قصه تلخ کارخانه روغن‌نباتی شیراز؛
کارگرانی که در سراشیبی سقوط یک برند با زندگی دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند
مسوول کانون بازنشستگان، سهامداران و کارکنان شرکت روغن‌نباتی شیراز گفت: مهم‌ترین خواسته‌های این کانون، رسیدگی به حقوق ضایع شده بازنشستگان، سهامداران و کارکنان، انتقال این کارخانه به منطقه ویژه اقتصادی و توسعه آن، تعیین تکلیف فروش تجهیزات و دستگاههای پیشرفته‌ای است که یکی پس از دیگری از کارخانه خارج کرده و در دیگر شهرها به فروش رسانده‌اند، است.
به گزارش سرویس اقتصادی شیرازه، دقیقا یک ماه پیش در تاریخ ۴ دی ماه ۱۳۹۹ سایت تحلیلی خبری شیرازه، مطلبی مبنی بر بازدید رئیس کمیسیون سلامت و محیط زیست شورای شهر شیراز از کارخانه روغن نباتی این شهر را منتشر کرد.
بازدیدی که هرچند به منظور رفع مشکلات این کارخانه، روند تسریع در انتقال آن به منطقه ویژه صنعتی و به منظور روند پیشرفت تولید روغن در شرایطی که با کمبود روغن مواجه هستیم انجام شد، اما به نظر بیشتر یک بازدید نمادین و تشریفاتی بود، چون نه صحبت‌هایی که در آن جلسه عنوان شد چندان امیدوار کننده بود و نه حتی قولی که مدیر عامل داخلی این کارخانه مبنی بر کلنگ زنی محل جدید کارخانه در کمتر از یک ماه داد، عملی شد.
بازدیدی که هرچند به منظور رفع مشکلات این کارخانه، روند تسریع در انتقال آن به منطقه ویژه صنعتی و به منظور روند پیشرفت تولید روغن در شرایطی که با کمبود روغن مواجه هستیم انجام شد، اما به نظر بیشتر یک بازدید نمادین و تشریفاتی بود، چون نه صحبت‌هایی که در آن جلسه عنوان شد چندان امیدوار کننده بود و نه حتی قولی که مدیر عامل داخلی این کارخانه مبنی بر کلنگ زنی محل جدید کارخانه در کمتر از یک ماه داد، عملی شد.
چند روز بعد از انتشار این مطلب، از طرف یکی از سهامداران قدیمی این کارخانه با سایت خبری شیرازه تماس گرفته شد، کسی که سالهای زیادی از عمر خود را در این کارخانه سپری کرده بود و پس از مدت‌ها وقتی که به یکسری تخلفات در راستای فروش تجهیزات کارخانه و عدم پرداخت سهم کارگران و سهامداران به همراه چندین نفر از همکاران خود معترض شده و خواهان حقوق خود می‌شوند، در همان سال ها اخراج می‌شوند.
هر چند که این فرد اکنون رئیس کانون بازنشستگان و سهامداران کارخانه روغن نباتی است اما با دیدن این خبر از پایگاه خبری شیرازه درخواست کرد تا حقایقی را که سالها مسئولان استانی و کشوری از پرداختن به آن چشم‌پوشی کرده‌اند و سهامداران و کارگران با ابراز آن مطالب، با اخراج و توبیخ روبرو شده اند را منتشر کند.
به همین خاطر از او خواستیم تا با حضور در دفتر پایگاه تحلیلی خبری شیرازه و به همراه داشتن اسنادی که دال بر تأیید گفته‌هایش باشد به گفتگو بنشینیم.
چند روز پیش یک برگه کپی شده از مصاحبه‌ای که عده‌ای از کارگران روغن نباتی در سال ۱۳۸۵ با روزنامه کار و کارگر انجام داده بودند، همچنین تعدادی نامه و برگه که اسناد جمع‌آوری شده در این سالها بود را به همراه خود به دفتر این سایت آمد.
ابتدای صحبت‌هایش، جریده چاپ شده در ۱۵ سال پیش را تحویل داد که در آن گفته شده بود کارگران کارخانه روغن نباتی شیراز با ارسال طوماری به روزنامه کار و کارگر، ضمن تشریح مشکلات خویش خواستار رسیدگی مسئولان ذیصلاح برای حل مشکلات و مسائل کاری خود شدند.
آنها در این طومار نوشته بودند که به هر مقام و مسئولی که متوسل می‌شوند تا شاید مشکلاتشان حل شود فقط با وعده و وعیدهای پوچ روبه‌رو شده‌اند و هر کجا که سفره دلشان را باز کرده‌اند دست محبتی بر سر آنها کشیده شده و قول‌هایی داده شده اما خبری از وفای به عهد نبوده است.
احمد علی روشن که اکنون مسئول کانون سهامداران و بازنشستگان کارخانه روغن نباتی شیراز است در ادامه با اشاره به جریده مذکور، مسائلی را عنوان کرد که سالها پیش نیز پیگیری کرده بودند.
وی فروش سهام کارخانه بدون رضایت سهامداران، اخراج کارگرانی که معترض این روند بودند تا حقوق های ضایع شده کارگران، همه و همه را بر اساس اسناد موجود به خبرنگار شیرازه نشان داد.
در آغاز از او خواستیم تا اشاره‌ای به سالهای زیادی که در کارخانه روغن نباتی شیراز مشغول به کار بوده کند، آنچه که در ادامه می‌خوانید گفتگوی تفصیلی است که با این سهامدار قدیمی کارخانه روغن نباتی انجام شده است، کسی که سالها قبل یعنی از سال ۷۴ پس از اعتراض به روند تضعیف حق خود و همکارانش مورد مواخذه قرار گرفته و اخراج شده بود.
تاسیس کارخانه در سال 1333
مسئول کانون بازنشستگان، سهامداران و کارکنان شرکت روغن نباتی شیراز در ادامه این گفتگو به تاریخچه تشکیل کارخانه روغن نباتی اشاره و اظهار کرد: شرکت روغن نباتی شیراز در سال 1333 توسط دو تاجر اهل کازرون به نام برادران رستگاری تحت عنوان شرکت پنبه پاک‌کنی و روغن کشی دانه‌های روغنی تاسیس شد.
روشن ادامه داد: در آن سالها به دلیل غنی بودن منابع آب‌های زیرزمینی و رونق کشاورزی مردم کم کم از دانه‌های روغنی استقبال کردند تا حدی که جایگزین روغن های حیوانی شد، پس لازم بود کارخانه‌ای تاسیس شود که این همه پنبه، آفتابگردان، سویا و دیگر دانه‌های کشاورزی که کشت می‌شود را به روغن تبدیل و به بازار عرضه کنند.
وی با بیان اینکه چند سالی بعد این کارخانه توسط چهار برادر یهودی خریداری شد، گفت: کم کم اقدام به توسعه کارخانه کردند و روز به روز دستگاههای جدیدی از کشورهای مختلف وارد کردند و با تولید روزی ۲ تن شروع شد تا حدی که در سال ۵۷ به تولید روزانه ۶۰ تن رسید و بعد از انقلاب و شروع جنگ تحمیلی، چون دستگاه های زیادی از قبل سفارش داده بودند و مردم هم از این روغن استقبال کردند، نیازمند بود که این کارخانه روغن استان فارس و دیگر مناطق را تامین کند، پس تولید روزانه افزایش یافت.
روشن در خصوص میزان تولید در سال های بعد در این کارخانه نیز افزود: از آنجایی که تولید روغن مایع زمان کمتری می برد ما تا قبل از زمان واگذاری کارخانه به بخش خصوصی میزان تولید را تا ۷۰۰ تن رساندیم، اما حالا این میزان به کمتر از 40 تن رسیده است.
به همین خاطر از او خواستیم تا با حضور در دفتر پایگاه تحلیلی خبری شیرازه و به همراه داشتن اسنادی که دال بر تأیید گفته‌هایش باشد به گفتگو بنشینیم.
چند روز پیش یک برگه کپی شده از مصاحبه‌ای که عده‌ای از کارگران روغن نباتی در سال ۱۳۸۵ با روزنامه کار و کارگر انجام داده بودند، همچنین تعدادی نامه و برگه که اسناد جمع‌آوری شده در این سالها بود را به همراه خود به دفتر این سایت آمد.
ابتدای صحبت‌هایش، جریده چاپ شده در ۱۵ سال پیش را تحویل داد که در آن گفته شده بود کارگران کارخانه روغن نباتی شیراز با ارسال طوماری به روزنامه کار و کارگر، ضمن تشریح مشکلات خویش خواستار رسیدگی مسئولان ذیصلاح برای حل مشکلات و مسائل کاری خود شدند.
آنها در این طومار نوشته بودند که به هر مقام و مسئولی که متوسل می‌شوند تا شاید مشکلاتشان حل شود فقط با وعده و وعیدهای پوچ روبه‌رو شده‌اند و هر کجا که سفره دلشان را باز کرده‌اند دست محبتی بر سر آنها کشیده شده و قول‌هایی داده شده اما خبری از وفای به عهد نبوده است.
احمد علی روشن که اکنون مسئول کانون سهامداران و بازنشستگان کارخانه روغن نباتی شیراز است در ادامه با اشاره به جریده مذکور، مسائلی را عنوان کرد که سالها پیش نیز پیگیری کرده بودند.
وی فروش سهام کارخانه بدون رضایت سهامداران، اخراج کارگرانی که معترض این روند بودند تا حقوق های ضایع شده کارگران، همه و همه را بر اساس اسناد موجود به خبرنگار شیرازه نشان داد.
در آغاز از او خواستیم تا اشاره‌ای به سالهای زیادی که در کارخانه روغن نباتی شیراز مشغول به کار بوده کند، آنچه که در ادامه می‌خوانید گفتگوی تفصیلی است که با این سهامدار قدیمی کارخانه روغن نباتی انجام شده است، کسی که سالها قبل یعنی از سال ۷۴ پس از اعتراض به روند تضعیف حق خود و همکارانش مورد مواخذه قرار گرفته و اخراج شده بود.
تاسیس کارخانه در سال 1333
مسئول کانون بازنشستگان، سهامداران و کارکنان شرکت روغن نباتی شیراز در ادامه این گفتگو به تاریخچه تشکیل کارخانه روغن نباتی اشاره و اظهار کرد: شرکت روغن نباتی شیراز در سال 1333 توسط دو تاجر اهل کازرون به نام برادران رستگاری تحت عنوان شرکت پنبه پاک‌کنی و روغن کشی دانه‌های روغنی تاسیس شد.
روشن ادامه داد: در آن سالها به دلیل غنی بودن منابع آب‌های زیرزمینی و رونق کشاورزی مردم کم کم از دانه‌های روغنی استقبال کردند تا حدی که جایگزین روغن های حیوانی شد، پس لازم بود کارخانه‌ای تاسیس شود که این همه پنبه، آفتابگردان، سویا و دیگر دانه‌های کشاورزی که کشت می‌شود را به روغن تبدیل و به بازار عرضه کنند.
وی با بیان اینکه چند سالی بعد این کارخانه توسط چهار برادر یهودی خریداری شد، گفت: کم کم اقدام به توسعه کارخانه کردند و روز به روز دستگاههای جدیدی از کشورهای مختلف وارد کردند و با تولید روزی ۲ تن شروع شد تا حدی که در سال ۵۷ به تولید روزانه ۶۰ تن رسید و بعد از انقلاب و شروع جنگ تحمیلی، چون دستگاه های زیادی از قبل سفارش داده بودند و مردم هم از این روغن استقبال کردند، نیازمند بود که این کارخانه روغن استان فارس و دیگر مناطق را تامین کند، پس تولید روزانه افزایش یافت.
روشن در خصوص میزان تولید در سال های بعد در این کارخانه نیز افزود: از آنجایی که تولید روغن مایع زمان کمتری می برد ما تا قبل از زمان واگذاری کارخانه به بخش خصوصی میزان تولید را تا ۷۰۰ تن رساندیم، اما حالا این میزان به کمتر از 40 تن رسیده است.
قبرستانی مملو از ضایعات
این سهامدار کارخانه روغن نباتی، با اشاره به نامه‌ای که توسط کانون بازنشستگان سهامداران و کارکنان شرکت روغن نباتی شیراز در تاریخ 7 آبان ماه سال جاری خطاب به ابراهیم عزیزی رئیس مجمع نمایندگان فارس نوشته شده بود، عنوان کرد: سرانجام کارخانه‌ای با این عظمت با بیش از نیم قرن سابقه درخشان تولید و بیش از ۱۳۰۰ نفر پرسنل در زمان واگذاری و نان آور حدود ۵ هزار نفر که در اوج جنگ تحمیلی تامین کننده روغن مورد نیاز استان فارس، خوزستان و کرمان بود اکنون به قبرستانی مملو از ضایعات و مخازن خالی تبدیل شده است.
در ادامه این نامه آمده است: پیشرفته ترین دستگاه های تمام اتوماتیک و نیمه اتوماتیک را که قبل از انقلاب از کشورهای آمریکا، ژاپن، سوئیس و کره خریداری شده بود یکی پس از دیگری از شرکت خارج می کنند، دستگاههای تمام اتوماتیک پنبه پاک کنی را به کرج، دستگاه تولید هیدروژن را به شرکت مارگارین سپراتور های تصفیه روغن بهبهان، دستگاههای استخراج روغن را به گچساران، دستگاه سودرونیک ( بسته بندی تمام اتوماتیک) و ۴۵۰ تن روغن سهمیه روزانه را به سیرجان انتقال داده یا تحت‌عنوان اقساطی به فروش رسانده اند.
به گفته وی بدین طریق و به مرور زمان کارخانه را ذره ذره غارت و چپاول کردند، یعنی کارخانه ای که زمانی بیش از ۱۳۰۰ پرسنل با امکانات رفاهی مشغول به کار بودند و روزی رسان چهار پنج هزار نفر بود، حالا زیر 200 نیرو دارد که آن هم به صورت قرار داد موقت فعالیت دارند که البته حقشان را هم ضایع می کنند، چرا که از سال ها پیش در نبود مدیریت صحیح به حاشیه رفته و به مکانی متروکه تبدیل شده است.
واگذاری به بخش خصوصی غیر قانونی بود
روشن با بیان اینکه واگذاری به بخش خصوصی غیر قانونی بود، ادامه داد: زمانی که زمزمه واگذاری به بخش خصوصی آغاز شد که شرکت روغن نباتی شیراز که یکی از سوده ترین کارخانجات کشور بود به دلیل مدیریت قوی در اوج جنگ تحمیلی تمام بدهی های کارخانه را پرداخت و وسایل و قطعات یدکی مواد اولیه به هر چیزی که نیاز بود را برای دو سال آینده تهیه کرد در چنین شرایطی کارخانه به بخش خصوصی واگذار شد.
این در حالی اتفاق افتاد که به گفته روشن، طبق ماده ۱۸ و ۱۹، وقتی می خواستند کارخانه ای را واگذار کنند حتما باید یکسال قبل از واگذاری، به اطلاع عموم می رساندند و اولویت خرید را به سهامداران می دادند اما اینطور نشد.
عضو کانون بازنشستگان کاخانه روغن نباتی با اشاره به این که از سهام این کارخانه 53 درصد مربوط به صنایع ملی، ۳۳ درصد کارگران وحدود ۱۳ درصد دهقانان و کشاورزان می باشد، افزود:ما به همراه همکاران به تمام ارگان ها مثل استانداری، فرمانداری، سازمان بازرسی و اداره اطلاعات نامه نوشتیم تا این سرمایه از استان خارج نشود اما هیچ یک اهمیتی ندادند.
اگر بخواهیم اعتراض کنیم، زود برچسب ضد انقلاب به ما می‌زنند
وی ادامه داد: متاسفانه از سازمان بازرسی و دیگر نهادها، هر از مدتی می آیند چند سوال از ما می پرسند و می روند و دیگر پیدایشان نمی‌شود، اگر هم بخواهیم اعتراض کنیم، زود برچسب ضد انقلاب به ما می‌زنند و می خواهند ما را بازداشت کنند، در صورتی که دلمان برای کارکنان این کارخانه می سوزد، آن ها در این روزها به خاطر شرایط سخت و نبود درآمد دچار ناراحتی های قلبی شده اند یا برخی در حین کار با دستگاه های پرس،دست و پاهای خود را ازدست داده اند و بعضی نیز در خانه افتاده اند.
تاسیس یک شرکت در تهران به منظور فرار از مالیات
روشن با بیان اینکه این ها سهامداران شرکت بودند و تنها سرمایه شان سهام‌شان بود که بخش خصوصی آن را بالا کشید، اظهار کرد: تعدیل نیرو از سال ۱۳۸۵ شروع شد،یعنی درست از زمانی که مسئولان اصلی بارشان را بستند و حالا هریک از این افراد خودشان در هر یک از اسان ها کارخانه ای دارند.
این عضو کانون بازنشستگان روغن نباتی با بیان اینکه از تخلفات دیگر مدیران کارخانه انتقال امور مالی به تهران بود، تصریح کرد: در صورتی که بیمه و مالیات کارخانه در شیراز پرداخت می شود اما امور مالی را به تهران انتقال داده اند تا کسی سر از کارشان درنیاورند اما طبق ماده ۴۱ قانون تجارت هیچ کس نمی تواند ماهیت یک شرکت را تغییر دهد، با این وجود آن ها یک شرکت در تهران تاسیس کردند و امور مالی را به آنجا انتقال داده اند به این ترتیب راه هایی برای گریز از مالیات تهیه کرده اند.
وی افزود:کارخانه ای با این عظمت که قریب به ۷۰ سال سابقه تولید داشته و یکی از بهترین کارخانجات تولیدی در سراسر کشور بوده حالا به این روز افتاده است و ما حدود 800 عضو کانون بازنشستگان روغن نباتی در خواست داریم تا رسانه ها صدای این کارگران را به گوش مسئولین برسانند و حق شان دفاع کنند.
روشن با تاکید بر اینکه اکنون مهم ترین خواسته های ما علاوه بر رسیدگی به حقوق ضایع شده خود، انتقال این کارخانه به منطقه ویژه اقتصادی و توسعه آن است افزود: درخواست دیگر ما دریافت سهام و روشن شدن وضعیت ضرر و زیان این سالها، جبران خسارت های وارده به کارگران با توجه به اموال بسیار زیادی که این کارخانه دارد و همچنین تعیین تکلیف فروش تجهیزات و دستگاه های پیشرفته ای است که یکی پس از دیگری از کارخانه خارج کرده و در دیگر شهرها مثل کرج و بهبهان گچساران سیرجان به فروش رسانده اند.
این عضو کانون بازنشستگان و سهامداران کارخانه روغن نباتی شیراز در ادامه اشاره ای کرد به جلسه چندی پیش مدیران و مالک این کارخانه با دادستان عمومی و انقلاب شیراز که خواهان مرتفع کردن مشکلات این واحد تولیدی شده بود.
در این جلسه که به صورت گزارش خبری از صدا و سیمای مرکز فارس نیز پخش شد میرسلیمی مالک کارخانه متعهد شد مشکلات این واحد تولیدی تا پایان سال بر طرف شود و کارخانه تا سال آینده یک شرکت نوسازی شده در امر تولید باشد که توان روزانه 250 تا 280 تن تولید روغن به صورت مداوم را داشته باشد، همچنین قول داد؛ حقوق معوق کارگران، بیمه و دارایی را پرداخت کرده و برنامه ریزی کارخانه جدید را نیز تقدیم دادستان کند.
تسریع در روند انتقال کارخانه
کارخانه ای که قریب به 70 سال قدمت دارد مشکلاتی به قدمت سالهای فعالیت در دل خود جای داده است، که نه تنها کارگران این کارخانه را ناراضی و معترض کرده بلکه درست 3 سال پس از آغاز به کار یعنی در سال 1336 حجمه ای از اعتراضات مردم منطقه را مبنی بر انتقال این واحد تولیدی شاهد بود.
شکوایه هایی که هر چند به جا و منطقی بود اما تا سال ها کسی توجه چندانی به آن نکرد و مردم این قسمت از شهر شیراز را همواره با مشکلات زیست محیطی و بوی نامطبوع خود آزار می داد تا اینکه در سال 1359 اولین بار موضوع انتقال این کارخانه به خارج از شهر، توسط اداره محیط زیست استان فارس مطرح و پیگیری شد.
سریال ادامه دار شکوایه های مردم و عدم توجه از سوی مدیران کارخانه و حتی گاهی بی توجهی مسئولان وقت، همچنان در جریان بود تا اینکه در سال 1370عاقبت طلسم شکسته شد و مقرر گردید این واحد تولیدی طی یک زمانبندی مشخص از مکان فعلی به خارج از محدوده مسکونی منتقل گردد.
بوی نامطبوع این کارخانه از یک سو و وجود پساب محصولات که موجب آلایندگی محیط می شود از سوی دیگر باعث شد تا در سال 1383 نام این واحد تولید روغن در فهرست صنایع آلاینده استان قرار گیرد.
این قصه همچنان سر دراز دارد
اگر چه به گفته ناصری رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر شیراز، قطعه زمینی در سال 1389 در منطقه ویژه اقتصادی شیراز به منظور جا به جایی و انتقال کارخانه، مکان یابی و معرفی می گردد که بر اساس مصوبه همان سال و طبق جدول زمان بندی، مدیران این واحد تولیدی موظف شدند تا تیر ماه 1396 مراحل ساخت و افتتاح کارخانه در محل جدید را به پایان رسانند.
اما از آنجا که این قصه همچنان سر دراز دارد به دلیل عدم همکاری سهامداران این کارخانه، در جلسه ای که مورخ 20 آذر ماه سال 1392 در دفتر دادستان مرکز استان تشکیل می شود مجددا مقرر می گردد با توجه به واگذاری زمین به این واحد و عدم هیچ گونه پیشرفتی در تاسیس مکان جدید، پرونده مذکور در کمیسیون بند 20 ماده 55 شهرداری مطرح گردد و هر سه ماه یکبار محل جدید احداث کارخانه بازدید و در صورت عدم پیشرفت فیزیکی نسبت به تعطیلی کارخانه اقدام شود که ظاهرا در طی سال های گذشته هیچ اقدامی در این راستا صورت نگرفته است.
عاقبت به مظور حذف کلیه معضلات کارخانه و با توجه به مسائل پدافند غیر عامل انتقال کارخانه ضروری تشخیص داده می شود بر همین اساس معاون قضایی پیشگیری از جرائم دادگستری استان فارس در سال 96خطاب به دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان خواستار اقدام لازم در اجرای مصوبات مرتبط با این جا به جایی می شود.
تا ایتکه سازمان ساماندهی مشاغل شهرداری شیراز به روغن نباتی اعلام می کند پیرو مصوبه جلسات قبل کارگروه مشاغل، خواستار تعطیلی کارخانه هستند، این سازمان همچنین در اسفند ماه 96 اعلام می کند موضوع انتقال کارخانه نرگس شیراز صادر شده که به دلیل بروز مشکلات کاگری این امر تا کنون محقق نشده است.
حرف آخر: به این ترتیب سرنوشت جابه جایی کارخانه‌ای که اکنون تولیداتش تنها راه برون رفت بازار، از تنش های ایجاد شده ناشی از کمبود روغن در کشور و استان است، به معیشت و سلامت مردم گره خورده است و همین امر بهانه خوبی شده برای سهل انگاری مدیران و سهامداران این واحد تولیدی.
انتهای پیام/س/م
نظرات بینندگان
