) را دوازدهمین از پیشوایان هدایت پس از پیامبر گرامی اسلام (ص) ذکر کرده است. 

- امام کاظم (ع)

هفتمین امام معصوم نیز آن حضرت را پنجمین از فرزندان خود دانسته، فرمود: «برای او غیبتی است که مدتش طولانی خواهد شد.» 

 - امام رضا (ع)

امام رضا (ع) پس از اشاره به دوران غیبت و سختی‌های آن، سبب آن سختی‌ها را پنهان بودن پیشوای ایشان ذکر کرده است. 

- امام جواد (ع)

امام جواد (ع) نیز درباره آن حضرت، وی را سومین از فرزندان خود می‌داند. 

- امام هادی (ع)

امام هادی (ع)، جد بزرگوار آن حضرت به پیشوایی آن حضرت پس از فرزند خود عسکری (ع) تأکید کرده است. 

 - امام حسن عسکری (ع)

از امام عسکری (ع) درباره درستی یا چگونگی این خبر که به نقل از پدران بزرگوارش رسیده است، پرسیدند که: «زمین، هیچ‌گاه از حجت خدا بر خلقش خالی نیست. هرکس بمیرد و امام‌زمانش را نشناسد، به مرگ جاهلیت مرده است.» (آن الارض لا تخلو من حجت‌الله علی خلقه الی یوم القیامة و ان من مات و لم یعرف امام زمانه مات میتة جاهلیة.) آن حضرت فرمود: «این مطلب حق است، آن‌گونه که روز، حق است.» (ان هذا حق کما ان النهار حق) سپس از آن حضرت سؤال شد: «ای پسر پیامبر! حجت و امام پس از شما کیست؟» فرمود: «فرزندم محمد. او امام و حجت پس از من است. هرکس بمیرد و او را نشناسد، به مرگ جاهلیت مرده است.» (ابنی محمد و هو الامام و الحجة بعدی من مات و لم یعرفه مات میتة جاهلیة.) احمد بن اسحاق قمی، ابوهاشم بن جعفر، معاویه بن حکم، محمد بن ایوب بن نوح، محمد بن عثمان عمری و... از جمله کسانی‌اند که در زمان حیات امام عسکری (ع)، موفق به دیدار و گفت‌وگو با فرزندش مهدی شده‌اند. آنان گزارش کرده‌اند که: ما چهل‌تن از شیعیان، حضور امام حسن عسکری (ع) رسیدیم تا در مورد امام بعد از وی، از حضرت سؤال کنیم. حضرت فرزندش مهدی (ع) را به ما نشان داد و فرمود: این، امام شما بعد از من و خلیفه من بر شماست، از او اطاعت کنید و از گرد او پراکنده نشوید که هلاک می‌گردید و دینتان را تباه می‌کنید، آگاه باشید از این به بعد او را نخواهید دید. 

ازآنجاکه شرایط امامت حضرت مهدی (عج) دگرگون بود، تردیدهایی در ذهن شیعه پدید آورده، کار امام حسن عسکری (ع) را مشکل ساخت. آن حضرت، نه فقط در سن کمتر از دیگر امامان به امامت رسید، بلکه ولادتش نیز به‌خاطر مصالحی پنهانی بود و تا زمان امامت، جز اندکی، جمال او را ندیده بودند. البته حافظه شیعه، آموزه‌های پیشوایان معصوم (ع) پیشین را که با اقداماتی مناسب، برای این امر زمینه‌سازی کرده بودند، هرگز فراموش نکرده بود. اگرچه برگزیدگانی از شیعه برای این مرحله آمادگی کامل داشتند، می‌بایست هر دو رخداد (امامت و غیبت)، برای عموم شیعیان به اثبات برسد، چرا که حضرت مهدی (ع) نخستین روز امامت را در حالی آغاز کرد که جز افرادی اندک که پیش از آن، در دوره امام عسکری (ع) آن حضرت را دیده بودند، کسی او را ندیده بود، تا این‌که روز درگذشت امام یازدهم و نخستین روز امامت حضرت مهدی (عج)، فرارسید و آن حضرت، ناگزیر میان مردم آمده، بر پیکر پدر نماز گزارد. این رخداد، به گونه‌هایی چند روایت شده است. در یک روایت، شیخ صدوق، آن را به‌صورت مفصل از زبان ابو الادیان، یکی از خدمت کاران خانه و متصدی امور نامه‌های امام عسکری (ع) گزارش کرده است. در این رخداد، آنچه برای مردم، از همه شگفت‌آورتر بود، این‌که با کودکی پنج‌ساله روبه‌رو بودند که می‌گفت جانشین امام عسکری (ع) است.

البته پیش از آن، با هدایت‌های پیوسته پیامبر و امامان (ع) شیعه به این نکته باور پیدا کرده بود که خداوند سبحانه‌وتعالی، از طریق آخرین پیامبر خود، مقام امامت و ولایت را به سبب قابلیت‌های ذاتی به افرادی خاص عطا فرموده و فقط از طرف او است که برای جامعه امام نصب می‌شود. نیز این‌که این قابلیت، هیچ ارتباطی به کمی یا زیادی سن ندارد. جالب اینکه این‌گونه پیشوایی، پیش از آن، هم بین امامان (ع) و هم در زنجیره پیامبران (ع) دارای سابقه بود.

برآیند سخن آنکه امامت مانند نبوت، موهبتی الهی است که خدای متعال به بندگان برگزیده و شایسته خود بخشیده است و در این بخشش سن‌وسال، دخالتی ندارد، ازاین‌رو امر پیشوایی در کودکی، نه فقط امری بعید نیست که در طول تاریخ میان پیامبران الهی (ع) سابقه‌ای دیرینه دارد و کسانی که برای خرده‌گیری بر پیروان مکتب اهل‌بیت عصمت و طهارت (ع) این مطلب را دستاویز خود قرار داده‌اند، در بیان پیامبری و نبوغ برخی بزرگان دین و دانش هیچ تردیدی به خود راه نداده‌اند. به دلیل احادیث رسیده از پیامبر اسلام (ص) درباره این‌که از صلب امام حسن عسکری (ع) فرزندی به دنیا خواهد آمد که برپادارنده عدل و قسط و نابودکننده بساط ظلم و جور ستمکاران خواهند بود، دستگاه خلافت عباسی بر آن شدند تا باهدف جلوگیری از چنین رخدادی، امام عسکری (ع) و بیت ایشان را مدت‌ها تحت مراقبت شدید قرار دهد، تا در صورت آگاهی از تولد چنین فرزندی، او را بکشد، اما اراده حکیمانه الهی چنین بود که امام مهدی (ع) همانند حضرت موسی (ع) به طور معجزه‌آسا، دوران حملش نامحسوس و قضیه ولادتش از آگاهی و دید دشمنان، پنهان بماند. 

در چنین شرایطی امام عسکری (ع) باتدبیر خاصی، تلاش مخالفان را بی‌نتیجه گذاشت و ضمن حفظ جان فرزندش، وی را به تعدادی از خواص شیعیان و یاران خود نشان داد و معرفی کرد تا شیعیان در مورد امام دوازدهم، دچار تردید و انحراف نشوند. 

با شهادت یازدهمین پیشوای شیعیان در هشتم ربیع‌الاول سال ۲۶۰ق،در حالی که بیش از پنج سال نداشت بهره‌مندی مستقیم انسان‌ها از امام ظاهر به پایان رسید و در پی آن، دورانی بسیار مهم در زندگی پیروان اهل‌بیت (ع) پیش آمد. این دوران، هم‌زمان با دو رخداد مهم آغاز شد: رسیدن آخرین حجت الهی به مقام امامت قرارگرفتن آن حضرت در پرده پنهان زیستی. 

الهم عجل لولیک الفرج مولانا صاحب‌الزمان.

انتهای پیام/224224