دشت های فارس ملول از خشکسالی؛
آب فارس را به پای «هندوانه» و «ذرت» قربانی کردند
تداوم برداشت های بی رویه آب از دشت های فارس، افت سفره های زیر زمینی و بروز خشکسالی های ممتد در این استان در سالهای اخیر موجب ایجاد فروچاله های مخوف، به راه افتادن توفان نمک و مرگ تالابها و دریاچه ها در مناطقی از این استان شده است.
به گزارش شیرازه، خبرگزاری ایرنا در گزارشی به مشکلات خشکسالی در فارس و عدم توجه جدی مسئولان و مردم فارس به مدیریت و مصرف صحیح آب پرداخته است.
بنا بر گفته برخی مسوولان ، استان فارس در سالهای مختلف مقام نخست را در تولید برخی محصولات کشاورزی از جمله گندم و ذرت داشت و همچنان نیز این مقام را حفظ کرده است اما همین مسوولان می گویند به دست آوردن این جایگاه به بهای نابودی سفره های آب زیر زمینی ، ایجاد فروچاله ها ، مرگ تالابها و دریاچه ها و آسیب دیدن بخشی از منابع طبیعی این استان رقم خورد که به نوعی سرمایه و ثروت ملی این سرزمین است.
این در حالی است که کارشناسان و مسوولان سازمان ها و نهادهای مسوول در زمینه مدیریت منابع آب همواره تاکید کرده اند که لازم است روشهای آبیاری و الگوهای کشت در این استان تغییر کند و روشهای نوین جایگزین مدل های قدیمی و سنتی شود در حالی که حمایت کافی برای جایگزینی این روشها از کشاورزان نمی شود .
کشاورزانی که آب را از ژرفای 400 متری زمین بیرون می کشند تا هندوانه بکارند و آن را در سر جالیز به بهای هر کیلوگرم 150 تا 200 تومان به دلالان و واسطه ها بفروشند و مترصد هستند تا گندم مزارع آنها زودتر برداشت شود ، جای کشت گندم و کاه و کلش آن به آتش کشیده شود و زمین برای کشت محصول بعدی سریع آماده شود ، کجا فرصت دارند تا در این زمینه آموزش ببینند یا به توصیه های کارشناسی توجه کنند.
این روال در سالهای اخیر هر سال دراستان فارس تکرار شده و هر روز سطح آبهای زیر زمینی پایین تر رفته ، کف شکنی پشت کف شکنی رخ داده و پمپ هایی قوی تر در ژرفای 400 ، 500 و گاه 600 متری چاهها کارسازی شده است و همه آبهای زیر زمینی را بلعیده و به سطح زمین آورده است .
بر اساس برنامه ریزی مصوب ، آبیاری تحت فشار با 85 درصد یارانه و کمک دولت و 15 درصد خودیاری کشاورز و بهره گیری از تسهیلات صندوق توسعه کشاورزی انجام می شود.
این در حالی است که کشاورزان برای اجرای آبیاری تحت فشار در مزارع برای خرید تجهیزات لازم با نوسان قیمت ها مواجه هستند ، اواخر سال گذشته لوله پلی اتیلن کیلویی 50 هزار ریال بود اما اکنون به بیش از کیلویی 65 هزار ریال رسیده است.
سال گذشته دولت برای آبیاری بارانی 40 میلیون ریال ، سیستم آبیاری موضعی 56 میلیون ریال و آبیاری کم فشار 25 میلیون ریال یارانه در نظر گرفت .
با افزایش و نوسان قیمت ها ، توازن 85 درصد یارانه و 15 درصد آورده کشاورز بهم خورده ، اگر دولت سهمیه ویژه ای از پتروشیمی برای جهاد کشاورزی در نظر بگیرد می توان قیمت لوله را برای کشاورزان ثابت نگه داشت.
ضعف منابع اعتباری و نبود برنامه کاری حساب شده از سوی متولیان امر و برنامه ریزان در زمینه حفاظت از منابع آبی طی چند دهه گذشته از یک سو و همچنین فراگیری و استمرار بلای طبیعی زمینه نابودی و در واقع به سمت شوری رفتن منابع آبی شیرین را در استان فارس فراهم کرده است .
** در انتظار فاجعه
مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان فارس با ابراز نگرانی از برداشت های بی رویه از منابع آب بیان داشت : چنانچه بهره برداری از منابع آب این استان مدیریت نشود باید منتظر فاجعه بزرگ زیست محیطی باشیم ، همه تقصیر ها متوجه خشکسالی و پیامدهای آن نیست ، فارس مدیریت منابع آب می خواهد.
حسینعلی ابراهیمی کارنامی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا بیان داشت : حفاظت محیط زیست تنها با مشارکت آحاد مردم جامعه امکان پذیر است.نباید پرداختن به موضوعات زمین و آلودگی و تخریبها به یک روز محدود شود بلکه این روز فرصت مغتنمی برای تجدید پیمان همگانی برای پرهیز از تخریب آلودگی زمین و عزم و اراده جمعی برای حفظ کره زمین است.
ابراهیمی کارنامی همچنین گفت: متاسفانه توسعه نامتوازن و بی رویه بدون توجه به ظرفیت های زیست محیطی آسیبهای جدی به محیط زیست وارد کرده است بهره برداری های بی رویه از منابع آب و خاک بخصوص منابع تجدید ناپذیر و از طرفی آلودگی آب و خاک به شدت آینده زمین را که تنها کره مسکونی است تهدید می کند .
ابراهیمی کارنامی گفت: مهمترین موضوع زیست محیطی استان فارس موضوع بهره برداری ناصحیح از منابع آب است که امروزه می توان از آن به عنوان چالش اساسی نام برد .تمام تالابهای استان خشک شده اند و وضعیت آبگیری سدهای استان نیز مطلوب نیست،این نتیجه رفتار نامناسب ما به منابع آبی استان و برداشت بی رویه از این منابع محدود است.
وی اضافه کرد: اما همه تقصیر را بر دوش پدیده طبیعی به نام خشکسالی گذاشته ایم.از طرفی آنچنان که باید در توسعه شبکه های جمع آوری فاضلاب و ایجاد تصفیه خانه ها اقدام موثری نداشته ایم.اگر چه زحمات زیادی کشیده شده اما همگان واقفند که کارهای انجام شده کافی نیست و این نیاز به اراده جمعی و مدیریت جهادی دارد.باید ورود آلاینده های ناشی از فاضلابهای صنعتی ،خانگی ،سم و کود و...به شدت کنترل شود .
استان فارس اکنون 925 هزار هکتار از سطح زیر کشت محصولات زراعی و 402 هزار هکتار باغهای مثمر دارد و گفته شده که از مقام نخست پوشش جنگلی در کشور و همچنین رتبه های برتر تولید اغلب محصولات زراعی و باغی کشور برخوردار است.
** آبخیزداری برای کاهش صدمات خشکسالی
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری فارس در زمینه آسیب های خشکسالی ، آبخیزداری را راهکاری برای کاهش صدمات دانست گفت: بروز عوارض خشکسالی در فارس ، اجرای پروژه های آبخیزداری در استان را حیاتی و ضروری کرده است.
سید کاظم بردبار اظهار کرد: سالانه میلیاردها متر مکعب آب به صورت هرز آب و میلیاردها تن خاک از طریق فرسایش در کشور هدر می رود که توسعه آبخیزداری در مناطق مختلف می تواند در تغذیه و تقویت سفره های آب زیرزمینی اثرگذار باشد.
وی افزود: تاکنون طرحهای آبخیزداری در دو میلیون هکتار عرصه منابع طبیعی فارس اجرا شده است .
وی بیان کرد:اعتبارات اندک استانی در حوزه آبخیزداری ، امکان مهار کامل حوزه های آبخیز را فراهم نمی سازد و طرحهای آبخیزداری به صورت موردی در برخی مناطق اجرا می شود.
مدیرکل منابع طبیعی فارس گفت : در صورت تامین اعتبارات لازم ، می توان در فارس سالانه در یک میلیون هکتار از عرصه های منابع طبیعی پروژه های آبخیزداری را اجرا کرد.
وی افزود: حجم وسیعی از آب ها که به صورت سیلاب و روان آب بوده ، با ایجاد سدهای کوچک و پروژه های آبخیزداری جمع آوری شده و از وقوع حوادث مخرب ناشی از سیل جلوگیری و به تغذیه سفره های زیر زمینی کمک می کند.
بگفته وی آبخیزداری در امور زیربنایی حوزه های آبخیز ، حفاظت خاک ،کنترل فرسایش رسوب،مهار سیل ، ارتقا پوشش گیاهی ، حفاظت از منابع آب و خاک و کاهش عوارض خشکسالی اثرگذار است.
طرح هایی که برای مهار آب واستفاده بهتر ازمنابع آب استفاده می شود و همچنین ساخت سد، سیل بند، هدایت آب در مسیرهای معین و آبخوانداری(مدیریت آب های روان و آب های زیرزمین) در قالب آبخیزداری می گنجد.
رییس سازمان جهاد کشاورزی استان فارس هم از تداوم خشکسالی و افت سفره های آب ابراز نگرانی کرد و گفت: افت آب های سطحی، کاهش آب سفره های زیرزمینی،خشکیدگی چاه های آب و پیشروی آب شور در مناطق مستعد کشت؛ کشاورزی فارس را تهدید می کند.
محمد مهدی قاسمی افزود: اگرچه همواره برخی مسوولان ، کشاورزی را عامل تهدید کننده کمبود آب اعلام می کنند ،اما طرح های آبخیزداری مورد اقبال نیستند.
بگفته وی ، طرح های آبخیزداری و آبخوان داری درذخیره سازی آب های سطحی اثرگذار است اما اعتبارات قابل توجهی به این بخش تعلق نمی گیرد.
این مقام نگفت چقدر اعتبار برای این کارها لازم است.
رییس سازمان جهاد کشاورزی فارس اضافه کرد: سازمان آب در قبال حفر چاه های غیر مجاز مسوول است و باید از این کار جلوگیری کند.
وی بیان داشت: جهاد کشاورزی مسوول تولید محصولات کشاورزی است اما درکنار این مسوولیت با گسترش روش های نوین آبیاری ، بهره گیری از بذرهای ارقام برتر و انتقال دانش به مزارع ، درصدد کاهش مصرف آب کشاورزی است.
قاسمی بیان داشت: آبیاری تحت فشار در 220 هزار هکتار از اراضی کشاورزی فارس اجرایی شده و با همت کشاورزان و بهره گیری ازاعتبارات یارانه ای سطح کشت بیشتری را زیر پوشش خواهیم برد.
به گفته این مسوول، هم اکنون بهره وری آب در اراضی کشاورزی فارس بین 40 تا 50 درصد است و این میزان در سه سال آینده باید به 80 تا 90 درصد برسد.
مشاور مدیرعامل آب منطقه ای فارس نیز خطرات خشکسالی دراستان فار س را گوشزد کرد و گفت: با توجه به خشکسالی های چند سال گذشته در استان و برداشت های بی رویه از سفره های زیرزمینی شاهد افت 30 متری آب دشت های استان هستیم که این امر وضعیت بسیار نگران کننده ای را رقم زده است.
کرامت الله کرمی مقدم افزود: استان فارس با داشتن بیش از هشت حوزه آبریز از 30 حوزه آبریز کشوری سهم بزرگی از منابع آبی کشور را داشته که متاسفانه هم اکنون وضعیت منابع آبی در استان مناسب نیست.
وی ادامه داد: خشک شدن باغ های استان فارس و تبدیل کاربری های آن به موارد دیگر نیز در نتیجه بی آبی سالهای ممتد در این استان به وجود آمده است.
مشاور مدیرعامل آب منطقه ای فارس با اشاره به اینکه استان فارس با 300 میلی متر بارندگی سالانه، سهم 10 درصدی از بارندگی های کشور را دارد، تصریح کرد: متاسفانه بیش از 95 درصد آب های استان در حوزه کشاورزی مصرف می شود که نیازمند بازنگری در شیوه های سنتی کشاورزی و استفاده بهینه از آب در حوزه کشاورزی هستیم.
کرمی مقدم گفت: با توجه به وضعیت بارندگی های چند سال گذشته و بروز کم آبی تعداد 22 هزار و 566 حلقه چاه، 471 دهنه چشمه و 534 رشته قنات در استان خشک شده است.
** نبود مدیریت آب و خشکسالی
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان فارس هم خشکسالی را پدیده ای بلند مدت دانست و گفت : سدها تاثیر چندانی در خشک شدن تالابها ندارند ، بیشتر دلایل افزایش صدمات ناشی ازخشکسالی عدم مدیریت مصرف بهینه آب و برداشت های بی رویه است.
حمیدرضا دهقانی اظهار داشت: بسیاری از مناطق استان فارس از جمله دریاچه های کافتر ، ارژن و پریشان به خشکی گرایید در حالیکه در اطراف این تالابها و دریاچه ها هیچ سدی احداث نشده است.
وی ادامه داد: من نمی گویم سدها تاثیر کلی در خشکی تالابها و دریاچه ها ندارند اما سهمی که برای سدها در نظر گرفته شده سهم واقعی نیست ، اثرات خشکی تالابها را باید در مدیریت نادرست بهینه مصرف و برداشت بی رویه اب جستجو کرد.
دهقانی با اشاره به اینکه فارس جزو استان های پیشرو در اطلاع رسانی به مردم درباره استفاده بهینه از آب، است، ادامه داد: امیدواریم که با برنامه ریزی درست بتوانیم آب های زیرزمینی را بهنیه مدیریت کنیم.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان بیان داشت: در کشور هرچه قدر تعداد چاه ها بیشتر می شوند میزان برداشت آب زیرزمینی کاهش می یابد که این موضوع نشان از آن دارد که مشکلاتی برای اقتصاد کشاورزان به وجود آمده است که با عمل به توصیه های کارشناسان جهاد کشاورزی در تغییر الگوی کشت، می توانند این مسائل را برطرف کنند.
وی با اشاره به اینکه شهرستان های اقلید و آباده در سال جاری کمترین میزان بارندگی را داشته اند، گفت: میزان بارندگی امسال در اقلید کمتر از 55 میلیمتر بوده و حوضه آبریز بختگان و مناطق سیوند، درود زن و ملا صدرا امسال با کم آبی مواجه است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان فارس کشت بی رویه را یکی از دلایل استفاده بی رویه از منابع آب دانست و اضافه کرد: با توصیه های جهاد، استانداری و آب منطقه ای قرار بود سطح زیر کشت زیر دست سد درود زن 40 هزار هکتار باشد اما آمار و بازدیدهای میدانی ما نشان می دهد که 70 هزار هکتار کشت سبز در حوزه سد درودزن داریم که با توجه به کمبود آب، به یقین قسمت عمده ای از این کشت ها از بین می رود.
دهقانی با اشاره به لزوم ورود مردم در مدیریت آب های زیرزمینی خاطرنشان کرد: تصمیم داریم در سال 93 با تعاونی های تولید، برای مدیریت دشت ها، قرارداد هایی داشته باشیم چراکه معتقدیم با ورود مردم، مدیریتی بهتر از دولت در منابع زیرزمینی آب حاصل می شود.
این مسوول همچنین با اشاره به کاهش منابع عمومی و اعتباری دولت برای پروژه های عمرانی، بر لزوم ورود سرمایه گذاران خصوصی در این بخش برای جبران کمبود اعتبار، تاکید کرد.
در هر حال تالابها و دریاچه های پریشان ، بختگان ، طشک ، ارژن ، کافتر و مهارلو به عنوان مناطق زیست محیطی ، دشت ها و اراضی مسطح استان فارس به عنوان زیر ساخت های کشاورزی و سدها و آبگیرها به عنوان منابع مهار آب حال و روز خوشی ندارند و تداوم برداشت های بی رویه از دشت های فارس ، افت سفره های زیر زمینی و بروز خشکسالی های ممتد در این استان ، فارس را در آستانه بروز یک فاجعه اقلیمی قرار داده است .
بنا بر گفته برخی مسوولان ، استان فارس در سالهای مختلف مقام نخست را در تولید برخی محصولات کشاورزی از جمله گندم و ذرت داشت و همچنان نیز این مقام را حفظ کرده است اما همین مسوولان می گویند به دست آوردن این جایگاه به بهای نابودی سفره های آب زیر زمینی ، ایجاد فروچاله ها ، مرگ تالابها و دریاچه ها و آسیب دیدن بخشی از منابع طبیعی این استان رقم خورد که به نوعی سرمایه و ثروت ملی این سرزمین است.
این در حالی است که کارشناسان و مسوولان سازمان ها و نهادهای مسوول در زمینه مدیریت منابع آب همواره تاکید کرده اند که لازم است روشهای آبیاری و الگوهای کشت در این استان تغییر کند و روشهای نوین جایگزین مدل های قدیمی و سنتی شود در حالی که حمایت کافی برای جایگزینی این روشها از کشاورزان نمی شود .
کشاورزانی که آب را از ژرفای 400 متری زمین بیرون می کشند تا هندوانه بکارند و آن را در سر جالیز به بهای هر کیلوگرم 150 تا 200 تومان به دلالان و واسطه ها بفروشند و مترصد هستند تا گندم مزارع آنها زودتر برداشت شود ، جای کشت گندم و کاه و کلش آن به آتش کشیده شود و زمین برای کشت محصول بعدی سریع آماده شود ، کجا فرصت دارند تا در این زمینه آموزش ببینند یا به توصیه های کارشناسی توجه کنند.
این روال در سالهای اخیر هر سال دراستان فارس تکرار شده و هر روز سطح آبهای زیر زمینی پایین تر رفته ، کف شکنی پشت کف شکنی رخ داده و پمپ هایی قوی تر در ژرفای 400 ، 500 و گاه 600 متری چاهها کارسازی شده است و همه آبهای زیر زمینی را بلعیده و به سطح زمین آورده است .
بر اساس برنامه ریزی مصوب ، آبیاری تحت فشار با 85 درصد یارانه و کمک دولت و 15 درصد خودیاری کشاورز و بهره گیری از تسهیلات صندوق توسعه کشاورزی انجام می شود.
این در حالی است که کشاورزان برای اجرای آبیاری تحت فشار در مزارع برای خرید تجهیزات لازم با نوسان قیمت ها مواجه هستند ، اواخر سال گذشته لوله پلی اتیلن کیلویی 50 هزار ریال بود اما اکنون به بیش از کیلویی 65 هزار ریال رسیده است.
سال گذشته دولت برای آبیاری بارانی 40 میلیون ریال ، سیستم آبیاری موضعی 56 میلیون ریال و آبیاری کم فشار 25 میلیون ریال یارانه در نظر گرفت .
با افزایش و نوسان قیمت ها ، توازن 85 درصد یارانه و 15 درصد آورده کشاورز بهم خورده ، اگر دولت سهمیه ویژه ای از پتروشیمی برای جهاد کشاورزی در نظر بگیرد می توان قیمت لوله را برای کشاورزان ثابت نگه داشت.
ضعف منابع اعتباری و نبود برنامه کاری حساب شده از سوی متولیان امر و برنامه ریزان در زمینه حفاظت از منابع آبی طی چند دهه گذشته از یک سو و همچنین فراگیری و استمرار بلای طبیعی زمینه نابودی و در واقع به سمت شوری رفتن منابع آبی شیرین را در استان فارس فراهم کرده است .
** در انتظار فاجعه
مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان فارس با ابراز نگرانی از برداشت های بی رویه از منابع آب بیان داشت : چنانچه بهره برداری از منابع آب این استان مدیریت نشود باید منتظر فاجعه بزرگ زیست محیطی باشیم ، همه تقصیر ها متوجه خشکسالی و پیامدهای آن نیست ، فارس مدیریت منابع آب می خواهد.
حسینعلی ابراهیمی کارنامی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا بیان داشت : حفاظت محیط زیست تنها با مشارکت آحاد مردم جامعه امکان پذیر است.نباید پرداختن به موضوعات زمین و آلودگی و تخریبها به یک روز محدود شود بلکه این روز فرصت مغتنمی برای تجدید پیمان همگانی برای پرهیز از تخریب آلودگی زمین و عزم و اراده جمعی برای حفظ کره زمین است.
ابراهیمی کارنامی همچنین گفت: متاسفانه توسعه نامتوازن و بی رویه بدون توجه به ظرفیت های زیست محیطی آسیبهای جدی به محیط زیست وارد کرده است بهره برداری های بی رویه از منابع آب و خاک بخصوص منابع تجدید ناپذیر و از طرفی آلودگی آب و خاک به شدت آینده زمین را که تنها کره مسکونی است تهدید می کند .
ابراهیمی کارنامی گفت: مهمترین موضوع زیست محیطی استان فارس موضوع بهره برداری ناصحیح از منابع آب است که امروزه می توان از آن به عنوان چالش اساسی نام برد .تمام تالابهای استان خشک شده اند و وضعیت آبگیری سدهای استان نیز مطلوب نیست،این نتیجه رفتار نامناسب ما به منابع آبی استان و برداشت بی رویه از این منابع محدود است.
وی اضافه کرد: اما همه تقصیر را بر دوش پدیده طبیعی به نام خشکسالی گذاشته ایم.از طرفی آنچنان که باید در توسعه شبکه های جمع آوری فاضلاب و ایجاد تصفیه خانه ها اقدام موثری نداشته ایم.اگر چه زحمات زیادی کشیده شده اما همگان واقفند که کارهای انجام شده کافی نیست و این نیاز به اراده جمعی و مدیریت جهادی دارد.باید ورود آلاینده های ناشی از فاضلابهای صنعتی ،خانگی ،سم و کود و...به شدت کنترل شود .
استان فارس اکنون 925 هزار هکتار از سطح زیر کشت محصولات زراعی و 402 هزار هکتار باغهای مثمر دارد و گفته شده که از مقام نخست پوشش جنگلی در کشور و همچنین رتبه های برتر تولید اغلب محصولات زراعی و باغی کشور برخوردار است.
** آبخیزداری برای کاهش صدمات خشکسالی
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری فارس در زمینه آسیب های خشکسالی ، آبخیزداری را راهکاری برای کاهش صدمات دانست گفت: بروز عوارض خشکسالی در فارس ، اجرای پروژه های آبخیزداری در استان را حیاتی و ضروری کرده است.
سید کاظم بردبار اظهار کرد: سالانه میلیاردها متر مکعب آب به صورت هرز آب و میلیاردها تن خاک از طریق فرسایش در کشور هدر می رود که توسعه آبخیزداری در مناطق مختلف می تواند در تغذیه و تقویت سفره های آب زیرزمینی اثرگذار باشد.
وی افزود: تاکنون طرحهای آبخیزداری در دو میلیون هکتار عرصه منابع طبیعی فارس اجرا شده است .
وی بیان کرد:اعتبارات اندک استانی در حوزه آبخیزداری ، امکان مهار کامل حوزه های آبخیز را فراهم نمی سازد و طرحهای آبخیزداری به صورت موردی در برخی مناطق اجرا می شود.
مدیرکل منابع طبیعی فارس گفت : در صورت تامین اعتبارات لازم ، می توان در فارس سالانه در یک میلیون هکتار از عرصه های منابع طبیعی پروژه های آبخیزداری را اجرا کرد.
وی افزود: حجم وسیعی از آب ها که به صورت سیلاب و روان آب بوده ، با ایجاد سدهای کوچک و پروژه های آبخیزداری جمع آوری شده و از وقوع حوادث مخرب ناشی از سیل جلوگیری و به تغذیه سفره های زیر زمینی کمک می کند.
بگفته وی آبخیزداری در امور زیربنایی حوزه های آبخیز ، حفاظت خاک ،کنترل فرسایش رسوب،مهار سیل ، ارتقا پوشش گیاهی ، حفاظت از منابع آب و خاک و کاهش عوارض خشکسالی اثرگذار است.
طرح هایی که برای مهار آب واستفاده بهتر ازمنابع آب استفاده می شود و همچنین ساخت سد، سیل بند، هدایت آب در مسیرهای معین و آبخوانداری(مدیریت آب های روان و آب های زیرزمین) در قالب آبخیزداری می گنجد.
رییس سازمان جهاد کشاورزی استان فارس هم از تداوم خشکسالی و افت سفره های آب ابراز نگرانی کرد و گفت: افت آب های سطحی، کاهش آب سفره های زیرزمینی،خشکیدگی چاه های آب و پیشروی آب شور در مناطق مستعد کشت؛ کشاورزی فارس را تهدید می کند.
محمد مهدی قاسمی افزود: اگرچه همواره برخی مسوولان ، کشاورزی را عامل تهدید کننده کمبود آب اعلام می کنند ،اما طرح های آبخیزداری مورد اقبال نیستند.
بگفته وی ، طرح های آبخیزداری و آبخوان داری درذخیره سازی آب های سطحی اثرگذار است اما اعتبارات قابل توجهی به این بخش تعلق نمی گیرد.
این مقام نگفت چقدر اعتبار برای این کارها لازم است.
رییس سازمان جهاد کشاورزی فارس اضافه کرد: سازمان آب در قبال حفر چاه های غیر مجاز مسوول است و باید از این کار جلوگیری کند.
وی بیان داشت: جهاد کشاورزی مسوول تولید محصولات کشاورزی است اما درکنار این مسوولیت با گسترش روش های نوین آبیاری ، بهره گیری از بذرهای ارقام برتر و انتقال دانش به مزارع ، درصدد کاهش مصرف آب کشاورزی است.
قاسمی بیان داشت: آبیاری تحت فشار در 220 هزار هکتار از اراضی کشاورزی فارس اجرایی شده و با همت کشاورزان و بهره گیری ازاعتبارات یارانه ای سطح کشت بیشتری را زیر پوشش خواهیم برد.
به گفته این مسوول، هم اکنون بهره وری آب در اراضی کشاورزی فارس بین 40 تا 50 درصد است و این میزان در سه سال آینده باید به 80 تا 90 درصد برسد.
مشاور مدیرعامل آب منطقه ای فارس نیز خطرات خشکسالی دراستان فار س را گوشزد کرد و گفت: با توجه به خشکسالی های چند سال گذشته در استان و برداشت های بی رویه از سفره های زیرزمینی شاهد افت 30 متری آب دشت های استان هستیم که این امر وضعیت بسیار نگران کننده ای را رقم زده است.
کرامت الله کرمی مقدم افزود: استان فارس با داشتن بیش از هشت حوزه آبریز از 30 حوزه آبریز کشوری سهم بزرگی از منابع آبی کشور را داشته که متاسفانه هم اکنون وضعیت منابع آبی در استان مناسب نیست.
وی ادامه داد: خشک شدن باغ های استان فارس و تبدیل کاربری های آن به موارد دیگر نیز در نتیجه بی آبی سالهای ممتد در این استان به وجود آمده است.
مشاور مدیرعامل آب منطقه ای فارس با اشاره به اینکه استان فارس با 300 میلی متر بارندگی سالانه، سهم 10 درصدی از بارندگی های کشور را دارد، تصریح کرد: متاسفانه بیش از 95 درصد آب های استان در حوزه کشاورزی مصرف می شود که نیازمند بازنگری در شیوه های سنتی کشاورزی و استفاده بهینه از آب در حوزه کشاورزی هستیم.
کرمی مقدم گفت: با توجه به وضعیت بارندگی های چند سال گذشته و بروز کم آبی تعداد 22 هزار و 566 حلقه چاه، 471 دهنه چشمه و 534 رشته قنات در استان خشک شده است.
** نبود مدیریت آب و خشکسالی
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان فارس هم خشکسالی را پدیده ای بلند مدت دانست و گفت : سدها تاثیر چندانی در خشک شدن تالابها ندارند ، بیشتر دلایل افزایش صدمات ناشی ازخشکسالی عدم مدیریت مصرف بهینه آب و برداشت های بی رویه است.
حمیدرضا دهقانی اظهار داشت: بسیاری از مناطق استان فارس از جمله دریاچه های کافتر ، ارژن و پریشان به خشکی گرایید در حالیکه در اطراف این تالابها و دریاچه ها هیچ سدی احداث نشده است.
وی ادامه داد: من نمی گویم سدها تاثیر کلی در خشکی تالابها و دریاچه ها ندارند اما سهمی که برای سدها در نظر گرفته شده سهم واقعی نیست ، اثرات خشکی تالابها را باید در مدیریت نادرست بهینه مصرف و برداشت بی رویه اب جستجو کرد.
دهقانی با اشاره به اینکه فارس جزو استان های پیشرو در اطلاع رسانی به مردم درباره استفاده بهینه از آب، است، ادامه داد: امیدواریم که با برنامه ریزی درست بتوانیم آب های زیرزمینی را بهنیه مدیریت کنیم.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان بیان داشت: در کشور هرچه قدر تعداد چاه ها بیشتر می شوند میزان برداشت آب زیرزمینی کاهش می یابد که این موضوع نشان از آن دارد که مشکلاتی برای اقتصاد کشاورزان به وجود آمده است که با عمل به توصیه های کارشناسان جهاد کشاورزی در تغییر الگوی کشت، می توانند این مسائل را برطرف کنند.
وی با اشاره به اینکه شهرستان های اقلید و آباده در سال جاری کمترین میزان بارندگی را داشته اند، گفت: میزان بارندگی امسال در اقلید کمتر از 55 میلیمتر بوده و حوضه آبریز بختگان و مناطق سیوند، درود زن و ملا صدرا امسال با کم آبی مواجه است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان فارس کشت بی رویه را یکی از دلایل استفاده بی رویه از منابع آب دانست و اضافه کرد: با توصیه های جهاد، استانداری و آب منطقه ای قرار بود سطح زیر کشت زیر دست سد درود زن 40 هزار هکتار باشد اما آمار و بازدیدهای میدانی ما نشان می دهد که 70 هزار هکتار کشت سبز در حوزه سد درودزن داریم که با توجه به کمبود آب، به یقین قسمت عمده ای از این کشت ها از بین می رود.
دهقانی با اشاره به لزوم ورود مردم در مدیریت آب های زیرزمینی خاطرنشان کرد: تصمیم داریم در سال 93 با تعاونی های تولید، برای مدیریت دشت ها، قرارداد هایی داشته باشیم چراکه معتقدیم با ورود مردم، مدیریتی بهتر از دولت در منابع زیرزمینی آب حاصل می شود.
این مسوول همچنین با اشاره به کاهش منابع عمومی و اعتباری دولت برای پروژه های عمرانی، بر لزوم ورود سرمایه گذاران خصوصی در این بخش برای جبران کمبود اعتبار، تاکید کرد.
در هر حال تالابها و دریاچه های پریشان ، بختگان ، طشک ، ارژن ، کافتر و مهارلو به عنوان مناطق زیست محیطی ، دشت ها و اراضی مسطح استان فارس به عنوان زیر ساخت های کشاورزی و سدها و آبگیرها به عنوان منابع مهار آب حال و روز خوشی ندارند و تداوم برداشت های بی رویه از دشت های فارس ، افت سفره های زیر زمینی و بروز خشکسالی های ممتد در این استان ، فارس را در آستانه بروز یک فاجعه اقلیمی قرار داده است .
نظرات بینندگان
نظرات بینندگان
یعنیا هرچه شرکتهای آب منطقه ای رشته کرده بودن ، مجلس پنبه کرد رفت....
سواد و دلسوزی درحد تیم ملی..!!!!!!