سواد رسانه‌ای و نقش آن در جنگ روایت‌ها
قدرت‌های رسانه‌ای برای القای پیام مورد نظرشان به مخاطب ساعت‌ها وقت و میلیاردها دلار هزینه می‌کنند در حالیکه با سواد رسانه‌ای می‌توان از پیام‌های پنهانی و ترفندهای رسانه‌ای آگاه شد و تصمیم‌های درست و آگاهانه گرفت.
به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه تحلیلی خبری«شیرازه»، قدرت رسانه در این زمانه به جایی رسیده است که به ابزار سیاسی تبدیل شده است و این مخاطبان هستند که باید بازی رسانه را نخورند.
اهمیت سواد رسانه
اهمیت آموزش سواد رسانه‌ای آن‌قدر زیاد است که به افراد این قدرت را می‌دهد باهویت صحیح وارد فضای مجازی شوند و در مقابل انبوه اخبار بتوانند تصمیم درست بگیرند و اخبار اصلی را از جعلی تشخیص دهند.
روزانه مطالب بسیار زیادی در حوزه‌های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی و یا حتی اخبار مربوط به افراد مشهور و بازیگران در طول روز انتشار می‌یابد که برخی از آن‌ها شایعات فاحشی هستند و واقعیت ندارند.
در سال‌های اخیر به‌وفور شاهد این موضوع بوده‌ایم که بسیاری از صحبت‌های افراد در شبکه‌های رسانه‌ای دچار تحریف می‌شود و با کم‌وزیاد کردن و منقطع کردن این سخنان مفهوم کلی مطلب و خبر کاملاً عوض می‌شود.
قدرت رسانه
رسانه قدرت این را دارد که در کوتاه‌ترین زمان ممکن و با بالاترین کیفیت، اخبار و مطالبی را منتشر کند و این هنر و تشخیص مخاطب است که بتواند واقعیت را از شایعه تشخیص دهد.
تیغ دوبله‌ای رسانه
در واقع رسانه تیغ دو لبه‌ای است که می‌تواند در یک‌چشم برهم‌زدن شایعه‌ای را در قالب واقعیت بیان کند و بالعکس. در سال‌های اخیر سو استفاده‌های زیادی از رسانه شده است که باعث شده بسیاری از افراد جان خود و امنیت خود را نیز در این راه از دست بدهند؛ بنابراین، اگرچه ایران به‌واسطه تعدد رسانه‌های مجازی هدف این جنگ نرم است، اما سواد رسانه‌ای به‌عنوان موضوعی مهم مهجور واقع شده و با ضعف‌هایی همراه است.
نقش سواد رسانه‌ای در موضع‌گیری‌ها و پیام‌ها
در خصوص سواد رسانه و فضای مجازی رهبر معظم انقلاب بارهاوبارها در سخنرانی‌های خود تأکیداتی را داشته‌اند و در خصوص اهمیت این فضای بسیار سخن گفته‌اند. امروز باید قبل از ورود به فضای مجازی و شروع به فعالیت در این عرصه، حتماً آموزش‌ها و مهارت‌های سواد رسانه‌ای را فرابگیریم. در واقع افرادی که مهارت رسانه‌ای را به‌درستی فراگرفته باشند موضع‌گیری و کنش‌های صحیح در خصوص پیام‌ها و شناختن رسانه‌ها خواهند داشت.
برای آموزش همگانی سواد رسانه می‌توان از بسیج مردمی کمک گرفت
بارها، رهبری در جمع‌های مختلف به اهمیت فضای مجازی و آشناشدن با این فضا اشاره کرده است تا امنیت روانی مردم در فضای مجازی تأمین شود؛ بنابراین، برای این منظور و آگاهی و توانمندی برای ورود در فضای مجازی باید آموزش سواد رسانه‌ای در میان تمامی اقشار جامعه به‌ویژه در مدارس صورت بگیرد تا افراد، باهویت صحیح وارد این فضا شوند تا با این کار، اثرپذیری منفی کاهش پیدا کند.
همه ما در عصر فنّاوری و دنیای فناوری زندگی می‌کنیم و درواقع، باتوجه‌به تعاملات و ضرورت‌های موجود مبنی بر انجام کارها از طریق اینترنت، همگی در فضای مجازی نفس می‌کِشیم؛ بنابراین، وقتی به این شدت در این فضا حضور داریم، لازم است که برای حضور در شبکه‌های اجتماعی نیز مهارت داشته تا اثرپذیری مثبت و مصرف بهینه‌ای را از این فضا داشته باشیم.
عصر فنّاوری، نیازمند سواد رسانه
لازم است همان‌طور که والدین، از بدو تولد فرزند خود، تربیتی را در نظر می‌گیرند در عصر فنّاوری هم تربیت رسانه‌ای را برای فرزند خود داشته باشند و در این میان، همه ارگان‌ها و نهادهایی که می‌توانند کمک کنند باید این کار را انجام دهند تا آموزش و سواد رسانه‌ای در قالب تربیت رسانه به فرزندان و دیگر افراد جامعه انتقال پیدا کند. چون در این عصر رسانه‌ای بسیار مهم است که بتوان حضور درستی در فضای مجازی داشت.
ما نیاز به مربیان و مدرسانی داریم که به موضوع سواد رسانه‌ای و نحوه آموزش آن تسلط داشته باشند و اگرچه، آموزش‌هایی دراین‌خصوص برای تربیت مدرسان و مربیان سواد رسانه‌ای انجام می‌شود، ولی برای آموزش همگانی می‌توان از بسیج مردمی کمک گرفت که به‌واسطه این مدرسان و مربیان سواد رسانه‌ای در سنین مختلف و درواقع، از پایه صورت بگیرد؛ چراکه تربیت صحیح رسانه در عصر رسانه از اهمیت زیادی برخوردار است.
اما امروز بجای جلوگیری از ورود اطلاعات به فضای مجازی به‌صورت فیزیکی و زیرساختی و یا قانونی و حقوقی باید با افزایش سواد رسانه‌ای جامعه آن‌ها را در مقابل این حجم عظیم اطلاعات آگاه کنیم تا مردم بتوانند خبر فیک و اصلی را از هم تشخیص بدهند.
سواد رسانه‌ای مخاطب را در فضای مجازی واکسینه می‌کند
سید مرتضی اسماعیلی طبا کارشناس رسانه با اشاره به نقش سواد رسانه‌ای در انبوه اطلاعات موجود در فضای مجازی امروز، معتقد است: امروز مسئله سواد رسانه‌ای بسیار مهم است، سواد رسانه‌ای از مواردی می‌باشد که می‌تواند مخاطب را واکسینه کند.
وی ادامه داد: بجای اینکه ما ورود اطلاعات به فضای مجازی کشور را به‌صورت فیزیکی و زیرساختی و یا قانونی و حقوقی بگیریم می‌توانیم با افزایش سواد رسانه‌ای جامعه آن‌ها را در مقابل این حجم عظیم اطلاعات واکسینه کنیم.
در واقع مردم را باید به مهارتی مسلح کنیم که انبوه اطلاعات را دریافت کنند، ولی بتوانند اطلاعات صحیح را شناسایی کنند، پیام‌های رسانه‌ای را بتوانند تحلیل کنند، منابع درست خبری را بتوانند از منابع فیک خبری تشخیص دهند.
اسماعیلی با اشاره به اهمیت تدریس سواد رسانه‌ای در مدارس، گفت: در کشورهای خارجی در تمام پایه‌های تحصیلی به سواد رسانه اهمیت داده می‌شود و در حال تدریس می‌باشد، اما در ایران از سال ۱۳۹۵ شاهد بودیم در پایه دهم یک کتاب به نام آموزش سواد رسانه‌ای تالیف شده است و در اختیار دانش‌آموزان قرار گرفته است. هرچه سطح سواد رسانه‌ای مردم یک کشور بالاتر برود آسیب‌های ناشی از استفاده غلط از رسانه‌ها حتماً کاهش پیدا خواهد کرد.
باید نهضت سواد رسانه‌ای انقلاب راه‌اندازی شود
این در حالی است که حسین دولتی، پژوهشگر حوزه سواد رسانه‌ای بیان کرد: از زمانی که رسانه‌های جمعی کم‌رنگ شدند و رسانه‌های فردی به وجود آمدند الزام و اهمیت سواد رسانه هم بیشتر احساس شد؛ به‌طوری‌که فارغ از سواد، سن و نوع نگاه افراد به دنیا، آن‌ها در فضای سایبر و مجازی توانایی به اشتراک گذاشتن نظرات و عقاید خود را پیدا مردند که این موضوع نشان می‌دهد ما باید به سمت فراگیری سواد رسانه‌ای برویم تا بتوانیم بین میلیون‌ها پیام تولید شده در این فضا، پیام‌های مهندسی شده را از حالت کد خارج کنیم و درک آگاهانه‌ای داشته باشیم که سواد رسانه‌ای برای این منظور، کمک زیادی می‌کند. زیرا می‌توانیم از رسانه‌ها به نفع خودمان و زندگی‌مان استفاده کنیم و از مخاطرات آن فاصله بگیریم.
دولتی گفت: در اوایل انقلاب، کم‌سوادی و بی‌سوادی در کشور وجود داشت و به دنبال آن، نهضت سوادآموزی شکل گرفت و الان هم باید نهضت سواد رسانه‌ای انقلاب را راه‌اندازی کنیم. البته کارهایی دراین‌خصوص صورت‌گرفته است و ارگان‌های مختلفی از جمله بسیج فعالیت‌های جدی داشته‌اند. امّا نیاز است که این نهضت با هم‌افزایی تقویت شود و به همان کیفیت و قدرت نهضت سوادآموزی اوایل انقلاب باعث فراگیری سواد رسانه‌ای در سنین مختلف شود.
این بار جنگ، جنگ روایت‌هاست
پس از انقلاب، دشمنان به شکل‌های مختلف تلاش کردند که با آرمان‌ها و ارزش‌های مردم ایران مقابله کنند و رهبری بارها از تعابیر شبیه خون فرهنگی و ناتوی فرهنگی استفاده کرده که دشمن، باورها و اعتقادات مردم را مورد هدف قرار داده است و همه آن‌ها در قالب مفهوم جنگ نرم نفوذ و قابل‌تبیین است؛ به‌طوری‌که این سال‌ها، همه افراد شاهد بودند که دشمن با بهره‌گیری از ظرفیت‌های قدرت نرم که اهمّ آن را رسانه تشکیل می‌دهد، اهداف خود که بی‌اعتمادی، ناامنی، یأس، تضعیف بنیان‌های خانواده و مسائل عقیدتی است را دنبال کرده و با این سبک جنگ نرم تلاش می‌کند از طریق بستر رسانه نفوذ کند.
در حال حاضر، جنگ روایت‌ها وجود دارد که این روایت‌ها بسیار تأثیرگذار هستند و عزم و حمایت همه‌جانبه مردم را می‌طلبند.
انتهای پیام/
نظرات بینندگان
