آداب و رسوم مردم فارس در ماه مبارک رمضان

ماه مبارک رمضان از دیرباز در مناطق مختلف کشور با آداب و رسوم خاصی همراه است که این آداب و رسوم در مناطق مختلف استان فارس نیز دیرینه، ویژه و با هم متفاوت است.

به گزارش شیرازه، مردم مومن و متدین استان فارس ماه مبارک رمضان را با آداب و رسوم خاصی آغاز و به پایان می برند و این درحالی است که این آداب و رسوم که از گذشته های دور در جای جای استان فارس وجود دارد.
مردم استان فارس قبل از شروع ماه رمضان با خانه تکانی و زدودن گرد و غبار از خانه ها به استقبال ماه بندگی و رحمت می روند.
یکی از رسوم مردم شهر شیراز این است که آخرین جمعه ماه شعبان که به کلوک‌اندازون معروف است مردم به دامان طبیعت، گردشگاه‌ها، کوه و باغ‌ها رفته و به تفریح و شادی می‌پردازند تا اگر در بین افراد فامیل کدورتی وجود دارد در مراسم کلوک‌اندازون و پیش از آغاز ماه مبارک رمضان این کدورت را برطرف می‌کنند.
بیشتر مردم استان فارس به پیشواز ماه رمضان می روند و یک روز قبل از شروع ماه مبارک روزه می گیرند که تاکنون این سنت دیرینه در بسیاری از مناطق استان انجام می شود.
از گذشته در استان فارس و شهر شیراز رسم بر این بوده که مردم در ماه رمضان با یک ساز مخصوص سحر بیدار می‌شدند این رسم هنوز هم در برخی شهرستان‌ها وجود دارد.
خواندن مناجات با صدای بلند در پشت بام ها منازل و مساجد و کوچه ها و گذرها ازدیگر رسوم مردم مناطق مختلف فارس است که از نخستین روز ماه مبارک رمضان به صورت خودجوش توسط افراد با سواد در محلات انجام می شده تا مردم محله بتوانند در زمان سحر بیدار شوند که هنوز هم این رسم دیرینه در برخی از محله های فارس از جمله شهرستان جهرم و شیراز جاری است.
در این ماه مردم جنوب فارس نیز در مساجد ، خانه ها ، پارک ها ، حتی سایه سار دیوارها و درختان، بصورت فردی قرآن می خوانند که برخی افراد در این ماه بیش از 30 دور قرآن را ختم می کنند.
مردم شیراز اعتقاد دارند در روز اول ماه مبارک رمضان به زیارت امامزادگان واجب التعظیم این شهر از جمله حضرت احمدبن موسی شاهچراغ(ع)، سید علاالدین حسین(ع)، سید میر محمدبن موسی(ع) و علی بن حمزه(ع) می روند که برخی از خانواده ها نیز نمازهای مغرب و عشا را در این حرم ها اقامه و روزه خود را باز می کنند.
خوردن سحری و افطاری دسته جمعی در خانه یکی از بزرگان فامیل و رسم سفره افطاری دادن و میهمان کردن فامیل در هر وعده افطاری از دیگر رسوم مردم فارس در ایام ماه مبارک رمضان است که با انگیزه و شور خاصی اجرا می شده و هنوز هم ادامه دارد.
میهمان شدن بر سر سفره افطار و افطار کردن دسته‌جمعی در شهر شیراز در فصل تابستان در فضاهای سبز و پارک‌ها برگزار می شود که این یک رسم منحصر به فرد مردم این خطه است.
میزبان در سفره افطار با پخت غذاهای ویژه این ماه به استقبال میهمانان روزه دار خود می رود که عموم مردم استان فارس و شیراز روزه خود را با انواع عرقیات گرم مانند گاوزبان، طارونه، نسترن، بهارنارنج، گلاب و یا شیر و خرما باز می‌کنند.
در ماه رمضان غذاهای ویژه ای از جمله قنبرپلو، کلم‌پلو، کوفته‌هلو ، آش ماست،آش رشت، کوکو سبزی،نان و پنیر و سبزی، نان گتک، یوخه، نان چایی، ترحلوا، رنگینک، انواع حلواها و زولبیا بامیه شیرازی در سفره های افطاری روزه داران استان فارس به ویژه شیراز دیده می شود.
از ابتدای ماه مبارک رمضان تا 15 رمضان و تولد امام حسن (ع) ، دید و بازدید و جشن در فارس رواج دارد.
روزوالون رسم زیبای شیرازی‌ها در ماه رمضان است که براساس این رسم خانواده تازه داماد در سینی‌های مخصوص انواع شیرینی، نبات، نقل و افطاری برای خانواده عروس می‌فرستند.
زمان شهر و رفت و آمد و حضور مردم در شهرها و به ویژه شیراز برگرفته از زمان افطار و اذان مغرب و عشا است. مردم شهرهای مختلف فارس ساعتی مانده به غروب آفتاب، در خانه ها جمع می شوند و هم هبا هم گرد سفره افطار جمع می شوند و دعای ربنا را گوش می دهند و قرائت می کنند و با اذان روزه خود را باز می کنند.
یکی از نکات جالب در آداب و رسوم ماه رمضان شهر شیراز و برخی از شهرستان فارس شب زنده داری در مساجد است که این رسم قدیمی با حضور روزه داران به ویژه جوانان در همه شب های ماه مبارک رمضان انجام می شود.
این رسم در حال حاضر در تعداد اندکی از مساجد شهر شیراز برگزار می شود اما سالهاست که مومنان شب های ماه رمضان را در این مساجد احیا می گیرند و به قرائت قرآن، دعاهای ابوحمزه ثمالی، جوشن کبیر و دعاهای ویژه ماه رمضان می پردازند.
در ماه رمضان مساجد استان فارس و شهر شیراز تکاپوی بیشتری دارد و مردم به همت بزرگان محل در مساجد هر منطقه اقدام به تهیه بسته های غذا کرده و آنها را بین نیازمندان توزیع می کنند تا در این ماه هیچ سفره ای خالی نماند.
لیالی قدر ، شبهای پربرکتی است که مردم فارس و شیراز در این شب ها تا سحر در مساجد می مانند و با شب زنده داری قران و سایر ادعیه را می خوانند تا با دعا به درگاه حضرت حق سرنوشت نکویی را برای یک سال خود رقم بزنند.
احیا در منازل، مساجد و تکایا و حسینیه ها در فارس مرسوم است که مردم در شهر شیراز از غروب آفتاب تا صبح در حرم های مطهر امام زادگان حضور می یابند و به مناجات و عزاداری می پردازند و در زمان سحر نیز نذری و بسته های غذا خود را بین شب زنده داران توزیع می کنند، سحری می خورند و به اقامه نماز می پردازند.
رسم جمعه الوداعی رسم جالبی است که تنها در شیراز برگزار می‌شود بانوان شیرازی در جمعه پایانی ماه رمضان پس از راهپیمایی روز قدس به مسجد فتح و مسجد جامع عتیق شیراز رفته و دعا کرده و قرآن می‌خوانند و حاجات خود را از خداوند طلب می کنند.
عید سعید فطر پس از یک ماه روزه داری در بین مردم استان فارس به ویژه مناطق جنوبی استان جایگاه و منزلت ویژه ای دارد که مردم فارس و شیراز پس از برگزاری نماز مخصوص عید فطر و دعای وحدت به منزل بزرگ‌ترها رفته و صله‌رحم به جای می‌آورند.

منبع: ایرنا