به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی پایگاه تحلیلی خبری «شیرازه»، امروز روز میلاد بزرگ‌مردی است که در اخلاق‌، عبادت، ایمان، حلم و بردباری، سخن‌وری، سخاوت، فتوت و رأفت زبانزد بود و همواره حامی محرومان بود و از جمیع خصلت‌های حسنه در او یکجا جمع بود.

میلاد مولود مبارکی است که پدرش سرور جوانان اهل بهشت است و مادرش فخر همه ایرانیان، مادری که گر چه شاهزاده ایران بود اما آنقدر بلندمرتبه است که پروردگار افتخار همسری حسین(ع) و مادری سجاد را به او داد.

امروز به مناسبت پنجم شعبان و میلاد این مولود مبارک گذری کوتاه بر زندگی پربرکت ایشان می‌زنیم.

حضرت علی بن حسین بن علی (ع) مشهور امام سجاد (ع)، چهارمین امام شیعیان، ششمین معصوم و فرزند امام حسین (ع) پنجم شعبان سال ۳۸ هجری در مدینه چشم به جهان گشودند، زین‌العابدین، سیدالساجدین و سجاد از لقب‌های ایشان است.

آن حضرت با فقرا می‌نشست، با آنان غذا می خورد، از آنان دلجویی می‌کرد، به آنان لطف داشت و پناه آنان بود، برای آنان کار می‌کرد و از آنان پذیرایی می‌نمود، و درباره آنان به دیگران سفارش می‌کرد. تاریخ نویسان اقرار دارند که امام سجاد (علیه السلام)، دوست داشت فقیران، یتیمان و بینوایان سر سفره‌اش باشند و با آنها بنشیند، غذا برای آنها آماده کند و حتی غذا در دهن آنان بگذارد..
 
اسم مبارک آن بزرگوار علی است و مشهورترین القاب آن حضرت زین‌العابدین و سجّاد است و مشهورترین کنیه او ابامحمد وابوالحسن است. مدّت عمر آن بزرگوار مثل پدر بزرگوارش پنجاه و هفت سال است زیرا پانزدهم جمادی‌الاول سال سی و هشت از هجرت به دنیا آمد. تولد آن بزرگوار دو سال قبل از شهادت امیرالمؤمنین (علیه السلام) است و تقریباً بیست و سه سال با پدر بزرگوار زندگی کرد. پس مدت امامت آن بزرگوار سی و چهار سال است.

حضرت سجّاد (علیه السلام) پدری چون حسین دارد و مادرش دختر یزدگرد پادشاه ایران است که دست عنایت حق بطور خارق‌العاده این دختر را به امام حسین می‌رساند. شرافت این زن آن است که مادر نه نفر از ائمه طاهرین می‌شود و چنانچه حسین (علیه السلام) اَب الائمه است. این زن نیز ام الائمه است و اما از نظر فضایل انسانی، امام سجّاد (علیه السلام) گرچه با اهل بیت علیهم السلام وجه اشتراک در همه فضایل دارند و هیچ فرقی میان آنان از نظر صفات و فضایل انسانی نیست، اما از نظر گفتار و کردار شباهت تامّی به جدشان امیرالمؤمنین علیه السلام دارد.

ایمان امام سجاد (علیه السلام)

امیرالمؤمنین (علیه السلام) در دعای صباح می‌گوید: یا من دل علی ذاته بذاته. «ای کسی که برهان وجود خود هستی.» حضرت سجّاد نیز در دعای ابوحمزه ثمالی می‌گوید: بک عرفتک و انت دللتنی علیک و عوینی الیک و لولا انت لم أدرما انت. «تو را به خودت شناختم و تو دلالت نمودی مرا بر خودت و دعوت نمودی به خودت و اگر نبودی، ترا نمی شناختم.»
این گونه کمات منتهای ایمان را می‌رساند و این همان ایمان شهودی است که امیرالمؤمنین می‌فرماید: لو کشفت لی الغطاء ما ازددت یقینا. «اگر بر فرض محال ممکن بود خدا را بر این چشم ظاهری دید و می دیدم بر یقین من که الآن به ذات مقدس حق دارم افزوده نمی شد.»

علم امام سجّاد (علیه السلام)

اگر امیرالمؤمنین علیه السلام ‌می‌گوید: «از من بپرسید هرچه می‌خواهید که به خدا قسم تمام وقایع را تا روز قیامت می‌دانم، حضرت سجاد نیز می‌گوید: «اگر نمی‌ترسیدم که مردم در حق ما غلوّ کنند، وقایع را تا روز قیامت می‌گفتم.»

تقوای امام سجاد (علیه السلام)

امیرالمؤمنین علیه السلام می‌فرمود: و الله لو اعطیت الاقالیم السبعه و ما تحت افلا کها علی ان اعصی فی نمله اسلبها جلب شعیره ما فعلت.«به خدا قسم اگر تمام عالم هستی را به من دهند که به مورچه ای ظلم کنم و بیجهت پوست جوی را از دهان آن بگیرم، نمی کنم.»حضرت سجّاد نیز می فرمود: تعصی الاله وانت تظهر حبّه   هذا لعمری فی الفعال بدیع لو کنت تظهر حبه لأطعته   ان المحب لمن یحب مطیع، «خداوند را معصیت می‌کنی و ادعا می‌کنی که او را دوست داری. به جان من این ادعا از عجایب امور است. اگر راستی خدا را دوست داشتی او را اطاعت می‌کردی، زیرا محّب همیشه مطیع محبوب است.»در این اشعار نیز امام سجاد می گوید محال است که خداوند را معصیت کنم، زیرا او را دوست دارم.

عبادت امام سجاد (علیه السلام)

درباره امیرالمؤمنین گفته شده است که روزها به ایجاد باغ و قنات برای فقرا و محتاجین مشغول بود، و تا به صبح عبادت می‌کرد. حضرت سجّاد نیز چنین بود چه بسیار باغ‌ها و قنوات که به دست ایشان برای دیگران آباد یا ایجاد شد. عبادت و سجده او به حدی بود که به زین‌العابدین و سجّاد ملقّب شد.

از رسول اکرم روایت شده که روز قیامت خطاب می‌شود: «کجا است زین‌العابدین؟» و می‌بینم که فرزندم علی بن الحسین جواب می‌دهد و می آید. از امام باقر روایت شده که: «پدرم را می‌دیدم که از کثرت عبادت پاهای او ورم کرده، و صورت او زرد، و گونه های او مجروح، و محل سجده او پینه بسته بود.»

سخاوت، فتوت و رأفت امام سجّاد (علیه السلام)

در تاریخ است یکی از کارهای امیرالمؤمنین (علیه السلام) اداره کردن فقرا بطور مخفیانه بوده است. امیرالمؤمنین شب‌ها خوراک، پوشاک و هیزم به خانه بینوایان می‌برد، و آن بینوایان حتی نمی‌دانستند که چه کسی آنها را اداره می‌کند. همچنین میان مورخین مشهور است که امام سجاد (علیه السلام) چنین بوده است.

راوی می‌گوید: در محضر امام صادق (علیه السلام) بودیم که از مناقب امیرالمؤمنین (علیه السلام) صحبت شد و گفته شد هیچ کس قدرت عمل امیرالمؤمنین را ندارد و شباهت هیچ کس به امیرالمؤمنین، بیشتر از علی بن الحسین نبوده است که صد خانواده را اداره می کرد. شب‌ها گاهی هزار رکعت نماز می‌خواند.»

از طریق اهل تسنن روایت شده است که چون حضرت سجاد شهید گشت روشن شد که آن حضرت صد خانواده را به طور مخفی اداره می‌کرده است.

شجاعت امام سجاد (علیه السلام)

شجاعت امیرالمؤمنین (علیه السلام) زبانزد خاص و عام است و اگر گفتار امام سجاد (علیه السلام) را در مجلس ابن زیاد و در مجلس یزید و مخصوصاً خطبه آن بزرگوار را در مسجد شام در نظر بگیریم شجاعت این بزرگوار نیز بر ما روشن می‌شود. امیرالمؤمنین شجاعت خود را در میدان برای افرادی مثل عمروبن عبدود و مرحب خیبری به کار می‌برد و فرزند گرامی او امام سجّاد، شجاعت را در مجلس ابن زیاد و مجلس یزید و روی منبر در مسجد شام به کار برده است.

سیاست امام سجّاد (علیه السلام)

امیرالمؤمنین به اقرار همه مورخین از سنّی و شیعه پاسدار اسلام بود و رأی و تدبیر او فوق العاده مفید بود، چنانکه عمر بیشتر از هفتاد مورد گفته است: لولا علی لهک عمر، یعنی: «اگر علی نبود عمر هلاک شده بود.»
امام سجاد علیه السلام در مدت سی و پنج سال پاسدار شیعه بود. مورخین معتقدند که تدبیر امام سجّاد، مدینه را و بسیاری از شیعیان را از دست کسانی چون یزید و عبدالملک مروان نجات داد.

حلم امام سجاد (علیه السلام)

درباره امیرالمؤمنین گفتاری نقل شده و ایشان فرمودند: «برآدم بیخردی گذشتم که به من بد می گفت. از او صرف نظر کردم گویی که او حرفی نزده است.» درباره امام سجاد نیز گفتاری نقل شده است و ایشان فرمودند: «بر کسی گذشتم که به من بد می گفت. بدو گفتم که اگر راست می گویی خداوند متعال مرا رحمت کند، و اگر دروغ می گویی خدا تو را بیامرزد!»

تواضع امام سجاد (علیه السلام)

آن حضرت با فقرا می نشست، با آنان غذا می خورد، از آنان دلجویی می کرد، به آنان لطف داشت و پناه آنان بود، برای آنان کار می کرد و از آنان پذیرایی می نمود، و درباره آنان به دیگران سفارش می کرد. تاریخ نویسان اقرار دارند که امام سجاد (علیه السلام)، دوست داشت فقیران، یتیمان و بینوایان سر سفره اش باشند و با آنها بنشیند، غذا برای آنها آماده کند و حتی غذا در دهن آنان بگذارد.

جهاد امام سجاد (علیه السلام)

تدبیر امام سجاد در اسارت، گریه های امام سجاد در مدینه، نوحه خوانی و روضه خوانی های آن حضرت در مدت سی و پنج سال سخنرانیش، به موقع جهادی بود فوق العاده مفید و ثمربخش که تحلیل سیاسی تاریخ، این مطالب را نشان می دهد.

عفو و جوانمردی امام سجّاد (علیه السلام)

اگر تاریخ درباره امیرالمؤمنین (علیه السلام) می گوید که چگونه از ابن ملجم مواظبت کرد و هنگامی که ظرف شیری را برای حضرت می آوردند نیمی را می خورد و نیم دیگر را برای او می فرستاد، و درباره او وصیّت و سفارش فراوان نمود، درباره امام سجّاد نیز منقول است که: فرماندار مدینه که دل امام سجاد را خون کرده بود، از طرف عبدالملک مروان معزول شد و امر شد که او را به درختی ببندند و مردم بیایند و به او توهین کنند. امام سجاد (علیه السلام) اصحاب خود را خواست و سفارش فرمود که مبادا به او توهین شود! امام سجاد نزد او رفت و او را دلداری داد و نزد عبدالملک مروان وساطت او را کرد که از این خواری نجات یابد. آن فرماندار معزول می گفت از علی بن الحسین و یارانش ترس دارم زیرا به آنها ظلم بسیار کردم.

اُبهت و شخصیت امام سجّاد (علیه السلام)

درباره امیرالمؤمنین (علیه السلام) گفته شده که بسیار متواضع بود، ولی بزرگی شخصیّت آن بزرگوار میان همه محفوظ بود. همچنین است فرزند عزیزش امام سجاد (علیه السلام).
در تاریخ ضبط است که هشام بن عبدالملک به حج آمده بود و کثرت جمعیت مانع شدکه حجر الاسود را استلام کند. پس در گوشه ای برای او فرشی انداخته و نشسته بود که امام سجّاد وارد طواف شد و وقتی به حجر الاسود رسید، مردم کنار رفتند و حضرت مکرّر استلام نمود. هشام فوق العاده ناراحت شد. یکی از اطرافیان پرسید: این مرد کیست که مردم چنین به او احترام دارند؟ هشام تجاهل کرد و گفت نمی دانم. فرزدق آنجا بود، فی البداهه قصیده مفصلی درباره امام سجاد سرود.

زندگی پرتلاطم امام سجاد (علیه السلام)

می دانیم زندگی امیرالمؤمنین (علیه السلام) پر تلاطم بود در نهج البلاغه می‌فرماید: صبرت وفی العین قذی وفی الحلق شجی. یعنی: «صبر نمودم در مصایب نظیر کسی که خاری در چشم و استخوانی در گلو داشته باشد.» ولی زندگی امام سجّاد علیه السلام از زندگی امیرالمؤمنین علیه السلام بسیار پرتلاطم تر بود. آن حضرت در بحبوحه جنگ صفین به دنیا آمد: در زمان معاویه و آن جنایاتش پرورش پیدا کرده، معاویه را با کشتارهای دسته جمعی شیعیان، با اشاعه سبّ امیرالمؤمنین در خطبه ها و بعد از نمازها دیده است. بعداً حماسه کربلا و اسارت، که هر روزی از آن چند بار مرگ است، مجلس ابن زیاد و مجلس یزید را با اهل بیت پدرش پشت سر نهاد. قضیه حره که ننگی است بر دامن مسلمانان را مشاهده کرد.


انهای پیام/224224