میزگرد شیرازه با موضوع "تحول در آموزش و پرورش چرا و چگونه"؛
آذری: ساختار نامناسب و اقتصاد ضعیف و ناپایدار مهمترین مشکل آموزش و پرورش ایران/حسینی: آموزش و پرورش ما بیمار است و نیاز به یک عمل جراحی سنگین دارد/ بخشی:ای کاش روزی برسد که تمام معلمان و مربیان ما درس دادن برایشان اولویت اول نباشد/ آرام:در ساختارهای آموزش و پرورش هیچ نقشی برای اختیار متربی به معنای واقعی دیده نشده است/ احمدی: سند تحول بنیادین می‌خواهد نظام جهانی مهدویت را تحقق دهد
ضرورت تحول در آموزش و پرورش با نگاهی به سند تحول بنیادین و ارزیابی تعلیم و تربیت در آموزش و پرورش فارس در میزگرد شیرازه بررسی شد.
به گزارش شیرازه، تحقق حیات طیبه و رسیدن به مرحله تمدن اسلامی نیازمند مجاهدتی مطهری گونه در همه ابعاد تربیتی، فرهنگی، علمی، اقتصادي و اجتماعی دارد که درگاه مهم تعلیم و تربیت مهمترین و زمینه ای ترین زیر ساخت توسعه پایدار در کشور محسوب میشود و بنا به تعبیر مقام معظم رهبری، آموزش و پرورش زیربنایی ترین نهاد جامعه است.
تعلیم و تربیت موثر در نظام جمهوری اسلامی در اندیشه تحقق حیات طیبه، برقراری عدالت جهانی و جامعه مهدوی است که برای مرتفع شدن این اندیشه، وجود نقشه ی راهی کارآمد، متوازن، شفاف و دقیق الزامی است از همین رو از سال ١٣٨٩ در اثر مجاهدت های علمی فراوان در نظام تعلیم و تربیت کشور تحت راهبری، شورای عالی آموزش و پرورش، شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورایی از حوزه علمیه، سند تحول بنیادین آموزش و پرورش در دستور کار اجرایی سیستم آموزشی کشور قرار گرفت.
هر چند در سال های اخیر بدلیل عدم اهتمام به اجرای سند توفیقات اجرایی آن کم بوده اما باید توجه داشت که تأخير در اين امر مهم و سرنوشت ساز مي تواند آسيبهاي فراوان به تربيت و توليد سرمايه انساني و اجتماعي زده و تربيت نسلي در طراز جمهوري اسلامی ايران را با مخاطره روبرو سازد.
ليكن در شرايط فعلي ايران و جهان، ایجاد تحول بنيادين و همه جانبه در نظام آموزش و پرورش كشور به يك ضرورت اجتناب ناپذير تبديل شده است كه هرچه سريعتر بايد آگاهانه و كارشناسانه به آن اهتمام ورزيد در همین راستا در میزگردی که سایت تحلیلی خبری شیرازه، برگزار کرده است ضرورت تحول در آموزش و پرورش با نگاهی به سند تحول بنیادین و ارزیابی تعلیم و تربیت در آموزش و پرورش فارس در سال های اخیر، توسط حمید اذری مدیر کل اسبق، سید ابراهیم حسینی معاون مدیر کل اسبق آموزش و پرورش استان و سه تن از مدیران مدارس تربیتی شیراز مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است.
در بخش نخست میزگرد، حمید آذری مدیرکل اسبق آموزش و پرورش استان فارس در پاسخ به این سوال که شما به عنوان کسی که سالها مسئولیت تعلیم و تربیت را در این استان به عهده داشته‌اید وضع موجود در این زمینه در استان فارس را چگونه ارزیابی می کنید،گفت:وقتی می‌گوییم وضعیت تعلیم و تربیت در استان فارس، باید توجه داشت که فارس هم یک استان است مانند استان‌های دیگر و جزئی از این کشور است پس اگر بخواهیم علمی صحبت کنیم باید گفت وضعیت کل کشور با یکدیگر مشابه است.
آذری با بیان اینکه وقتی گفته می شود، تحول در آموزش و پرورش چگونه و چرا، دو نکته را باید مد نظر قرار داد، عنوان کرد: آموزش و پرورش ایران دو مشکل بسیار اساسی دارد که تا این دو مشکل حل نشود، شاهد تحول نخواهیم بود، اول ساختار نامناسب دوم اقتصاد ضعیف و ناپایدار، این دو اُمُهات مشکل آموزش و پرورش ایران است.
وی با اشاره به اینکه بعد از پایان دوره مدیرکلی مدتی است بر روی این سند کار می کنم و در حال نوشتن یک کتاب در این راستا هستم،ابراز داشت:ما کشوری با ۸۰ میلیون نفر جمعیت، ۱۴ میلیون دانش آموز و ۱۰۰ هزار مدرسه داریم که اگر بخواهیم ساختاری برای آموزش و پرورش آن تعریف کنیم، باید گفت ساختاری صددرصد متمرکز، غیر قابل انعطاف و بدون توجه به نیازهای متقابل و متنوع نیروهای خود دارد.
او با تاکید بر اینکه در هر مجموعه ابتدا باید دو اتفاق بیافتد،اظهار کرد: اول نیازسنجی و دیگری اولویت دادن به نیاز ها،یعنی ابتدای امر باید نیازهای مان را بسنجیم و سپس منابع مان را متناسب با نیازهای مان اولویت دهیم.
به گفته آذری دومین مشکل، اقتصاد ضعیف و ناپایدار است که با یک مثال این مطلب را توضیح داد و افزود: تا دو هفته دیگر سرباز معلم ها مشخص میشوند و به آنها می‌گویند باید دوره ببینید، پس این سرباز معلمی که به عنوان نیروی کار می‌خواهد به یک روستا برود باید حداقل ۱۰۰ ساعت در خصوص روش تدریس ،نحوه لباس پوشیدن،کلاس داری و نحوه برخورد با بچه ها اموزش دیده باشد که همه این اقدامات احتیاج به پول و هزینه دارد،اما همین مبلغ کم آبان ماه به دست آموزش پرورش می رسد پس اداره کل، یا این سرباز معلمی را برگزار نمی کند، یا سر و ته قضیه را یک جورایی به هم می آورد و موقعی همین مبلغ کم می‌رسد که آموزش و پرورش مجبور است آن را در جای دیگری خرج کند و این چنین است که گفته می شود اقتصاد آموزش و پرورش ضعیف است.
مدیر کل اسبق آموزش و پرورش فارس می گوید: بنده مطمئنم تا زمانی که ساختار آموزش و پرورش متناسب با نیازها و شرایط اقتصادی و سیاسی و اجتماعی ادارات، روستاها و استانها نباشد از بالا به پایین هر دستورالعملی که صادر شود، زمینه اجرایی آن کم است، لذا اگر به دنبال این سوال هستید که تحول چرا و چگونه؟ راهکار آن این است ما باید از تجربیات انسان هایی که در آموزش و پرورش بوده اند هم از لحاظ تئوری و هم اجرایی استفاده کنیم تا ساختار ها را تغییر دهیم.
آذری در ادامه صحبتهای خود به تابلو فرش دستبافی که در اداره کل آموزش و پرورش استان وجود دارد و توسط هنرستان صنعتی قالیبافی فیروزآباد در سال ۱۳۰۵ بافته شده است اشاره کرد و گفت: اگر الان در فیروزآباد یک هنرستان قالی بافی با الگو های کامپیوتری و با روش نوین طراحی، دایر کنیم و تعداد 100 نفر از دختران این شهر در آنجا آموزش ببینند ازچندین واحد، زیست، ادبیات، فیزیک و...خیلی بهتر است چون هم دانششان نوین است هم بازار مصرف دارد و هم دانش‌آموختگان آن بیکار نیستند.
وی با بیان اینکه من مدیر کل تشخیصم این است که این اتفاق باید بیافتد،گفت:اما قادر به اجرای این کار نیستم پس من به عنوان مدیر کل وقتی توان تشخیص نیازهای استانم را نداشته باشم و نتوانم با استفاده از اعتبار ای که در دست دارم به این نیازها اولویت دهم طبیعتاً نمیتوانم اهداف متعالی را تحقق ببخشم پس بهترین راه این است که هر چه سریعتر برای تحقق سند تحول بنیادین مبانی نظری را که در آن بیان کرده اجرایی کنیم.
آذری همچنین به راهکار 2-10 که در سند تحول بنیادین آمده، اشاره کرد و افزود: در این راهکار به ارتقای منزلت اجتماعی و جایگاه حرفه ای منابع انسانی با تاکید بر نقش الگویی معلم اشاره شده اما از سال 90 که این سند آمده تا اکنون که سال ۹۹ است هیچ اقدامی برای این راهکار نشده است در حالیکه اگر ساختار آموزش و پرورش ۷۰ درصد به من مدیر کل، اختیار می دادند شاید این توانایی را داشتیم برای معلمان استان فارس نظامی بیاوریم که ولو ناقص باشد.
مدیر کل دو دوره قبل آموزش و پرورش فارس در ادامه در پاسخ به این سوال که در بحث تحول که به اعتقاد شما خوب اجرایی نشده است، خودتان در دوران مدیریت تان چقدر توانسته اید گام مثبتی در تغییر و تحول استان، بردارید،گفت: درست است که نقش مدیرکل به اندازه ای تاثیر گذار است اما آن تحول جوهری که منجر به تحقق هدف و تحول اساسی شود انجام نشده است.
آذری افزود: کارهایی که در زمان ما انجام شد به این شرح بود که موافقت نامه در استان مبادله میشد، اعتبارات ما در استان مشخص میشد و پول را به حساب خزانه که می ریختیم زود بر می گشت، درآمدهای اختصاصی ما کاملاً مشخص بود و ما با سازمان مدیریت موافقت نامه مبادله می کردیم، اما در حال حاضر پول باشگاه باید به حساب خزانه کشور برود پنج درصد از آن کسر می شود با هر عنوانی که خودشان صلاح بدانند و سپس بقیه را باز می گردانند.
وی در ادامه با تاکید بر اینکه از زمانی که این سند آمده میزان تمرکز آموزش و پرورش هم بیشتر شده،عنوان کرد: ما باید هرچه سریعتر به طرف یک ساختار غیرمتمرکز پیش رویم تا بتوانیم برای هر منطقه برنامه خاص خودش را طراحی و اجرا کنیم.
یکی از مشکلات ما در آموزش و پرورش تمرکز تمرکز گرایی
سید ابراهیم حسینی معاون اسبق مدیر کل آموزش و پرورش فارس هم در پاسخ به این سوال که ارزیابی شما از وضعیت تغییر و تحول آموزش و پرورش در استان چگونه است و اگر مثمر ثمر نبوده چه باید کرد که به سمت بهتری حرکت کنیم، عنوان کرد: با نوشتن یک سند به تنهایی که تحول ایجاد نمی شود، چنانچه آقای آذری هم عنوان کرد، یکی از مشکلات ما در آموزش و پرورش تمرکز تمرکز گرایی است.
حسینی با تاکید بر اینکه یکی از شاه بیت های این سند ،همین است که آموزش و پرورش کشور را از تمرکز گرایی نجات میدهد،به بخشی از سند تحول بنیادین به نام چرخشهای تحول آفرین اشاره کرد و گفت:در این بند آمده که برنامه درسی موضوع محور تبدیل شود به برنامه درسی مختلف ساعت های تربیت، اما سند اجرایی نشده است.
وی معتقد است از بالا تا پایین همه باید سند را اجرا کنند در حالی که فقط یک نفر انسان مصمم برای اجرای این سند وجود دارد به نام مقام معظم رهبری.
حسینی با تاکید بر اینکه آقای رئیس جمهور به این سند اعتقاد ندارند و وزیر آموزش و پرورش هم فقط در بیانات خود آن را عنوان میکند، ابراز کرد: اگر کسی بخواهد این سند را اجرا کند مسلماً دولت است و رئیس دولت هم که رئیس‌جمهور است اما اکنون که ۷ سال از ریاست جمهوری شان می‌گذرد، هنوز قدمی درباره ی اجرای این سند برداشته نشده است.
وی با بیان اینکه در سند تحول بنیادین آمده است که شورایی به نام شورای عالی تربیت باید تشکیل شود که رئیس آن ریاست جمهوری است،افزود: یعنی یک شورا، معادل شورای عالی انقلاب فرهنگی اما در این کشور که شش ماه به شش ماه شورای عالی انقلاب فرهنگی تعطیل است پس چطور توقع کنیم که مدیران کل آن را اجرا کنند.
معاون مدیرکل اسبق آموزش و پرورش فارس معتقد است که این سند اصلاً اجرا نشده که ما مدعی خوب یا بد بودنش باشیم.
حسینی خطاب به حاضرین در میزگرد گفت: بنده هم ساختار نامناسب و اقتصاد ضعیف را قبول دارم اما من معتقدم که همه اینها معلول است، علت اصلی این است که اعتقادی به این سند وجود ندارد و اعتقاد که نباشد، اگر ساختار درست شود و حتی پول هم باشد نمی توان کار مثمر ثمری انجام داد.
وی با بیان اینکه اعتقاد اگر درست شد تحول هم ایجاد میشود،اظهار کرد: از سال ۹۰ تا کنون کدام ۱۲ اردیبهشت و دیدار معلمان با مقام معظم رهبری بوده که ایشان بر اجرای این سند تاکید نداشته‌اند؟چندین بار فرمودند این سند خوبیست و پشتوانه قوی دارد و خواستند که مسئولان آموزش و پرورش برای اجرای آن پای کار بیایند.
او با اشاره به اینکه نمی‌گویم سند اشکال ندارد، اما اکنون بهترین سندی که وجود دارد سند تحول بنیادین است، افزود: در تمام دنیا نوع نگاه ها در مورد تربیت انسان متفاوت است و این طور نیست که همه دیدگاه ها یکسان باشد اما اگر به دلیل این تفاوت ها بگوییم هر کسی هر کاری دلش می‌خواهد انجام دهد امکان پذیر نیست.
حسینی با بیان اینکه این سند طی ۶ سال توسط بیش از ۶۰۰ استاد حوزه و دانشگاه پژوهش و طراحی شده است، ابراز داشت: امام خمینی، مقام معظم رهبری، شهید بهشتی، شهید مطهری و علامه طباطبایی، ۵ عالم بزرگواری هستند که اکنون در کشور مبانی دینی آنها را همگان قبول دارند و به لحاظ فلسفه نیز تابع فلسفه صدرایی هستند و خمیرمایه این سند در همینجاست پس ایرادی ندارد و مبانی آن درست است.
او این نکته را نیز خاطر نشان کرد که ما در اجرائیات آمده ایم مطلب را از حالت تربیت به معنای دین، خارج و مسئله را سیاسی کرده‌ایم و چون اینچنین شده اوضاع به این شکل است و معتقدم که کار باید از بالا درست شود.
حسینی که خود مدرس سند تحول بنیادین است بر این باور است که اگر زمانی دولتی آمد و قبول کرد که مسائل آموزش و پرورش نباید سیاسی باشد کارها آنگونه که باید پیش خواهد رفت و تحول اساسی در آموزش و پرورش رخ خواهد داد.
وی با یاد آوری آن مطلب که در این سند ذکر شده، رئیس‌جمهور باید وزیرش را با مشورت شورای عالی انقلاب فرهنگی تعیین کند،عنوان کرد: اگر به هر مدیری که سرکار آمد جناح‌های سیاسی فشار وارد آورند که حتماً فلان شخص باید معاون شما باشد و آموزش و پرورش در بازی های سیاسی افتاد کار به همین منوال که می بینید می شود.
حسینی با بیان اینکه اگر روزی نظام مصمم شد که این سند اجرا شود ما باید معلم های با انگیزه را پای کار بیاوریم،تصریح کرد: معلم با انگیزه کسی است که به لحاظ مسائل معیشتی و منزلت اجتماعی تامین باشد چرا که وقتی معلم وارد کلاس درس می شود اگر دغدغه معیشت نداشته باشد کیفیت تدریس او بسیار متفاوت است.
وی با اشاره به اینکه پس از گذشت هشت سال و نیم از ارائه این سند هیچ اقدامی در راستای اجرای آن برداشته نشده،افزود: پس مشکلات امروز آموزش و پرورش را نباید به پای این سند گذاشت.
از زمانی که ما جذب نیرو برای آموزش و پرورش را آزاد اعلام کردیم لطمه جدی به آموزش و پرورش وارد شد.
زهرا احمدی مدیر دبیرستان امین فاطمه الزهراعلیهاالسلام متوسطه دوم در شیراز در ادامه صحبت های آقای حسینی با بیان اینکه به دید من در مسئولین کلان کشوری در عرصه های مختلف از وزارت آموزش و پرورش تا تمام مسئولیت هایی که ارتباطی با این نهاد و تعلیم و تربیت دارند عزم جدی برای اجرا شدن سند وجود نداشته است، گفت: اگر بخواهم از خود آموزش و پرورش شروع کنم به عنوان یک مدیر مدرسه سوال من این است که از سال ۹۰ که سند برای اجرا شدن ابلاغ شده چقدر کار جدی در مورد اینکه نیروهای آموزش و پرورش با متن سند و با مبانی پشتوانه آن آشنا شوند اقدامی انجام شده است
احمدی افزود: البته نه این که کاری نشده باشد بلکه در حد یک مسابقه و پاسخ دادن به سوالات و لوح تقدیر و تجلیل این کار انجام شده و این واقعاً کفایت می کند برای اینکه نیروها انگیزه دار شوند؟
وی با اشاره به اینکه در خیلی از محافل و اظهار نظرها درگیری‌های جناحی و سیاسی به گونه ای بود که در بین نیروهای آموزش و پرورش این موضوع مطرح میشد که این سند را یک عده ای در زمان خود که دولتی داشته و دوره آنها بوده وقت گذاشتند نوشته اند و دولت بعد نظرش عوض شده است و خیلی هم اهمیتی ندارد،گفت: چون به عنوان یک مدیر هم همکاران خود را می بینم و هم کل مجموعه آموزش و پرورش را که در آن مشغول به فعالیت هستم و هم دانش آموز و سایتهای خبری را می بینم پس برداشت من این گونه است.
او ادامه داد:در واقع اگر ما بخواهیم بدانیم که چه چیزی و چه عواملی باعث شده که سند وجاهت و جایگاهی را که باید به آن داده می‌شده پیدا نکند خیلی صادقانه می گویم، درگیری های سیاسی که تنها خاص آموزش پرورش هم نیست موجب این اتفاق گردیده است.
مدیر مدرسه امین فاطمه الزهرا شیراز،افزود: بعد از ۴۰ سال از انقلاب اسلامی در خیلی از زمینه ها دچار لرزش و عقب‌گرد یا درگیر عدم پیشرفت شده ایم چرا که همیشه درگیری‌های سیاسی اولویت بیشتری داشته تا دیگر مسائل موجود در جامعه.
احمدی با بیان اینکه ویروسی به نام کرونا در سراسر جهان از جمله کشور ما شیوع پیدا کرد که همه را به وحشت انداخت،ابراز داشت: اما سال‌های سال است ویروس های به شدت مهلک تری به لحاظ فرهنگی، اجتماعی در جامعه شایع شده که به دلیل درگیری های سیاسی حتی به اجازه داده نمی شد که به آن پرداخته شود.
وی با تاکید بر اینکه البته به گفته آقای آذری مسئله اقتصاد هم مهم است و ما نمی‌توانیم انکار کنیم که معضل های اقتصادی نمی‌تواند بر روی این مسئله تاثیر گذار باشد،اظهار کرد: مسئله دیگر که به دید بنده مهم است این که ما خود را به شدت متعهد مجامع بین المللی می دانیم،ان هم مجامعی که در برخی موارد به دنبال براندازی نظام جمهوری اسلامی هستند و در این راستا سرمایه‌گذاری می‌کنند و وقت می گذارند که نظام را به هر شکلی که شده زمینگیر کنند.
احمدی با اشاره به اینکه وقتی ما متعهد باشیم به چنین مسئله ای طبیعتاً سند ۲۰۳۰ برای ما اولویت بیشتری خواهد داشت تا سند تحول بنیادین،عنوان کرد: چون در سند ۲۰۳۰ شما نمیتوانید در حیطه اجتماعی از جمله نهادی مثل مدرسه و آموزش و پرورش مباحث اعتقادی را زیاد مطرح و پر رنگ کنید چرا که اعتقادات امری شخصی است.
وی در ادامه به این نکته نیز اشاره کرد که سند تحول بنیادین خروجی می‌خواهد که نظام جهانی مهدویت را تحقق دهد.
او با اشاره به اینکه مسئله دیگری که سایه می اندازد بر تحول آموزش و پرورش این است که چه این سند و چه هر سندی پربار تر از این اگر تدوین شود نمی‌تواند تحقق پیدا کند به این خاطر که ما سرنوشت تربیت را گره زده ایم به بحث آموزش عالی و کنکور و گردش مالی سرسام‌آور،اضافه کرد: در آموزش و پرورش امروزی مدیر خوب کسی است که تعداد بیشتری خروجی قبولی کنکور داشته باشد و تربیت تقریباً در چنین شرایطی تعطیل است.
وی در ادامه عنوان کرد: از زمانی که ما جذب نیرو برای آموزش و پرورش را آزاد اعلام کردیم و گفتیم نیاز نیست نیرو تربیت کنیم چون تربیت نیرو برای آموزش و پرورش و دولت بار مالی دارد لطمه جدی به آموزش و پرورش وارد شد.
احمدی با بیان این که تحول، مبنای آن مهم است، گفت: ما باید ببینیم شعارها و چشم انداز ما که در خود سند هم مطرح شده چه چیزی است اگر چشم اندازه مدیر مدرسه و مسئولان آموزش و پرورش آرمان های امام راحل و جامعه جهانی مهدوی باشد قطعاً به نتیجه بهتری خواهیم رسید.
این میزگرد با طرح این پرسش از مدیران مدارس صراط و شاکرین که دو مدرسه تربیتی به شمار می روند ادامه پیدا کرد که به نظر، شما با یک برنامه ویژه تر نسبت به سایر مدارس به سمت تعلیم و تربیت حرکت کرده‌اید با این اتفاق چه گامی در راستای تغییر و تحول در آموزش و پرورش استانّ برداشته اید؟
حسین آرام مسئول کانون نخبگان و آینده سازان،با بیان اینکه به این جهت که این سازمان به شدت با عموم مردم درگیر است و همه ماها به نوعی با نهادی مثل آموزش و پرورش ارتباط داریم،ابراز کرد: به تعبیر بنده می‌توان گفت آموزش و پرورش پیشانی نظام است این نهاد مثل انقلاب اسلامی باید در اقتضائات واقعی خود دیده شود نه در خلا یا فقط آرمانی به آن نگاه کرد.
آرام با اشاره به صحبتهای آقایان آذری، حسینی و خانم احمدی،ادامه داد: بنده هم مشکلات ساختاری و اقتصادی را می پذیرم اما اقتضائات واقعی آموزش و پرورش این است که تعداد زیادی معلم و ساختمان دارد و طوری هم طراحی نشده اند که بتوان تربیت اسلامی در آن اجرا کرد.
وی در ادامه با بیان اینکه یک وزیر و یا مدیر کل وقتی در پست های آموزش پرورش قرار داده میشوند با یک سری قوانین بسیار زیاد و یک بدنه خیلی بزرگ روبه‌رو هستند،افزود: وقتی همه اینها می‌خواهد واقعی دیده شود نباید انتظار داشت که نهاد آموزش و پرورش با این وسعت خیلی زود خود را متحول کند همانطور که حضرت آقا در سخنان اخیر خود تحول را یک امر تدریجی عنوان کردند.
آرام با تاکید بر اینکه این سند اول باید پشتوانه قانونی برای اجرا داشته باشد،ابراز داشت: یعنی من مدیر مدرسه باید بتوانم آن را مطالعه کنم و با توجه به آن برخی کارها را انجام دهم و در سیستم ارزیابی های مدرسه من و آموزش و پرورش آن سند مبنا باشد،نه اینکه اگر من بخواهم به سمت آن بروم فردی که به عنوان بازرس آموزش و پرورش وارد سیستم مدرسه من میشود با اقتضائات ذهنی خود با این سیستم آموزشی برخورد کند چرا که اینگونه، آزارهای زیادی را از لحاظ ارزیابی به آن سیستم وارد میکند که می‌خواهد تحول ایجاد کند.
وی ادامه داد:به نظر من اگر بخواهیم واقعاً به سمت سند حرکت کنیم انتظار اینکه به یک دفعه و به طور کل آموزش و پرورش متحول شود انتظار بزرگی است چرا که تا تحقق آن بسیار فاصله داریم، به این سادگی نیست که فقط با یک اراده از بالا به پایین همه چیز را درست کنیم چون انسان ها اختیار و اندازه فهم دارند پس به این راحتی نمی شود همه چیز را درست کرد.
او با اشاره به اینکه خیلی از اصلاحات هم از پایین به بالا در کشور اتفاق می‌افتد،اظهار کرد: مشکل دوم اموزش و پرورش در این سند این است که باید ساختارهای آموزش و پرورش تغییر کند چون در این ساختار هیچ نقشی برای اختیار متربی به معنای واقعی دیده نشده است.
آرام با تاکید بر اینکه واقعیت امروز این است که زیرساخت‌های آموزش و پرورش به هیچ وجه برای تحول بنیادین، نحوه تربیت معلم، ساختار ساختمان ها و ساختار سیستم آماده نیست،اضافه کرد: نمی شود که یک بدنه ی بزرگ، چندهزار ساختمان و کارمند و دانش آموز را یک دفعه با اراده یک مدیر تغییر داد.
وی ادامه داد: به اعتقاد بنده آموزش و پرورش هم مانند انقلاب اسلامی به سمت خوبی در حال حرکت است اما چون آرمانی به آن نگاه می‌کنیم قطعاً یک سری اشکالاتی به آن داریم یکی این که آموزش و پرورش باید حاکمیتی باشد نه دولتی که دائم مسئولان آن عوض شده و رفت و آمد های مختلفی در آن انجام شود و دیگر اینکه در شرایط موجود اگر مدیران یک پشتوانه قانونی پیدا کنند که اختیار داشته باشند از الگوهایی که به این سمت می روند حمایت کوچکی بکنند و یا حتی اگر نمی خواهند حمایت کنند مخالفتی هم نکنند احتمالاً یک حرکت های خوبی شروع میشود.
آرام در ادامه در پاسخ به این سوال که استفاده از دنیای معنویت در دنیای کلاس و درس و مدرسه می تواند موثر و کارا باشد و اگر می تواند، به چه صورت باید اجرا شود؟ گفت: وقتی کلاس دینی قرآن پرورشی را در ساختار غیر دینی اجرا کنیم نتیجه بخش نخواهد بود چون پای آموزش و پرورش فعلی متعلق به اسلام نیست و مربوط به مدلی است که سابق به آن می‌گفتند نظام رفتارگراها، این نوع کلاس بندی، سیستم سنجش و ارزیابی و محتوا هیچکدام متعلق به اسلام نیست پس نمی شود دو واحد دینی و قرآن به آن اضافه کرده و بگوییم سیستم دینی شده است.
وی با بیان اینکه وقتی در این مدل، ساختاری می سازید که دانش آموز مجبور است سر کلاس دینی بنشیند اصل اول انسانیت او که اختیار است را زیر سوال برده ایم ،سیستم آموزشی موجود برای همه یک جور و یکسان بسته شده و محتوا کاملاً ثابت است که به نظر بنده چندان جالب و اثر گذار و کارا نیست.
این سند یک گام و شروع خیلی خوب است که می تواند منشاء اثر باشد
عبدالعظیم بخشی مدیر مدرسه تربیتی شاکرین شیراز در پاسخ به این سوال که در زمینه تعلیم و تربیت وضعیت موجود را در استان فارس و آموزش و پرورش چگونه ارزیابی می‌کنید،گفت: این سند یک گام و شروع خیلی خوب است که می تواند منشاء اثر باشد به شرط اینکه ساختارهای مان مشخص باشد و نقشه راه داشته باشیم.
بخشی با بیان اینکه مدیران مختلف در سطوح متفاوت حتی مدیری که یک کلاس ۲۵ یا ۳۰ نفره را اداره می کند،وقتی بداند که مبنای تفکراتش،اهداف خرد و کلان او همچنین اصولش چیست و بتواند یک حضور موثر داشته باشد به نظر گام خوبیست اما ممکن است سرعتش انقدر پایین باشد که نتواند اثرگذار باشد و معلم را توجیه کند.
وی با اشاره به اینکه به نظر بنده اینکه خط به خط این سند را بخوانیم اجرا کنیم و صدرایی فکر کنیم خوب است،عنوان کرد: اما شاید معلم و مربی در این مطالب زیاد گم شوند و نتوانند آنگونه که موثر است آن را اجرا کنند شاید اگر مثل سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، جمع و جور تر و شسته رفته تر عمق مطلب را در نظر گرفته بودند نتیجه بهتری حاصل می شد به همین خاطر در مجموعه خودم نظام هایی را تعریف کرده ام که برخی را در این سند قبول دارم و برخی نیز اولویت ما نیست.
او افزود: هدف را یاد گرفته ام اما در مجموعه کوچکتر من هدف ممکن است در راستای نظام تعلیم و تربیت اسلامی باشد.
بخشی ادامه داد: همین طور که دیگر دوستان معتقدند باید از بالا به پایین شرایط درست شود، بنده نیز بر این باور هستم که از پایین به بالا نیز احتیاج به اصلاح دارد که به هم برسند وگرنه هر چقدر از بالا بخشنامه صادر شود اما پایین نتواند اجرا کند بی فایده خواهد بود.
وی با اشاره به اینکه نگاه ما به سند یک نگاه مثبت است ولی با این ملاحظات که عنوان شد،افزود: تمام صحبت های دوستان را می پذیرم اما در مورد معیشت سوال من این است که اگر معیشت تامین شود و معلمان ما آنقدر که معمول است نیازشان تامین شود دیگر مساله آموزش و پرورش و تعلیم و تربیت حل میشود و دانش‌آموزان ما دیگر مشکلی نخواهند داشت؟
بخشی اظهار کرد: بیشتر مواقع بحث کلان مدیران و معلمان آموزش و پرورش ما بحث معیشت می شود در حالی که تربیت معلم، نگاه معلم، دغدغه، دردمند بودن، دانش عمومی، اعتقادات، تخصص معلم در حوزه کلاس داری بسیار مهم است همچنین اینکه معلم و یا مدیر می خواهد با چه برنامه ای وارد شود نیز بسیار حائز اهمیت است که برنامه مربوط به بالای شهر و یا یک روستای دور افتاده باشد.
وی همچنین افزود: بعد از آن باید موانع مالی و اداری دیده شود که قسمتی از آن معیشت و سرانه پولی است که در اختیار مدیر است.
او در پاسخ به اینکه این آموزش و پرورش را چگونه می بیند؟ گفت: رویش های خیلی خوبی در آموزش و پرورش در حال صورت گرفتن است که به نظر بنده در حالی که فضای تهدید ها و آسیب ها فراوان است و یک سری دنیای جدید ارتباطی مجازی و دسترسی به فضاهای گسترده تکنولوژی و افسار گسیخته وجود دارد، به تبع آن هم دانش آموزان خوبی از مدارس ما خارج میشوند که توانمندتر از نیروهای سال‌های قبل خواهند بود.
بخشی با بیان اینکه ایراد این است که ما از این فرصت ها استفاده نمی‌کنیم در عوض معلمانی را بدون نیاز به دوره های خاص به مدارس وارد می کنیم،افزود: از طرف دیگر وضعیت آموزش و پرورش با تمام خوشبینی که من دارم واقعا رها است و دانش آموزان ما متاسفانه کسی را ندارند که مشکلاتشان را بشنود و بررسی کند، اما کجاست معلمان و مربیانی که حرف دانش‌آموزان را بشنوند که مشکلشان با خانواده و جامعه چیست.
این مدیر مدرسه با بیان اینکه به نظر من بخش زیادی از سرمایه عمومی بیت المال ما دارد حرام می شود،عنوان کرد: معاونان پرورشی ادارات ما به شدت بخشنامه‌ای هستند یعنی هر چند شخصیتی متدین دارند اما فقط نشسته اند که بخشنامه احکام، قرآن که آمد را اجرا کنند و مراسم صبحگاه هم برگزار شود و هیچ کاری ندارند پس از این جهت ایراد است.
بخشی تصریح کرد: ای کاش روزی برسد که تمام معلمان و مربیان ما درس دادن برای شان اولویت اول نباشد و لااقل چند اولویت هم‌طراز داشته باشند که یکی از آنها جنبه تربیت است.
وی با بیان اینکه از یک نگاه رویش های خیلی خوب و با کیفیت که البته ماحصل معلمهای صاحب نفس و دغدغه مندی است که دلسوزانه کار می‌کنند رخ داده،گفت: دوم ،خانواده، مسجد و جریانات مذهبی در جامعه است چون وقتی یک جریان مذهبی مثل عاشورا و اربعین پیش می آید به اندازه چند سال کار یک معلم پرورشی را در جامعه انجام می‌دهند که خیلی موثر است اگر همه اینها با هم جمع شدن موثر تر و کاراتر هم خواهند بود.
سوال دیگری که در این میزگرد مطرح شد این بود که ضرورت تحول که همه مهمانان هم به ان اشاره کردند بیشتر باید در مطالب و متن دیده شود یا در اندیشه نیروی انسانی نمود پیدا کند
آذری در این باره گفت: زمانی مجلس تصویب کرد که هر کسی یک روزی از کنار خیابان معدل هم در شیراز رد شده باشد استخدام آموزش و پرورش شود ما امدیم و معلمانی که در این دوره وارد شدند را به لحاظ سن،تناسب رشته، تجربه، انگیزه و آراستگی ظاهر تحلیل و بررسی کردیم متاسفانه ۷۰ درصد این افراد صلاحیت حرفه‌ای این کار را نداشتند،هر چند وزیر نامه نوشت به مجلس که این افراد باید در ابتدا آزمون دهند و سپس بعد از تایید صلاحیت عمومی و حرفه ای مشغول به کار شوند اما مجلس گفت نه، چون می خواستند مشکل بیکاری مملکت را حل کنند.
وی ادامه داد:وقتی همه می‌توانند وارد آموزش و پرورش شوند و بیشتر آنها برای شغل و درآمد می آیند نمی توان امید چندانی به چنین معلمانی داشت.
او با تاکید بر اینکه وقتی منابع انسانی را از دست می‌دهیم چندان توقعی نباید داشت،ابراز کرد: وقتی در سال های اخیر منابع انسانی بدون صلاحیتهای حرفه ای و عمومی وارد آموزش و پرورش میشود دیگر هر چقدر هم که زحمت کشیده شود نمی‌توان نتیجه مطلوب گرفت.
اذری در بخش پایانی صحبتهای خود، ابراز داشت: نظام، قوه مقننه، قضاییه و قوه مجریه، همه باید اراده کنند که معلمان را باید شایسته انتخاب کرد و آموزش و پرورش ارزان نتیجه چندانی نخواهد داشت چون تا زمانی که دنبال این هستیم که افرادی را که وارد آموزش پرورش میشوند راضی نگه داریم و تنها فقط به آنها یک شغل دهیم روزگار ما و نهاد آموزش پرورش بهتر نخواهد شد.
حسینی در ادامه صحبت های آذری که گفت آموزش و پرورش ارزان قیمت نمی تواند موثر و کارا باشد،عنوان کرد: در بحث نیروی انسانی و در پاسخ به این صحبت آقای آذری باید گفت انسان های شایسته باید معلم شوند چه فقیر و چه غنی باشد، بنده در این زمینه معتقدم که مربی و معلم باید مبتکر باشد نه مقلد یعنی خود باید طرح جدید حرف و ایده های جدید داشته باشد نه اینکه با الگوبرداری از کتب و ایده های دیگران بخواهد تحول ایجاد کند.
وی ادامه داد: ما باید نیروهای انسانی آموزش و پرورش را اگر فقیر هم باشند به لحاظ معیشتی تامین کنیم و وقتی دیدیم وراثت و انگیزه کافی و مناسب دارد او را حمایت کرده و به کار گیری کنیم اگر معیشت افراد انگیزه دار و شایسته را تأمین کردیم شاهد هجوم شخصیت های خوش فکر، با طینت، خانواده دار و با اخلاق به سمت آموزش و پرورش خواهیم بود و آنگاه ما می توانیم بهترین ها را انتخاب کنیم نه اینکه دانشجویان فارغ التحصیل ما به خاطر معیشت پایین معلم حاضر به انتخاب این رشته نشوند و ما مجبور باشیم از افرادی استفاده کنیم که به ناچار به سمت این حرفه آمده‌اند.
حسینی در ادامه با تاکید بر اینکه قطعاً آموزش و پرورش ما اوضاعش خوب نیست و بیمار است و مبتلا به یک سرطان است که نیاز به یک عمل جراحی سنگین دارد،گفت: نیاز به یک نسخه دارد که نسخه آن هم همین سند تحول بنیادین است هر چند نسخه ناقص می باشد اما قطعاً از مسئولان بالادستی تا معلم ها همه تا سر خط و توجیه نشوند کار درست نمی شود.
معاون مدیر کل اسبق آموزش و پرورش در انتها ابراز کرد: این که پرسیده شد معلم مهم تر است یا متن از نظر من هر دو به جای خود مهم است، اما یک معلم خوب متن خراب هم درست میکند و تورات را جلویش بگذارید از آن قرآن درست می کند
حسینی تصریح کرد: اصلاً نقش معلم با نقش متن قابل مقایسه نیست چون هر دو مهم است
در همه زمینه ها اول نیروی انسانی مهم است و اولویت و سپس محتوا
خانم احمدی نیز دراین خصوص گفت: در سیستم آموزشی، نیروی انسانی به لحاظ دیدگاه، افق و انگیزه بسیار موثر است چون بحث بر سر نگاه کلانی است که نیروی انسانی باید داشته باشد.
وی در ادامه،افزود: در آموزش و پرورش شخص برای من ملاک نیست بلکه سیستم ملاک است اگر قرار است یک نظام اراده مند شود در این مورد قبل از هر چیز نیاز به آموزش های حرفه ای برای نمایندگان مجلس خود داریم چون نماینده مجلس از هر کجای این کشور انتخاب و وارد مجلس شود منافع قبیله‌ای و منطقه‌ای خود را در نظر می‌گیرد اگر آن منافع معارض با منافع ملی و نظام نباشد باز هم باید اولویت سنجی کند و تا زمانی که اینها اراده های نظام هستند تصمیمات خوبی گرفته نخواهد شد بنابراین قبل از همه این عناصر در نظام احتیاج به آموزش های حرفه ای و ایجاد انگیزه و دغدغه وجود دارد.
احمدی در پایان گفت: بنده معتقدم در همه زمینه ها اول نیروی انسانی مهم است و اولویت و سپس محتوا اما باید گفت در خیلی از موارد محتواها هم محتواهای مناسبی نیستند ما قطعاً به تحول نیاز داریم و خیلی هم دیر شده اما یک اراده عظیم و بزرگ نیاز است.
معلم باید چنان انگیزه داشته باشد که مسیر خود را به گونه ای انتخاب کند که برای شایسته بودن بجنگد
بخشی که خود مدیر مدرسه تربیتی است نیز در این خصوص،عنوان کرد: بنده معتقدم در نگاه عام به جامعه فقر اگر از یک در بیاید ایمان از در دیگر خارج می شود اما در مورد خواص جامعه باید گفت وقتی فقر از دری وارد می شود آن که شخصیت قوی دارد این اتفاق برایش نخواهد افتاد چون انسان های بزرگ از کودکی چنان در فقر ساخته می شوند که در بزرگی می توانند افراد موثر شوند و برای معلمی و نیروی انسانی هم همینطور است.
وی ادامه داد:من می گویم معلم باید چنان انگیزه داشته باشد که مسیر خود را به گونه ای انتخاب کند که برای شایسته بودن بجنگد و این امر به شرطی است که معلم با تربیت باشد.
ساختار تربیت معلم باید به گونه‌ای باشد که ساختار تربیت انسان باشد
حسین آرام نیز در پاسخ به به این سوال که در اولویت تحول، محتوا مهمتر است یا اندیشه انسانی عنوان کرد: به نظر من ساختار تربیت معلم باید به گونه‌ای باشد که ساختار تربیت انسان باشد ما باید تفاوت های فردی افراد را نگاه کنیم آنها را با هم مقایسه نکنیم چون اصول هایی است که اگر رعایت نشود بهترین محتوا هم که در اختیارش بگذارید نمی‌تواند به نتیجه مطلوب برسد پس اندیشه انسانی قطعاً موثر و کارا تر خواهد بود./
انتهای پیام/
نظرات بینندگان
