انتشار «مجموعه قباله‌های محاکم شرع زنجان و فارس»
محکمه‌ها در شیراز، دوره قاجار چگونه بوده است؟
کتاب «مجموعه قباله‌های محاکم شرع زنجان و فارس در مرکز اسناد و کتابخانه مجلس شورای اسلامی» در هفتمین همایش تاریخ مجلس منتشر می‌شود.
به گزارش شیرازه، علی ططری، دبیر هفتمین همایش تاریخ مجلس به خبرگزاری کتاب ایران گفت: شش اثر اسنادی در هفتمین همایش تاریخ مجلس رونمایی می‌شود. این کتاب‌ها طی دو سال گذشته به عنوان طرح پژوهشی در گروه علمی اسناد و موزه مورد بررسی و حمایت قرار گرفته و اکنون آماده انتشار شده است.
وی به یکی از کتاب‌های اسنادی که در این زمینه منتشر می‌شود، اشاره کرد و افزود: کتاب «مجموعه قباله‌های محاکم شرع زنجان و فارس در مرکز اسناد و کتابخانه مجلس شورای اسلامی» یکی از کتاب‌هایی است که در 450 صفحه به کوشش امید رضایی به‌زیور چاپ آراسته شده است.
ططری ادامه داد: در واقع فهرست‌نویسی و معرفی اولیه در این اسناد شکل گرفته و یک مقدمه تفصیلی درباره معرفی محاکم شهر، دفاتر، نگارش، ثبت اسناد و قباله‌ها در شیراز و زنجان آمده و فهرست این اسناد ارائه شده است. این اسناد را در حدود 6 و 7 سال گذشته خریداری کردیم و این اولین اصطلاحات از این اسناد است و پیش از این‌که فهرست‌نویسی شوند این فهرست را چاپ کردیم که در اختیار پژوهشگران و محققان قرار گیرد.
دبیر هفتمین همایش تاریخ مجلس افزود: در حقیقت این اثر برگرفته از 280 فقره اسناد مربوط به شیراز و حومه و 928 فقره سند شرعی مربوط به زنجان و حومه آن است. فهرست این اسناد در این کتاب منتشر شده است. اسنادی که مربوط به شیراز است درحقیقت شامل اسناد محاکم شرع مختلف شیراز می‌شود یعنی حدود 20 محکمه معروف دوره قاجار و محکمه‌هایی که در شیراز اتفاق افتاده و تاکنون تحقیقی درباره آن‌ها صورت نگرفته و اطلاعی از آن‌ها در دسترس نبوده در اختیار محققان و پژوهشگران قرار گرفته است. اسنادی از این محاکم در آرشیو مجلس است که فهرست این‌ها برای نخستین‌بار منتشر می‌شود.
وی ادامه داد: اسناد زنجان ماحصل کار ده‌ها تن از علما، مجتهدان محلی، اسناد خاندان موسوی، اسناد خاندان میرزا ابوطالب موسوی که در نظام قانونگذاری کشور پیش از مشروطه نقش داشتند. بیش از 90 درصد اسنادی که فهرست آن در این مجموعه آمده است به ویژه برای شناخت مردم روستایی و شهرنشین در مسائل سیاسی و اقتصادی از ابتدای قاجار تا ابتدای پهلوی بسیار با اهمیت هستند و کمتر در تحقیقات و پژوهش محققان مورد توجه قرار گرفته‌اند.
ططری به معروفترین و مشهورترین افرادی که اسناد آن‌ها در این مجموعه فهرست شده اشاره کرد و افزود. شیخ‌الاسلام‌های زنجان مثل آقانصرالله و میرزا محمدرحیم، عبدالله میرزا، محمدبن قاسم حسینی، در حوزه فارس شیخ عبدالحسین ملک‌التجار فارس، میرزا عبدالله محسن الوزرا، حاج نصرالله‌خان ایل بیگی و خانواده حاج میزرا حسینعلی صراف شیرازی در این مجموعه فهرست شده‌اند.
وی ادامه داد: اگر بخواهیم به اهمیت این آثار بپردازیم باید از نظر سبک بسیاری از مزارع، باغات، تاسیسات شهری مثل حمام و بازارچه و حتی اسامی اصنافی که در بافت شهر و روستا در دوره قاجار وجود داشته به آن اشاره کنیم و حتی می‌توان تحولات شهرسازی و مهاجرت که کمتر بدان پرداخته شده را در میان این اسناد جستجو کرد.
دبیر هفتمین همایش تاریخ مجلس افزود: میزان دارایی خاندان‌ها، افراد مختلف، شیوه تجمیع و تقسیم اموال و انتقال آن‌ها را می‌توان با تحقیق و تدبر و کمک سایر منابع تاریخی در میان این اسناد استخراج کرد.
وی افزود: ما باید بتوانیم اسنادی را که خریداری و فراهم‌آوری می‌کنیم به شیوه‌های مختلف در اختیار پژوهشگران و محققان قرار دهیم. سیاست حمایت از طرح‌های پژوهشی مرتبط با حوزه تاریخ پارلمان و قانونگذاری کماکان ادامه خواهد داشت و پژوهشگران و محققان این حوزه می‌توانند طرح‌های پژوهشی خود را به معاونت پژوهشی کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی ارائه دهند و محدودیتی در این خصوص وجود ندارد.
وی به یکی از کتاب‌های اسنادی که در این زمینه منتشر می‌شود، اشاره کرد و افزود: کتاب «مجموعه قباله‌های محاکم شرع زنجان و فارس در مرکز اسناد و کتابخانه مجلس شورای اسلامی» یکی از کتاب‌هایی است که در 450 صفحه به کوشش امید رضایی به‌زیور چاپ آراسته شده است.
ططری ادامه داد: در واقع فهرست‌نویسی و معرفی اولیه در این اسناد شکل گرفته و یک مقدمه تفصیلی درباره معرفی محاکم شهر، دفاتر، نگارش، ثبت اسناد و قباله‌ها در شیراز و زنجان آمده و فهرست این اسناد ارائه شده است. این اسناد را در حدود 6 و 7 سال گذشته خریداری کردیم و این اولین اصطلاحات از این اسناد است و پیش از این‌که فهرست‌نویسی شوند این فهرست را چاپ کردیم که در اختیار پژوهشگران و محققان قرار گیرد.
دبیر هفتمین همایش تاریخ مجلس افزود: در حقیقت این اثر برگرفته از 280 فقره اسناد مربوط به شیراز و حومه و 928 فقره سند شرعی مربوط به زنجان و حومه آن است. فهرست این اسناد در این کتاب منتشر شده است. اسنادی که مربوط به شیراز است درحقیقت شامل اسناد محاکم شرع مختلف شیراز می‌شود یعنی حدود 20 محکمه معروف دوره قاجار و محکمه‌هایی که در شیراز اتفاق افتاده و تاکنون تحقیقی درباره آن‌ها صورت نگرفته و اطلاعی از آن‌ها در دسترس نبوده در اختیار محققان و پژوهشگران قرار گرفته است. اسنادی از این محاکم در آرشیو مجلس است که فهرست این‌ها برای نخستین‌بار منتشر می‌شود.
وی ادامه داد: اسناد زنجان ماحصل کار ده‌ها تن از علما، مجتهدان محلی، اسناد خاندان موسوی، اسناد خاندان میرزا ابوطالب موسوی که در نظام قانونگذاری کشور پیش از مشروطه نقش داشتند. بیش از 90 درصد اسنادی که فهرست آن در این مجموعه آمده است به ویژه برای شناخت مردم روستایی و شهرنشین در مسائل سیاسی و اقتصادی از ابتدای قاجار تا ابتدای پهلوی بسیار با اهمیت هستند و کمتر در تحقیقات و پژوهش محققان مورد توجه قرار گرفته‌اند.
ططری به معروفترین و مشهورترین افرادی که اسناد آن‌ها در این مجموعه فهرست شده اشاره کرد و افزود. شیخ‌الاسلام‌های زنجان مثل آقانصرالله و میرزا محمدرحیم، عبدالله میرزا، محمدبن قاسم حسینی، در حوزه فارس شیخ عبدالحسین ملک‌التجار فارس، میرزا عبدالله محسن الوزرا، حاج نصرالله‌خان ایل بیگی و خانواده حاج میزرا حسینعلی صراف شیرازی در این مجموعه فهرست شده‌اند.
وی ادامه داد: اگر بخواهیم به اهمیت این آثار بپردازیم باید از نظر سبک بسیاری از مزارع، باغات، تاسیسات شهری مثل حمام و بازارچه و حتی اسامی اصنافی که در بافت شهر و روستا در دوره قاجار وجود داشته به آن اشاره کنیم و حتی می‌توان تحولات شهرسازی و مهاجرت که کمتر بدان پرداخته شده را در میان این اسناد جستجو کرد.
دبیر هفتمین همایش تاریخ مجلس افزود: میزان دارایی خاندان‌ها، افراد مختلف، شیوه تجمیع و تقسیم اموال و انتقال آن‌ها را می‌توان با تحقیق و تدبر و کمک سایر منابع تاریخی در میان این اسناد استخراج کرد.
وی افزود: ما باید بتوانیم اسنادی را که خریداری و فراهم‌آوری می‌کنیم به شیوه‌های مختلف در اختیار پژوهشگران و محققان قرار دهیم. سیاست حمایت از طرح‌های پژوهشی مرتبط با حوزه تاریخ پارلمان و قانونگذاری کماکان ادامه خواهد داشت و پژوهشگران و محققان این حوزه می‌توانند طرح‌های پژوهشی خود را به معاونت پژوهشی کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی ارائه دهند و محدودیتی در این خصوص وجود ندارد.
انتهای پیام/
نظرات بینندگان
