کرونا کرکره های فرش دستبافت فارس را هم پایین کشید؛
سهم 20 درصدی صادرات با وجود ثبت جهانی/حکایت هنرمندانی که با خونِ دل بر گل های قالی رنگ می زنند/ لزوم فرهنگسازی در اهمیت مردم به فرش دستبافت
با این که فرش دستبافت و گبه استان فارس در سال 97 به ثبت جهانی رسیده اما در دنیا جایگاه واقعی خود را پیدا نکرده و هنرمندان بیشماری در این صنعت همچنان با خون دل گل های قالی ها را رنگ می زنند.
به گزارش "شیرازه"، این روزها بازار صنایع دستی بیش از هر کالا یا خدمت دیگری در رنج و سختی به سر می برد چرا که علاوه بر شیوع بیماری کرونا و نبود گردشگران، خود افراد بومی نیز برای این هنر اصیل ایرانی اهمیت چندانی قائل نیستند و از طرفی به خاطر عدم توان خرید و تورم بالا به خرید فرش های ماشینی روی می آورند.
این بازار بی‌جان و کم رونقی که تراژدی تلخی به خود گرفته حال و روز خوشی ندارد و هر روز بی فروغ تر می شود چرا که گره کوری در فرش های دستبافت ایرانی در بازار جهانی افتاده که باز کردن آن به این زودی ها میسر نمی شود.
هنرمندان چیره دستی که با هر گره در گره از نخ سرخ و عنابی، لاکی و نیلی، آبی و سبز رج به رج با رقص سرانگشتان با ظرافت تمام تاروپود این هنر اصیل را در هم می گذارند وقتی گل های قالی شان شکوفه می دهد، باید منتظر بمانند که چه زمانی دسترنج این زحمات خود را خواهند دید؟
هنرمندان چیره دستی که با هر گره در گره از نخ سرخ و عنابی، لاکی و نیلی، آبی و سبز رج به رج با رقص سرانگشتان با ظرافت تمام تاروپود این هنر اصیل را در هم می گذارند وقتی گل های قالی شان شکوفه می دهد، باید منتظر بمانند که چه زمانی دسترنج این زحمات خود را خواهند دید؟
هنرمندانی که عمر و جوانی خود را هفته ها و ماها به پای درآوردن گل های قالی می گذارند، چشم انتظارند،آن هم با چشمانی که دیگر سویی ندارد.زنان بد سرپرست یا بی سرپرستی که تنها امیدشان به فروش این قالی هاست در بیشتر مواقع در ناباوری های زمانه رنگ می بازند.
هر چند هنر قالی بافی در استان فارس شهرها و روستاهای مختلف با عشق و علاقه انجام می شود اما توان آن ها را در نبود حمایت های دولتی و خصوصی مثل عدم بیمه و نبود بازار هدف می گیرد و نقش های رویایی بافندگان فرش را نقش بر آب می کند.این در حالیست که هر نقش در گل های قالی روایتگر رنج ها و مشقات هنرمندانیست که از کمترین امکانات و تامین آتی بی بهره اند.
همه این ناهمواری ها در حالی رقم می خورد که فرش دستبافت به عنوان شناسنامه و پرچم دوم کشور شناخته شده و هیچ کالایی مثل این هنر اصیل حامل فرهنگ و تمدن ایرانی در جهان نیست.طبق آمار سال گذشته این استان، سهم ۲۰ درصدی از صادرات این محصول را به خود اختصاص داده است. فرش‌های دستبافت استان فارس متنوع جزو نفیس‌ترین فرش‌های ایرانی می باشد که در سطح جهانی علاقمندان بسیاری دارد و شامل فرش‌های قشقایی، خمسه، باصری، افشار، آباده، لری و عربی بافت می باشد و این تنوع برتری استان را نسبت به سایر استان‌ها نشان می‌دهد.
هر چند هنر قالی بافی در استان فارس شهرها و روستاهای مختلف با عشق و علاقه انجام می شود اما توان آن ها را در نبود حمایت های دولتی و خصوصی مثل عدم بیمه و نبود بازار هدف می گیرد و نقش های رویایی بافندگان فرش را نقش بر آب می کند.این در حالیست که هر نقش در گل های قالی روایتگر رنج ها و مشقات هنرمندانیست که از کمترین امکانات و تامین آتی بی بهره اند.
همه این ناهمواری ها در حالی رقم می خورد که فرش دستبافت به عنوان شناسنامه و پرچم دوم کشور شناخته شده و هیچ کالایی مثل این هنر اصیل حامل فرهنگ و تمدن ایرانی در جهان نیست.طبق آمار سال گذشته این استان، سهم ۲۰ درصدی از صادرات این محصول را به خود اختصاص داده است. فرش‌های دستبافت استان فارس متنوع جزو نفیس‌ترین فرش‌های ایرانی می باشد که در سطح جهانی علاقمندان بسیاری دارد و شامل فرش‌های قشقایی، خمسه، باصری، افشار، آباده، لری و عربی بافت می باشد و این تنوع برتری استان را نسبت به سایر استان‌ها نشان می‌دهد.
زهرا ستایش، هنرمند فرش دستبافت گفت:متاسفانه این روزها بیماری کرونا از یک طرف و نبود گردشگران از طرف دیگر موجب شده که کار و کاسبی ما حسابی بر هم ریزد.
وی ادامه داد: آن زمان که خبری از این بیماری نبود و گردشگران زیادی از چین،ایتالیا، ژاپن و دیگر کشورها و همین طور مسافران دیگر استان ها به شیراز می آمدند حتی اگر یک فرش را هم می فروختیم زحمات چندماه مان جبران می شد اما حالا فرش های دستبافت است که در خانه ها و کارگاه ها روی هم قرار گرفته و خاک می خورد.
وی ادامه داد: آن زمان که خبری از این بیماری نبود و گردشگران زیادی از چین،ایتالیا، ژاپن و دیگر کشورها و همین طور مسافران دیگر استان ها به شیراز می آمدند حتی اگر یک فرش را هم می فروختیم زحمات چندماه مان جبران می شد اما حالا فرش های دستبافت است که در خانه ها و کارگاه ها روی هم قرار گرفته و خاک می خورد.
اسماعیل نجاتی از دیگر فروشندگان فرش دستبافت در بازار وکیل می باشد،او در گفت و گو با خبرنگار شیرازه گفت: روزها می شود که دور و اطراف حجره ما حتی یک مشتری هم گذر نمی کند، گاهی هم که مردم برای خرید دیگر اقلام یا برای تفریح و وقت گذرانی به اینجا می آیند، به این فرش ها نگاهی می اندازند و می روند.
وی با بیان این که تعطیلی نمایشگاه‌های بین‌المللی در کشورهای دیگر بر فروش این فرش ها تاثیر منفی گذاشته، افزود:با نبود این نمایشگاه ها این صنعت ضربه بیشتری را متحمل شده و صدای بافندگان فرش هم به جایی نمی رسد ما بارها و بارها در جلسات استانداری و میراث فرهنگی شرکت کرده ایم و از این مشکلات سخن گفته ایم اما وضعیت بهتر که نمی شود، بدتر هم می شود.
وی با بیان این که تعطیلی نمایشگاه‌های بین‌المللی در کشورهای دیگر بر فروش این فرش ها تاثیر منفی گذاشته، افزود:با نبود این نمایشگاه ها این صنعت ضربه بیشتری را متحمل شده و صدای بافندگان فرش هم به جایی نمی رسد ما بارها و بارها در جلسات استانداری و میراث فرهنگی شرکت کرده ایم و از این مشکلات سخن گفته ایم اما وضعیت بهتر که نمی شود، بدتر هم می شود.
لزوم فرهنگسازی در اهمیت مردم به فرش دستبافت
نجاتی با بیان این که فرش دستبافت در خرید مردم شیراز و استان جایگاهی چندانی ندارد، گفت:برای مردم بومی ما فرهنگ سازی نشده که از این نوع فرش ها استفاده کنند و از طرح و نقش های آن لذت ببرند، آن ها حتی نمی دانند چه نوع فرش هایی مختص ایران و شیراز است و هر یک از رنگ ها و نقش ها بیانگر چیست؟
وی افزود:اگر فرش دستبافت ما دچار ضرر و زیان در سطح جهانی شده اما می توان با فرهنگ سازی این هنر را در خانه های مردم زنده کرد تا ارزش آن را بدانند و به فرش های دستبافت اهمیت بیشتری دهند.
نجاتی با بیان این که فرش دستبافت در خرید مردم شیراز و استان جایگاهی چندانی ندارد، گفت:برای مردم بومی ما فرهنگ سازی نشده که از این نوع فرش ها استفاده کنند و از طرح و نقش های آن لذت ببرند، آن ها حتی نمی دانند چه نوع فرش هایی مختص ایران و شیراز است و هر یک از رنگ ها و نقش ها بیانگر چیست؟
وی افزود:اگر فرش دستبافت ما دچار ضرر و زیان در سطح جهانی شده اما می توان با فرهنگ سازی این هنر را در خانه های مردم زنده کرد تا ارزش آن را بدانند و به فرش های دستبافت اهمیت بیشتری دهند.
این هنرمند با بیان این که فرش دستبافت مشتری های خاص خود را دارد،گفت:متاسفانه بیشتر خرید فرش ها از سوی گردشگران داخلی به سمت فرش های ماشینی ارزان قیمت می باشد و گاهی هم به خاطر عدم توان قدرت خرید رغبت چندانی برای داشتن این فرش ها ندارند.
بیمه هنرمندان صنایع دستی در گیرو دار بروکراسی های اداری
به گفته فراز کمالی، فعال حوزه صنایع دستی شیراز هر چند به سمت سرمایه گذاری کلان در حوزه صنایع دستی هستند ولی در این حوزه هنوز دچار مشکل می باشند.برای نمونه روند صدور پروانه کار در میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ۴ تا ۵ ماه به درازا می‌کشد و از سویی بیمه هنرمندان صنایع دستی در بروکراسی اداری گم می شود.
بیمه هنرمندان صنایع دستی در گیرو دار بروکراسی های اداری
به گفته فراز کمالی، فعال حوزه صنایع دستی شیراز هر چند به سمت سرمایه گذاری کلان در حوزه صنایع دستی هستند ولی در این حوزه هنوز دچار مشکل می باشند.برای نمونه روند صدور پروانه کار در میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ۴ تا ۵ ماه به درازا می‌کشد و از سویی بیمه هنرمندان صنایع دستی در بروکراسی اداری گم می شود.
وی با تاکید بر سرمایه گذاری در حوزه تولید فرش دستبافت ادامه داد:صنعتگران از سال ها پیش به روش سنتی به تولید فرش می پرداخته اند که تولید آن کمتر از انگشتان دست در ماه می شود، به همین خاطر ضروریست که برای فرش دستبافت نیز سرمایه گذاری شود تا بر کیفیت و کمیت آن افزوده شود و نه تنها در سطح ملی،در سطح جهانی نیز حرفی برای گفتن داشته باشیم.
چشم انتظاری فرش دستبافت به دستان هنرمندان در بخش خصوصی
« علی زاهدیان نژاد»،معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی میراث فرهنگی فارس نیز با بیان این که صنایع دستی شیراز عنوان «شهر جهانی صنایع دستی» را به یدک می کشد، گفت:فرش دستبافت شیراز و فارس نمونه بارز یست که به ثبت جهانی رسیده و با کاهش بیماری کرونا رونق تازه ای خواهد گرفت.
چشم انتظاری فرش دستبافت به دستان هنرمندان در بخش خصوصی
« علی زاهدیان نژاد»،معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی میراث فرهنگی فارس نیز با بیان این که صنایع دستی شیراز عنوان «شهر جهانی صنایع دستی» را به یدک می کشد، گفت:فرش دستبافت شیراز و فارس نمونه بارز یست که به ثبت جهانی رسیده و با کاهش بیماری کرونا رونق تازه ای خواهد گرفت.
نقش آفرینی حدود 300 تولید کننده فرش دستباف در استان
به گفته مهندس ایزدی،رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت فارس حدود 300 تولید کننده فرش دستبافت در استان فعالیت دارند که با حمایت از آن ها، سطح تولید و کیفیت این صنعت ارتقاء می یابد و در بازارهای بزرگ جهانی رونق بیشتری می گیرد.
بر پایه این گزارش،اگر مسوولان طرح‌های حمایتی چون خرید تضمینی فرش، تأمین مواد اولیه، ارائه تسهیلات برای رونق کار و حمایت های بیمه ای را قالیبافان اجرایی کنند و برای رفع این مشکلات اهتمام بیشتری داشته باشند این هنرمندان نیز با رغبت بیشتری به کار تولید و اشتغال خواهند پرداخت.
به گفته مهندس ایزدی،رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت فارس حدود 300 تولید کننده فرش دستبافت در استان فعالیت دارند که با حمایت از آن ها، سطح تولید و کیفیت این صنعت ارتقاء می یابد و در بازارهای بزرگ جهانی رونق بیشتری می گیرد.
بر پایه این گزارش،اگر مسوولان طرح‌های حمایتی چون خرید تضمینی فرش، تأمین مواد اولیه، ارائه تسهیلات برای رونق کار و حمایت های بیمه ای را قالیبافان اجرایی کنند و برای رفع این مشکلات اهتمام بیشتری داشته باشند این هنرمندان نیز با رغبت بیشتری به کار تولید و اشتغال خواهند پرداخت.
از آنجایی که کار هنری بویژه صنایع دستی با صنعت گردشگری ارتباط مستقیم دارد و حضور و وجود گردشگران خارجی تأثیر بسزایی در رونق صنایع دستی دارد و با توجه به اینکه می‌بینیم کرونا تأثیرات بسیار بدی را بر حوزه گردشگری گذاشته به نوعی که خیلی از مشاغل مرتبط با صنعت گردشگری در ایران شاید رو به نابودی هستند و اگر فکری برایش نشود دچار مشکل جبران ناپذیر خواهد شد و جبران این موارد شاید سال‌ها طول بکشد.
گفتنی است،فرش دستبافت ایرانی در سراسر جهان به زیبایی و کیفیت شهرت دارد، در این میان فرشی که در استان فارس در جنوب غربی ایران بافته می‌شود، جزء نفیس‌ترین فرش‌های ایرانی قرار دارد. فرش استان فارس به دلیل ذهنی‌بافی و رنگ‌آمیزی‌های طبیعی در دنیا خریداران و طرفداران بسیاری دارد و به کشورهایی از جمله چین، پاکستان، گرجستان،آذربایجان، آلمان، استرالیا، انگلستان، اندونزی، ایتالیا، ترکی و یونان صادر می‌شود.
جالب است بدانید،پشم مورد نیاز برای بافت فرش‌های فارس توسط مردان محلی در فصل پاییز یا بهار چیده می‌شود. مردان فارس دار قالی را، چهارچوبی افقی که روی زمین نصب می‌شود، برپا می‌کنند و زنان پشم را نخ‌ریسی و به خامه تبدیل می‌کنند. رنگ‌های اصلی فرش فارس قرمز، آبی، قهوه‌ای و سفید است که از رنگزاهای طبیعی مانند روناس، نیل، برگ کاهو، پوست گردو، ساقه گیلاس و پوست انار به دست می‌آید. بانوان فارس مسئولیت طراحی، انتخاب رنگ و بافت را به عهده دارند و صحنه‌هایی از زندگی روزمره عشایر را بر روی تار و پود قالی جاودانه می‌کنند.
جالب است بدانید،پشم مورد نیاز برای بافت فرش‌های فارس توسط مردان محلی در فصل پاییز یا بهار چیده می‌شود. مردان فارس دار قالی را، چهارچوبی افقی که روی زمین نصب می‌شود، برپا می‌کنند و زنان پشم را نخ‌ریسی و به خامه تبدیل می‌کنند. رنگ‌های اصلی فرش فارس قرمز، آبی، قهوه‌ای و سفید است که از رنگزاهای طبیعی مانند روناس، نیل، برگ کاهو، پوست گردو، ساقه گیلاس و پوست انار به دست می‌آید. بانوان فارس مسئولیت طراحی، انتخاب رنگ و بافت را به عهده دارند و صحنه‌هایی از زندگی روزمره عشایر را بر روی تار و پود قالی جاودانه می‌کنند.
قالیبافان هنرمند فارس فرش را بدون نقشه می‌بافند و بنابراین حتی دو فرش یک بافنده نیز طرح یکسانی ندارد. خامه رنگی به تارهای پشمی گره زده می‌شود تا نقش فرش بافته شود. لبه‌های فرش پس از اتمام بافت آن دوخته می‌شود، پشم اضافی سوزانده می‌شود تا طرح زیبای فرش به وضوح دیده شود و پرداخت و پاکسازی نهایی انجام می‌شود. تمام این مهارت‌ها سینه به سینه از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود. مادران روش استفاده از ابزار و مواد قالیبافی و مهارت‌های خود را به دختران‌شان آموزش می‌دهند و پدران نیز پشم‌چینی و برپا کردن دار را به پسران خود می‌آموزند.
به این ترتیب،جو آسان‌گیر حاکم بر شیراز برای بسیاری از ایرانیان جالب است. ایل قشقایی اطراف شیراز اقامت دارد و فرش‌های خود را در بازار بزرگ به نام فرش قشقایی یا فرش شیراز به فروش می‌رساند. فرش شیراز فرشی ساده‌تر است که با نخ پشمی بافته می‌شود و تار و پودی پشمی دارد.
به این ترتیب،جو آسان‌گیر حاکم بر شیراز برای بسیاری از ایرانیان جالب است. ایل قشقایی اطراف شیراز اقامت دارد و فرش‌های خود را در بازار بزرگ به نام فرش قشقایی یا فرش شیراز به فروش می‌رساند. فرش شیراز فرشی ساده‌تر است که با نخ پشمی بافته می‌شود و تار و پودی پشمی دارد.
ناگفته نماند،فرش شیراز با خامه پشمی روی چله پنبه‌ای یا پشمی بافته می‌شود. تقریباً تمام این فرش‌های عشایری طرح هندسی دارند. نقشه فرش‌های شیراز معمولاً ترنج‌هایی کوچک یا نقوشی هندسی است که روی زمینه فرش پخش شده است. بافت فرش شیراز بسیار محکم است و زیبایی کف‌های چوبی را دوچندان می‌کند.
قديمترين فرش دستبافت ايراني در سال 1949 در دومين مرحله كاوش هاي باستان شناس روسي، رودنكو در منطقه پازيريك كشف و به نام فرش پازيريك ناميده شد.از آن دوران حدود سه هزار تخته فرش به يادگار مانده كه درموزه هاي بزرگ دنيا و يا در مجموعه هاي شخصي نگهداري مي شوند.
انتهای پیام/
قديمترين فرش دستبافت ايراني در سال 1949 در دومين مرحله كاوش هاي باستان شناس روسي، رودنكو در منطقه پازيريك كشف و به نام فرش پازيريك ناميده شد.از آن دوران حدود سه هزار تخته فرش به يادگار مانده كه درموزه هاي بزرگ دنيا و يا در مجموعه هاي شخصي نگهداري مي شوند.
انتهای پیام/
نظرات بینندگان
