به گزارش شیرازه٬ فارس نوشت: بزرگداشت احد ده بزرگی هم با شکوهی خاص برگزار شد. بخشی از مصاحبه مان با هاشم کرونی -از شاگردان ده بزرگی، در پرونده ای که برای او داشتیم- جا مانده بود که تقدیم حضورتان می کنیم. 

- آقای ده بزرگی یک بخش عظیمی از زندگی‌اش برای تربیت نسل نوجوان و جوان سپری شده که یکی‌اش شما هستید. راجع به این بخش عظیم و پربرکت زندگی ایشان توضیح دهید.

من یادم می‌آید در مطلبی درباره زندگی آیت‌الله بهشتی می‌خواندم ایشان از اول انقلاب روی کادرسازی برای آینده انقلاب تأکید داشتند. کسانی که تیزبین و آینده‌نگر باشند این طور دغدغه‌ای دارند. از کسانی که من در حوزه ادبیات شناختم، یکی از کسانی که این تیزبینی را داشته و از سال‌ها پیش به فکر آینده فرهنگ و هنر انقلاب بوده آقای احد ده بزرگی است. در دوره دانش‌آموزی با تلاش‌هایی که ایشان و جمعی از دوستانش انجام دادند، کانون شاعران و نویسندگان در فارس راه افتاد و بعد کشوری شد. سالهای متعددی ایشان و آقای آقایاری و مرحوم محمدعلی مردانی اردوهای دانش‌آموزی شعر و قصه را می‌گرداندند که تقریباً می‌توانم بگویم بخش عمده‌ای از داشته‌های ادبی جوان امروز ایران برآمده از همان اردوها است. آقای ده بزرگی بین آن آقایان کسی بود که به شدت روی تفکر عاشورایی و شعر عاشورایی کار می‌کرد و همت خودش را روی تربیت شاعر دینی و شاعر عاشورایی گذاشت.

دبیری شب شعر عاشورا هم یک فرصت استثنایی در اختیار ایشان قرار داد و ایشان هم الحق که از آن خوب استفاده کردند.

* خانواده بزرگ ده بزرگی

ایشان بیش از اینکه به خانواده توجه کنند به شاگردان شان توجه می‌کردند. می‌توانم بگویم خانواده آقای ده بزرگی خانواده بزرگی است، چون تمام این بچه‌هایی که ایشان کمک کردند رشد کنند، فرزندان ایشان هستند.

- یک بخش دیگر از فعالیت‌های آقای ده بزرگی توجه به ادبیات کودک و نوجوان است و شعر نوجوان یکی از حوزه‌های تخصصی ایشان است و گاهی شعر نوجوان ایشان خیلی گل می‌کند مثل «باز هم مرغ سحر بر سر منبر گل» که برای ما یک حس نوستالوژی دارد. راجع به این فضای شعری که به نظر من آقای ده بزرگی از آن سربلند بیرون آمده هم مطالبی بفرمایید.

تجربه اولین شعر ایشان «گهواره خالی» و تجربه سالها با کودکان و نوجوانان سر و کله زدن در آموزش و پرورش برای ایشان این خوبی را داشته که کودک و نوجوان و اندیشه‌ها و دغدغه‌ها و دردهای این نسل را بشناسد. به همین دلیل است که ایشان وقتی وارد عرصه آفرینش ادبی می‌شوند، کارشان به دل می‌نشیند. «باز هم مرغ سحر» همان طور که خودشان می‌گویند حاصل لحظه‌ای شکار تصویر شاعرانه دختر بچه‌ای است که با لباس عشایری نماز می‌خوانده است. هنوز بعد از سالها که این سروده را می‌شنویم پرت می‌شویم در کودکی‌ها و شیرینی کودکانه با خدا و راز و نیاز کردن دوباره تکرار می‌شود.

* او برای تمام امامزادگان شیراز شعر گفته

- «طوفان خطبه‌ها» ترجمه منظومی از خطبه‌های حضرت سجاد (س) و حضرت زینب (س) در کوفه و شام است. خود آقای ده بزرگی خیلی پایبند به این است که از این فضاها بیشتر لذت ببرد.

آقای ده بزرگی بعد از «طوفان خطبه‌ها» هم این کار را ادامه دادند و اکثر خطبه‌ها از جمله خطبه حضرت زینب (س) را به نظم در آوردند. ایشان خطبه‌های بسیاری از بزرگان در روز عاشورا و زیارت ناحیه مقدسه را به شعر در آوردند.

این با کار منظوم کردن ادعیه فرق می‌کند. ایشان سعی کرده‌اند شعر بگویند چون معتقدند اگر عاشورا «ما رایت‌ الا جمیلا» باشد و اگر عاشورا زیبایی باشد بخش عمده‌ای از این زیبایی در قالب خطبه‌های علی‌وار فرزندان علی نمود و ظهور پیدا کرده و وقتی ما با زیبایی سر و کار داشته باشیم و شاعر باشیم، خود به خود به این سمت جذب می‌شویم. آقای ده بزرگی به این دلیل که شاعر است و زیباشناس و زیباپسند است جلوه زیبای عاشورا را در کلام خطبه‌گویان بزرگ عاشورا دیده است و این ها را به شعر برگردانده است. این برای آقای ده بزرگی این فایده را داشته که به ذهنش یک نظم و انضباط بدهد. بعدها می‌بینیم ایشان برای تمام امامزادگان شیراز شعر گفته اند.

* سیدالشهداء برای هر کاری یک نوع نوکری در نظر می‌گیرد

- یک بخش دیگر از فعالیت‌های جناب ده بزرگی نقش پررنگی بوده که ایشان در شب‌های شعر عاشورا داشته. این نقش را اگر ما از ایشان بگیریم زندگی شاعرانه ایشان را ندیده‌ایم. فکر می‌کنم در این زمینه شما بتوانید نقش ایشان را در شب‌های شعر عاشورا به خوبی بیان کنید.

استاد ده بزرگی دبیر ستاد برگزاری شب عاشورا هستند. حقیقتاً در این سالها خیلی آمدند و رفتند و خواستند نقش ایشان را نادیده بگیرند ولی حقیقت چیزی نیست که بشود آن را نادیده گرفت. حقیقت این است که آقای ده بزرگی همه عمرش را پای این نهال شب شعر عاشورا گذاشته و اگر امروز کودک دیروز و جوان برومند نزدیک 30 ساله امروز است، پدر مهربانی که دستش بگرفت و پا به پا برد احد ده بزرگی بوده. حضرت سیدالشهداء برای هر کاری یک نوع نوکری در نظر می‌گیرد و نوکری ای هم برای آقای ده بزرگی در نظر گرفته این است. ده بزرگی این کار را به عنوان یک پیر غلام انجام می‌دهد. توانمندی‌هایی که ایشان دارد همه با هم جمع شده و یک جا بروز و ظهور پیدا کرده و آن شب شعر عاشورا است.

به همین دلیل بچه‌هایی که در آموزش و پرورش پیدا می‌کند را می‌آورد این جا رشدشان می‌دهد. نوحه‌ها را به ساختار شب شعر عاشورا می‌آورد و شکل ادبی و هنری به آن می‌دهد. پژوهش‌ها را می‌آورد اینجا یعنی کنگره‌های شعر آیینی را می‌بیند و متوجه می‌شود. آنجا فقط موضوع انتخاب می‌کند ولی به شاعر خوراک فکری نمی‌دهد. این می‌شود که کتاب‌های پیش کنگره و آگاهی دادن به شاعران را راه می‌اندازند. من حیث‌المجموع ده بزرگی عمرش را به پای شب شعر عاشورا گذاشته و این برای ده بزرگی منتی نیست بر سر مجموعه. اتفاقاً ده بزرگی هر چه دارد از شب شعر عاشورا دارد، چون شب شعر عاشورا برایش به معنی نوکری حضرت سیدالشهداء است.

* شب شعر عاشورا اولین کنگره کشور بود که روال انجام تمام کارهایش اینترنتی انجام شد

نکته مهم این است که نسلی را پرورش داده؛ الان که شب شعر عاشورا 30 ساله شده جوانانی که خود ایشان آنها را پیدا کرده این جا فعالیت می‌کنند. نکته مهم دیگر اینکه ایشان همیشه نوآور بودند. شب شعر عاشورا اولین کنگره کشور بود که روال انجام تمام کارهایش اینترنتی انجام شد. ایشان همیشه برای استفاده از فناوری‌های روز مشوق ما بودند. ما دوستان شب شعر عاشورا را با استفاده از نرم‌افزارهای تلفن همراه، ارتباطمان را از سالی یک بار به هفته‌ای سه بار رساندیم. سه شب در هفته با دوستان برنامه ادبی داریم و جناب ده بزرگی بیش از همه در این زمینه با ما همکاری می‌کند.

جا دارد من یک تشکر شایسته‌ای از خانواده محترم ایشان -همسر گرانقدر ایشان- داشته باشم. من شاهد بودم در همه این سالها آقای ده بزرگی وقتی که باید برای خانواده می‌گذاشتند برای پرورش بچه‌هایی مثل ما گذاشتند. ایشان سالهای جنگ یک پایشان توی جبهه و یک پایشان پشت جبهه بوده که به کنگره‌ها می‌رفتند و هر کاری که در این زمینه می‌توانستند انجام می‌دادند. بعد از جنگ کاری که از همان دوره شروع کرده بودند -یعنی تربیت دانش‌آموزان- را ادامه دادند و واقعاً همیشه یک نگاه دورنگر داشتند. زمانی که حس کردند موج‌های منفی و پوچ‌گرایی در شعر شکل گرفته، جریان دینی را به آموزش و پرورش بردند. این‌ها همه نشان می‌دهد که ایشان با صاحب و کتاب و با هدف کار می‌‌کردند.

- یک کتاب حدود سال 70 چاپ می‌شود به عنوان «نقد و تحلیل شعر انقلاب اسلامی» از دکتر منوچهر اکبری. این کتاب حدود 710 صفحه است و کمتر از شاعری 10 بار اسم برده شده. یکی از کسانی که بیش از 10 بار در این کتاب اسمش آمده احد ده بزرگی است. این نشان می‌دهد آقای ده بزرگی در اوایل انقلاب جوش و خروش بیشتری داشته و شاید شعرهای ایشان در آن سالها پخته‌تر و بهتر بوده است.

دو نکته وجود دارد: داستان هنر پختگی آدم است، یعنی داستان‌نویسان از 40 سالگی به بعد کارهای خوبشان شکل می‌گیرد، اما اوج شعر شاعران مربوط به سنین جوان‌تر بودنشان است. این به این معنی نیست که شاعر هر چه بالاتر می‌آید شعرش بدتر می‌شود نه، اوج حجم سرایش مربوط به سالهای جوانی است. چون هیجانی که دارند شاعری است و در آن زمان بیشتر است. آقای ده بزرگی در دهه اول انقلاب وقت زیادی را برای شعر می‌گذاشتند.

* جریان احیای رباعی قبل از قیصر و سیدحسن از شیراز شروع شده بود

یک ویژگی دیگر اینکه ایشان جزو پیشگامان احیای رباعی هستند. جریان احیای رباعی که در دهه 60 توسط جناب قیصر امین‌پور و سیدحسن حسینی دنبال می‌شد، قبل از اینها از شیراز شروع شده بود. در دهه 50 یک مجموعه‌ای در شیراز با عنوان «مرغ سحر» منتشر می‌کنند و دو شاعر شیرازی آقای اوجی و آقای ده بزرگی حجم قابل توجهی رباعی کار می‌کنند. این مجموعه کاملاً فضای انقلابی دارد.

- فکر می‌کنم آقای محمد حقوقی در یک مجموعه نوشته بود که شاعرانی مثل فلانی و فلانی و احد ده بزرگی رباعی را در دهه 60 پیگیری کردند.

این جریانی بود که در شیراز شکل گرفته بود و بعدها ادامه پیدا کرد. همانطور که می‌دانید تعداد زیادی از رباعی‌سرایان کشور در شیراز زندگی می‌کنند. این نشان می‌دهد که این پیشکسوتان نسل قبل، رباعی را خیلی جدی گرفتند. ایشان حجم قابل توجهی شعر می‌نوشتند. خصوصاً در آن دوره که نیاز کشور و نیاز جامعه را شعر گفتن می‌دانستند، برای چرخاندن چرخ دستگاه‌ فرهنگی کشور به شعر نیاز بوده و ایشان با تمام وجود در صحنه بودند.

یک نکته مهم این که در دهه اخیر با توجه به بالا رفتن سن، شاید شور و هیجان ارائه شعر در ایشان کمتر باشد و شاید شعر ایشان کمتر به دست پژوهشگران ما رسیده باشد. آقای دکتر اکبری از پژوهشگران برجسته ادبیات دانشگاهی هستند. وقتی ایشان به شعر ده بزرگی پرداخته نشان دهنده ارزش‌ها و داشته‌های آقای ده بزرگی در عرصه شعر است.

من معتقدم شعرهای سه، چهار سال اخیر ده بزرگی یک شور جوانانه‌ی جدیدی در آن موج می‌زند و این حاصل همنشینی ده بزرگی با شاعران جوان است.