آیا مسکن‌اجتماعی روحانی نسبتی با فرمایشات‌ امام دارد؟

در این مسکن نیازمندان به مسکن، مالک مسکن نمی شوند بلکه به عنوان مستاجر دولت در این مساکن سکنی می گزینند.

دولت یازدهم تاکنون در بخش مسکن برنامه مشخصی نداشته است و طی ۷ ماه گذشته هر از چندگاهی مسوولان دولتی گفته های بعضا متناقضی در خصوص سیاست های دولت در بخش مسکن مطرح کرده اند ، لیکن بنا بر گفته های رییس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی قرار است در اردیبهشت ماه دولت یازدهم از طرح مسکن خود رونمایی کند.

مسکن اجتماعی

به گزارش شیرازه به نقل از عیار آنلاین؛ «مسکن اجتماعی» عنوان طرحی است که وزیر مسکن دولت یازدهم برای دهک های کم درآمد جامعه در نظر گرفته است و طبق اعلام مسوولان قرار است که ۱۵۰ هزار واحد در قالب مسکن اجتماعی ساخته شود.

در مسکن اجتماعی کل سرمایه گذاری، تامین زمین و ساخت توسط دولت یا نهادهای عمومی همچون شهرداری ها انجام می پذیرد و در نهایت بعد از ساخت، مسکن اجتماعی به متقاضیان اجاره داده می شود و به نحوی می توان گفت شاکله اصلی مسکن اجتماعی، مسکن استیجاری است و در این مسکن نیازمندان به مسکن، مالک مسکن نمی شوند بلکه به عنوان مستاجر دولت در این مساکن سکنی می گزینند. به نظر می رسد این نوع ورود و مداخله موقتی دولت در بازار اجاره مسکن نمی تواند راهکار مناسبی برای تامین مسکن ملکی نیازمندان واقعی باشد و تاثیری در کاهش قیمت مسکن نخواهد داشت.

در دهه ۶۰ میلادی و پس از جنگ جهانی دوم تعداد زیادی از این نوع مسکن‌ها در اروپا ساخته شد اما کمتر از یک دهه بعد، مشکلات اجتماعی ناشی از توسعه این مناطق آنچنان گریبان مسئولان را گرفت که کمتر از دو دهه بعد، تصمیم گرفته شده و ادامه ساخت این مسکن‌ها متوقف شد.(سرنوشت مسکن اجتماعی در اروپا چه شد؟)

مسکن اجتماعی بنابه گفته مسوولان وزارت مسکن قرار است که به صورت محدود و در یک دوره زمانی مشخص در اختیار نیازمندان قرار گیرد به عبارت ساده تر بعد از اتمام دوره تعیین شده، ساکنان باید مسکن اجتماعی را ترک کنند و جای خود را به گروهی دیگر بدهند که این خود نقطه شروع بسیاری از مشکلات اجتماعی است.

یکی دیگر از ویژگی های مسکن اجتماعی کوچک سازی و متراکم سازی است به علت اینکه سرمایه گذاری توسط دولت انجام می پذیرد برای بالا بردن تعداد واحدهای مسکن اجتماعی ساخته شده عمدتا متراژهای پایین در نظر گرفته می شود مثلا ۳۵ تا ۶۰ متری که این نوع مسکن ها خود مشکلات متعدد فرهنگی و اجتماعی را به دنبال دارد. البته ناگفته نماند هنوز منبع تامین سرمایه لازم برای ساخت مسکن اجتماعی از سوی دولت اعلام نشده است و معلوم نیست به چه طریقی ساخت این مسکن ها تامین مالی خواهد شد.

همچنین لازم است به این فرمایشات حضرت امام خمینی(ره) در اولین پیام اقتصادی خود در فرمان تشکیل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی توجه نمود، ایشان فرموده اند:

«قشر عظیمی از مستضعفان جامعه هم به کلی از داشتن خانه محروم بودند و در زوایای بیغوله ها و اطاقکهای تنگ و تاریک و خرابه ها به سر می برند و چه بسا قسمت مهمی از درآمد ناچیزشان را بایستی برای اجاره آن بپردازند و این میراث شوم برای ملت ما باقی مانده و اکنون جامعه با چنین مصیبتی دست به گریبان است . نظام اسلامی چنین ظلم و تبعیضی را تحمل نخواهد کرد و این از حداقل حقوق هر فرد است که باید مسکن داشته باشد ، مشکل زمین باید حل شود و همه بندگان خدا باید از این موهبت الهی استفاده کنند . همه محرومان باید خانه داشته باشند ، هیچکس در هیچ گوشه مملکت نباید از داشتن خانه محروم باشد .»

در بخش دیگری از این پیام می آید:

« اینجانب حسابی به شماره یکصد(۱۰۰) در تمام شعب بانک ملی افتتاح کرده و از همه کسانی که توانایی دارند دعوت می کنم که برای کمک به خانه سازی برای محرومان به این حساب پول واریز کنند و در هر محل از بین افراد صالح و مورد اعتماد گروهی حداقل مرکب از سه نفر از مهندسان و کارشناسان شهرسازی و خانه سازی و یک نفر روحانی و یک نماینده دولت انتخاب شوند تا با صرفه جویی و دقت کام خانه های ارزان قیمتی بسازند و در اختیار محرومان قرار دهند و در این طرح به هیچ پولی در برابر خرید زمین پرداخت نشود.»

مسکن اجتماعی، استیجاری است در حالی که امام تأکید دارند که مردم مالک واحدهای مسکونی خود باشند. همچنین کیفیت سکونت نیز مورد توجه حضرت امام(ره) بوده است که مردم در تنگنا و درفضای کوچک زندگی نکنند و این در حالی است که در مسکن اجتماعی واحدهای کوچک ساخته می شود.

استفاده از ظرفیت نهادهای عمومی برای تولید و ساخت مسکن مدنظر امام(ره) بوده است و اساساً ساختار این گونه نهادها همچون بنیاد مسکن و شهرداری ها به گونه ای نیست که بتوانند اپراتور اجاره داری باشند.

نتیجه‌گیری

با توجه به این فرمایشات امام(ره) لازم است مسوولان دولت یازدهم راهکاری برای تخصیص زمین رایگان به مردم مستضعف و محروم، طراحی و اجرا کنند. همچنین به این نکته توجه داشته باشند که حضرت امام(ره)تأکید بر صاحب خانه شدن افراد دارند نه اینکه محرومان را مستأجر دولت یا نهادهای عمومی قرار بدهیم که در این صورت گسترش و ترویج مسکن اجتماعی یا همان مسکن استیجاری در تضاد با فرمایشات امام(ره) است.

از طرف دیگر، مناسب است که مسئولان از تجربه دیگر کشورها در زمینه مسکن اجتماعی درس گرفته و قبل از اجرای این طرح ابعاد اجتماعی و اقتصادی آن را مورد بررسی دقیق قرار دهند.