پایگاه تحلیلی خبری شیرازه به مناسبت سوم خرداد در گفتگو با یکی از رزمندگان استان فارس به نقش رزمندگان و یگان های عمل کننده در عملیات بیت المقدس و آزادسازی خرمشهر پرداخته است.

لطفا برای شروع گفتگو خودتان را برای مخاطبین معرفی و بفرمایید در زمان عملیات بیت المقدس چند ساله بودید؟

با سلام و درود به روح مطهر شهیدان از صدر اسلام تا کنون اینجانب ظهراب قنبری پاسدار جمعی لشکر 19 فجر فارس توفیق حضور در عملیات بیت المقدس خرداد ماه سال 61 و آزاد سازی خرمشهر به عنوان بسیجی در جمع رزمندگان اسلام استان فارس را داشتم و موقع حضور در این عملیات 17ساله بودم.

عملیات بیت المقدس را چگونه توصیف می کنید؟

کل عملیات های مهم بعد از تغییرات سیاسی کشور صورت گرفت و قبل از آن به دلیل سیاست های بنی صدر که موجب تفرقه بین نیروهای نظامی و عدم توزیع مناسب سلاح و مهمات و... می شد، عملیات ها به صورت عقب نشینی و یا جلوگیری از عدم پیشروی دشمن اجرا می گردید.

عملیات بیت المقدس یکی از موثر ترین و جز 10 عملیات بزرگ دفاع مقدس ما محسوب می شد و این عملیات در دومین سال جنگ تحمیلی یک ماه بعد از عملیات غرور آفرین فتح المبین انجام شد و از لحاظ سازمان دهی و طرح ریزی یک عملیات با فاصله کم از عملیات قبلی بسیار کار پیچیده و حساسی است.

2 عملیات بزرگ به نام های طریق القدس و فتح المبین نیز بعد از ثامن الائمه ظرف 4 و یا 5 ماه اتفاق می افتند که پیروزی در این عملیات ها آزاد سازی مناطق و شهر های تحت تصرف ارتش بعثی عراق را به دنبال دارد.

بزرگی و استعداد دشمن در این عملیات چقدر بود؟

زمینی به وسعت حدود 5 هزار و 400 کیلومتر مربع در عملیات بیت المقدس آزاد شد و طول عملیات از شمالی ترین نقطه تا جنوبی ترین آن 100 تا 110 کیلومتر و عرض عملیات حدود 40 کیلومتر بود. در زمین عملیات موانع طبیعی و مصنوعی وجود داشت طوری که 3 جهت آن دارای منابع طبیعی در شرق منطقه نبرد رودخانه کارون و در شمال رودخانه کرخه، غرب آن هورالهویزه و ضلع دیگر اروند قرار داشت. در دشت صافی که حدفاصل جاده اهواز به خرمشهر بود دشمن با استفاده از سیم خاردار، خاکریز های نونی شکل و انواع مین ها را در منطقه به کارگیری کرده بود.

از دشمن ما چیزی حدود 15 تیپ و یک تیپ زرهی از گارد ریاست جمهوری به علاوه 8 لشکر مکانیزه، زرهی و پیاده در منطقه استقرار داشت.

عملیات آبی - خاکی و عبور از رودخانه برای اولین بار در طول دفاع مقدس در عملیات بیت المقدس صورت گرفت.

وضعیت سازماندهی رزمندگان فارس در دفاع مقدس چگونه بود؟

رزمندگان سپاه و بسیج استان فارس از عملیات فتح المبین رسما دارای تشکیلات و در تیپ 35 امام سجاد (ع) به فرماندهی سردار رودکی سازماندهی شدند. چون تعداد رزمندگان استان فارس از یک تیپ بیشتر بود، در تیپ های دیگر کشور نیز حضور داشتند. معمولا به 3 الی 5 گردان یک تیپ می گویند اما در زمان عملیات بیت المقدس تیپ های سپاه از 8 گردان شروع و حتی به 15گردان نیز می رسید.

برنامه ریزی و اجرا عملیات بیت المقدس به چه نحو بود؟

در عملیات بیت المقدس طرح ریزی بسیار خوبی صورت گرفته و 4 مرحله پیش بینی شده بود که در سومین مرحله خرمشهر آزاد شد.

برای اجرا این عملیات 4 قرارگاه وارد شدند و چون تقریبا منطقه خرمشهر می توان گفت به صورت مستطیل شکل بود، قرارگاه های فتح و نصر از پهلو این مستطیل یعنی از شرق کارون به غرب باید با آن همه سختی به دلیل وجود گرما و رطوبت منطقه، قایق های خراب و امکانات حداقلی در یک شب حرکت و پس از پاکسازی نیزار ها و دشت ها به غرب که جاده اهواز خرمشهر قرار داشت می رسیدند.

قرارگاه قدس از شمال به جنوب وارد می شدند و از منطقه کرخه به سمت هویزه و فکه حرکت می کرد. قرارگاه فجر با فرماندهی سردار شهید بقایی نیز احتیاط و پشتیبان این عملیات و 3 قرارگاه را برعهده داشت.

در تاریخ 10 اردیبهشت ماه سال 61 عملیات بیت المقدس با رمز مبارک یا علی ابن ابی طالب(ع) آغاز شد و کل این عملیات 24 روز به طول انجامید.

چون عراق فکر می کرد عملیات اصلی از شمال و بوسیله قرارگاه قدس در حال انجام است، نیروی و ادوات زیادی را در مقابل این قرارگاه استقرار نمود که باعث ورود قرارگاه فجر به میدان کارزار شد. اهداف مشخص شده مرحله اول در شمال منطقه کامل فتح و تثبیت شد و برای بازسازی مجدد برگشتیم.

در دشت شمال خرمشهر میله هایی را دشمن جلوگیری از فرود چتر بازان و عملیات هلی برن نصب کرده بود. به دلیل جزر و مد رود ها، زمین به صورت باتلاقی در آمده و حرکت را دشوار می کرد.

متاسفانه فقط از یگان هایی که وارد خرمشهر شدند نام می برند اما حرفی از کسانی که قبل از آن به مقابله پرداختند و یا حلقه محاصره خرمشهر را تکمیل کردند، در میان نیست.

تیپ 35 امام سجاد (ع) فارس در مرحله سوم عملیات چه نقشی داشت؟

استان فارس در این عملیات به خصوص در مرحله سوم نقش کلیدی را بر عهده داشت و در تاریخ یکم خرداد ماه 3 گردان از تیپ امام سجاد (ع) به فرماندهی آقایان «علی‌رضا رفاهیت»، «محمد الوانی» ، «کریم شایق» مامور شدند تا از شمال غرب خرمشهر به سمت نهر عرائض حرکت کنند و این نهر را تصرف و راه ارتباطی نیرو های دشمن در شهر را با عقبه قطع کنند (جاده آسفالت شلمچه-خرمشهر) و آن ها را در محاصره قرار بدهد که این کار به خوبی توسط استان فارسی ها انجام شد و در شامگاه دوم خرداد دشمن در محاصره صد درصد قرار گرفت.

تسلیم شدن نیرو های عراقی عملا از همان شامگاه دوم خرداد بود چون از دید نظامی دشمن با محاصره کامل دیگر خفه شدن بود و ناامیدی در بین بعثی ها خود خبر از این موضوع می داد.

متاسفانه در موارد های بسیاری یگان هایی را که وارد خرمشهر شدند را نام می برند اما حرفی از کسانی که قبل از آن به مقابله پرداختند و یا حلقه محاصره خرمشهر را تکمیل کردند، در میان نیست.

علت حساسیت کار نیرو های فارس در چیست؟

می توان گفت اگر ماموریت تکمیل محاصره دشمن توسط تیپ امام سجاد (ع) فارس به موفق نمی شد، شاید ماموریت یگان های دیگر به نتیجه نمی رسید زیرا دشمن از سمت شلمچه - بصره پشتیبانی و تقویت می شد. بر این اساس است که می توان از نقش استان فارس به عنوان نقش اساسی و کلیدی یاد کرد.

جالب است بدانید که یک بالگرد از دشمن در این عملیات با سلاح آر پی جی منهدم شد که در جنگ های دنیا برای اولین بار توسط استان فارسی ها این اتفاق رخ داد.

از برادران ارتشی استان فارس چه یگان هایی در عملیات بیت المقدس بودند؟

در کل سه مرحله عملیات بیت المقدس، تیپ 55 هوابرد و تیپ 37 زرهی شیراز از عزیزان ارتش نقش بسیار مهمی در همه مراحل داشتند و همیشه دوشادوش برادران خودشان در سپاه و بسیج به مقابله دشمن متجاوزگر می پرداختند.

وضعیت همکاری ابرقدرت ها با دشمن بعثی چگونه بود؟

آن زمان هم زور و تزویر وجود داشت و غرب و شرق از همه نظر مثل تجهیزات و طرح ریزی پشتیبان عراق بودن و ما هم در تحریم قرار داشتیم. تمامی فرماندهان و طراح ها و همچنین دستگاه های اطلاعاتی ابر قدرت ها حتی در طرح ریزی خاکریز ها و عملیات های صدام با او بودند.

طرح ریزی عملیات طوری بود که همه مراحل و ماموریت ها باید به نتیجه می رسید و جای هیچ ریسکی وجود نداشت.

نظر شما در مورد شایعه  "بی تدبیری فرماندهان جوان و تلفات بسیار در دفاع مقدس" چیست؟

خروجی دفاع مقدس ما فرماندهانی نظیر حاج قاسم سلیمانی، حسن باقری و... هستند. وقتی که حسن باقری در جلوی چشمان فرماندهانی که دوره دافوس را در آمریکا دیده بوند عملیات را تشریح می کنند مات و مبهوت می مانند. با تدبیر همین فرماندهان جوان قبل از شروع هر عملیات نیرو ها قبل از حمله برای شناسایی می رفتند و حداقل یک ماه کار اطلاعاتی عملی صورت می گرفت. کسی که طرح عملیاتی به آن خوبی را رسم می کند، یقینا توانایی اداره نیرو ها را در میدان نبرد دارد.

به شدت در مورد شهید یا مجروح شدن نیرو ها حساس بودیم که آموزش سخت و مداوم می تواند گواه این حرف من باشد.

آزاد سازی خرمشهر با تجهیزات آن موقع نیرو های ایران از نظر نظامی امکان داشت؟

از نظر عقل و علوم نظامی آزاد سازی خرمشهر با آن حجم از نیرو ها و امکانات دشمن محال بود! دشمن اصلی انقلاب با پیروزی این عملیات بدجوری سوخت چون ما یک کار را با دستان خالی انجام دادیم طوری که امام خمینی (ره) فرمودند خرمشهر را خدا آزاد کرد چون امام در جریان کامل قرار داشت.

در هیچ کدام از ارتش های دنیا که به صورت کلاسیک مباحث نظامی را دنبال می کنند شاید اجرا عملیاتی به این وسعت و با آن اهداف در منطق آن ها جایی نداشته باشد.

اگر تفکری جز تفکر اللهی در این عملیات وجود داشت، با توجه به استعداد و تجهیزات غنی دشمن پیروزی ما در این عملیات امکان پذیر نبود. از یک طرف فرهنگ عاشورایی و وحدت به وجود آمده بین ارتش، سپاه و بسیج باعث شد که شور و اشتیاق برای این انجام این عملیات بیشتر شود.

رشادت های رزمندگان فارس در دفاع مقدس به ویژه این عملیات را چگونه دیدید؟

رهبر معظم انقلاب در سفری که سال 87 به استان فارس داشتند فرمودند: بچه های استان فارس اهل قال نبودند. سخن رهبری به این معنی است که فارسی ها کار خود را با گمنامی و به بهترین نحو انجام میداند اما اهل سر و صدا نبودند. در جای دیگر رهبری نیز می گویند: در طول دفاع مقدس رزمندگان استان فارس در لشکر 19 فجر و تیپ المهدی نقش بسیار تعین کننده و اثر گزاری داشتند. انصافا شجاعت رزمندگان در دفاع مقدس چه از ارتش و چه از سپاه و بسیج می توان گفت در کل نیروهای مسلح دنیا مثال زدنی است چون بدون هیچ چشم داشتی و به خاطر اسلام، وطن و ناموس خودش پا به عرصه دفاع می گذارد.

سرانجام تیپ 35 امام سجاد (ع) فارس چه شد؟

رشادت های تیپ امام سجاد (ع) در طول دفاع مقدس امروزه در قالب لشکر عملیاتی 19 فجر فارس همچنان ادامه دارد.

کلام آخر............

رزمندگان شرکت کننده در این عملیات بعضا شب ها حدود 17 کیلومتر با سنگینی 25 کیلویی تجهیزات انفرادی برای رسیدن به هدف راه پیمایی می کردند. شرایط جوی مانند گرما و رطوبت استان خوزستان در اون فصل واقعا طاقت فرسا بود. در بعضی از مراحل عملیات دلیر مردان استان فارس کارهایی می کردند کارستان و نبردشان بی نظیر بود. 

از فرماندهان عزیزی که در قید حیات بوده و شهید زنده هستند خواهش میکنم تا بیایند و مطالب را بازگو کنند. حیف است که مطالب در سینه ها حبس است و به زیر خاک ببریم. باید آیندگان نقش اجداد خود را در دفاع مقدسی که 8 سال به طول انجامید بدانند. قطعا اگر رشادت های رزمندگان بازگو نشود باید در دنیای پس از مرگ پاسخگو باشیم.

گفتنی است سرهنگ ظهراب قنبری هم اکنون مسئولیت جانشین فرماندهی لشکر عملیاتی 19 فجر استان فارس را برعهده دارد.

انتهای مصاحبه/