به گزارش سرویس اجتماعی شیرازه، امروزه در جوامع در حال توسعه و یا جهان سومی با مفهوم تاخر فرهنگی مواجه هستیم، در این جوامع ابزار و تکنولوژی های نوین در اختیار شهروندان قرا داده می شود ،بدون این که آموزش و فرهنگ لازم در مورد نحوه استفاده از این ابزار و تکنولوژی به مصرف کنندگان ارائه شود که در این ارتباط به عنوان نمونه می توان به مقوله اینترنت و نحوه مواجهه مردم کشورهای درحال توسعه با این ابزار اشاره کرد.


عموما به کشورهای جهان سوم ابزار و تکنولوژی به صورت محصول بسته بندی شده، ارائه می شود و برخی از نخبگان و تصمیم گیران این کشورها نیز با رویکرد مقابله ای و سلبی با آن برخورد می کنند و نگاه محدود کننده به آن دارند به جای این که نگاه ایجابی داشته باشند و سعی کنند به شهروندان شان در مورد نحوه استفاده از این تکنولوژی های نوین آموزش های لازم را ارئه دهند ،آنها در راستای نگاه محدود کننده خود شهروندان را تشویق می کنند که از این ابزارها استفاده نکنند وازآنها فاصله بگیرند و شاید همین نگاه باعث شده که آنگونه که شایسته و لازم است افراد و اقشار مختلف به نحو صحیح استفاده از این تکنولوژی را فرانگیرند.در این میان آموزش سواد رسانه مهم ترین گامی ست که باید برداشته شود تا همگان استفاده صحیح و همه جانبه از تکنولوژی را یاد بگیرند.


آموزش سواد رسانه ای از سال 1960 در جوامع توسعه یافته با محوریت آموزش والدین آغاز شد و به مرور زمان رویکرد آموزشی در این زمینه تغییر کرد و آموزش دانش آموزان در الویت قرار گرفت، در واقع جوامع توسعه یافته که خود سازندگان تکنولوژی های جدید در حوزه رسانه هستند به این نتیجه رسیدند که باید به دانش آموزان به عنوان تاثیرپذیرترین مخاطبان رسانه ها به صورت مستقیم در این زمینه آموزش دهند و در همین چارچوب نقش مدارس و معلم ها در این ارتباط مورد توجه جدی قرار گرفت.

البته در این بین با شیوع بیماری کرونا و همه گیری آن در سراسر جهان و حرکت به سوی آموزش های آنلاین باعث شد کشور ما متوجه یک نقیصه بزرگ دیگری در امر سواد رسانه گردد،نقصی که اگر هر چه سریع تر مرتفع نشود موجب وارد آمدن خسارات جبران ناپذیری هم به جنبه آموزش و هم پرورش و تربیت فرزندان ما می شود .

آموزش های آنلاین و برگزاری کلاس ها در فضای مجازی و ایجاد مشکلات فراوان در حوزه انتقال مفاهیم به دانش آموز باعث شد که سیستم آموزش و پرورش کشور و قبل از آن خانواده ها متوجه شوند بسیاری از معلمان که ادعای پرچم داری در سواد و تحصیلات را دارند خود از کمترین سواد رسانه برخوردار نیستد تا جایی که گاه این بی سوادی موجب بروز آسیب های آموزشی، تربیتی و حتی روانی به دانش آموز می گردد.

بارها شاهد گلایه والدین از مشکلاتی که در شبکه های آنلاین آموزشی برای فرزندان شان پیش آمده بوده ایم مشکلاتی که برخی معلمان حتی پاسخگوی آن نیستند و با بی اعتنایی و عدم پاسخگویی به شاگردان خود موجب لطمه روحی و تربیتی به دانش آموزان می شوند .

در این راستا مادر المیرا دانش آموز پایه ششم ابتدایی یکی از مدارس شیراز می گوید: بارها در طول این دو سال پیش آمده که مشکلی حین امتحان یا کلاس برای فرزندم ایجاد شده  که نیاز به پاسخ و کمک معلم بوده است اما هیچ جوابی دریافت نکردیم و بعد متجه شدیم که خود معلم نیز اطلاع کافی در آن زمینه نداشته و همین امر موجب بی  اعتمادی فرزندم به معلمش شده است.

مادر اسمای 14 ساله نیز میگوید: اسما در این دو سال به شدت از درس و امتحان و مدرسه هراسان شده چون هر بار با مشکلی مواجه شده کادر مدرسه یا معلم مربوطه نتوانسته اند به موقع مشکل را مرتفع کنند و همین امر موجب نگرانی افت تحصیل دخترم شده است.

سحرناز دانش آموز کلاس نهم یکی از مدارس شیراز که روز گذشته حین امتحان از سایت حذف شده بود نیز به خاطر استرس و فشار عصبی از عدم پاسخگویی معلم جهت بازگشت به امتحان، دچار افت فشار شده و راهی درمانگاه می شود، مادرش در گفتگو با خبرنگار شیرازه از ما درخواست کرد تا موضوع را به مدیران ارشد آموزش و پرورش استان انتقال داده و از مدیر کل بخواهیم در این خصوص پاسخگو باشد که آیا راه کاری برای اینگونه مشکلات وجود ندارد؟ یا  توبیخی برای اینگونه معلمان  که یاد بگیرند اگر وظیفه ای به آنها محول می شود موظف هستند در همه حال پاسخگوی دانش آموز و والدین باشند.

اگر چه گلایه هایی از این دست بسیار است و این اتفاق فقط مختص یک یا دو مدرسه و شهر نیست و بسیاری از مدارس با آن روبرو هستند اما باید ریشه اصلی بروز مشکل که همان آموزش سواد رسانه ای و پر رنگ تر شدن جنبه تربیتی در مدارس است مد نظر سیستم آموزشی قرار گیرد.


به نظر می رسد هنوز آموزش سواد رسانه ای به عنوان یک ضرورت به صورت عینی در سیستم آموزش و پرورش کشور پذیرفته نشده است.

دراین خصوص گفتگویی با محسن باقری کارشناس و مدرس سواد رسانه سازمان فضای مجازی سپاه فجر فارس انجام داده ایم.

وی در این راستا گفت: واقعیت این است که امروزه فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطاتی فضایی را به وجود آورده که «جامعه‌ی اطلاعاتی» در آن شکل گرفته که جامعه‌ را به سوی ساختاری دانش‌بنیان پیش می‌برد. این فضا تمام ساحت‌های حیات بشری را آن‌گونه تحت تأثیر قرار داده است که دنیای ما را در کمیت و کیفیت دچار تحولاتی عمیق ساخته است.

باقری با بیان اینکه امروزه با فراگیر شدن رسانه در کشور و مسئله‌ مهم فضای مجازی به عنوان رسانه پر مخاطب، زندگی جامعه شهری و روستایی را با دگرگونی و مشکل مواجه کرده است، افزود: از جهتی استفاده صحیح از رسانه و فضای مجازی و حضور هوشمندانه در این  فضا از نکات بسیار مهمی است که می بایست به عنوان یک ضرورت و اولویت برای آن برنامه ریزی کوتاه مدت و بلند مدت در حوزه های زیرساختی، محتوایی و نرم افزاری شود.
 
این کارشناس سواد رسانه ای اظهار کرد: اهمیت سواد رسانه ای در دنیای امروز کمتر از سواد خواندن و نوشتن نیست. به همان اندازه که سواد خواندن و نوشتن از ضروریات زندگی اجتماعی افراد به حساب می آید سواد رسانه ای نیز در عصر پر تلاطم اطلاعات از اهمیت دو چندان برخوردار می باشد. چرا که بدون این سواد نمی توان گزینش های صحیح از پیام های رسانه ای داشت و خود را در برابر پیام های رسانه ها بیمه کرد و این خود زمینه سازی برای آموزش این نوع سواد را در کنار سواد خواندن و نوشتن در نظام آموزشی کشور ایجاب می کند.

به گفته باقری آموزش و پرورش ، دانشگاه ها و مراکز آموزشی به عنوان متولیان امر آموزش و تربیت انسان نقش عمده ای را ایفا میکنند و نهاد آموزش و پرورش به عنوان اولین نهاد آموزشی که فرد در جایگاه عضوی از جامعه با آن آشنا می شود نقش اصلی را بر عهده دارد.از جهتی دیگر از دو سال پیش با شیوع ویروس کرونا استفاده از فضای مجازی و شبکه های اجتماعی به ویژه در زمینه آموزش نقش پررنگی را به خود اختصاص داده است و باتوجه به عدم آموزش کافی معلمین و دانش آموزان جهت استفاده درست از ابزار های رسانه ای و شبکه های اجتماعی نظام آموزشی کشور با چالش های جدی روبرو شده است.

این مدرس سواد رسانه ای ادامه داد: در دنیایی که بدلیل عدم آموزش کافی اطلاعات رسانه ای و همچنین شیوه های استفاده از ابزار های رسانه ای آموزشی می تواند برای دانش آموز گنگ و گیج کننده باشد این وظیفه آموزش و پروش بوده که سطح سواد رسانه ای و استفاده از ابزارهای رسانه ای معلم را ارتقا دهد تا معلم بتواند با ترکیب مهارت های سواد رسانه ای در فعالیت های کلاسی روزمره آموزش این مهارت ها را شروع کند و آموزش های درسی را به بهترین کیفیت ارایه نموده و همراهی خوبی با دانش آموز داشته باشد.

وی بر این باور است که آموزش سواد رسانه ای به معلمین از چند جهت حائز اهمیت است. از یک جهت باید معلمان آموزش ببینند که چگونه می توانند با روش اصولی و کاربردی سواد رسانه ای و چگونگی برخورد با محتوای رسانه ها را به دانش آموزان منتقل کنند و آنها را این زمینه تعلیم دهند به نحوی که دانش آموزان به مرور بتوانند اخبار حقیقی و دروغین را از یکدیگر تشخیص دهند به مخاطبین هوشمند تبدیل شده و در نهایت به تولید کننده محنوای رسانه ای در کشور متناسب با فرهنگ بومی کشور تبدیل شوند و از جهتی دیگر معلم به نرم افزار ها و شبکه های اجتماعی که بستر اصلی آموزش در شرایط فعلی می باشد تسلط کافی داشته و حتی بتواند مشکلات دانش آموزان را در این حوزه به عنوان یک فرد دغدغه مند و دلسوز رفع نموده و او را همراهی نماید.

باقری بابیان اینکه متاسفانه در سال های گذشته اقدامات جدی برای این امر مهم صورت نگرفته و همین موضوع باعث بوجود آمدن چالش ها، آُسیب ها و مشکلات فراوانی در نظام آموزشی کشور به ویژه در آموزش و پرورش شده است، عنوان کرد: راهکار بسیار مهم و ضروری برای کاهش این مشکلات اجرای سراسری نهضت سواد رسانه ای برای کارکنان، معلمین آموزش و پرورش و همچنین دانش آموزان و خانواده ها می باشد.

دبیر نهضت سواد رسانه ای انقلاب اسلامی استان فارس تصریح کرد:مسئولین آموزش و پرورش می بایست با برنامه ریزی دقیق و هدفمند دوره ها، کلاس ها و کارگاه های آموزشی توانمند سازی معلمین در زمینه سواد رسانه ای و فضای مجازی را در دستور کار قرار دهند  و قطعا در این زمینه همراهی و حمایت جدی و دلسوزانه سایر مجموعه هایی که در این زمینه فعالیت دارند نیاز بوده تا بتوان وضعیت مطلوبی را در نظام آموزش مجازی ایجاد نمود.

اگر چه همراهی و همکاری والدین و کادر آموزشی مدرسه در راستای تعلیم و تربیت صحیح فرزندانمان در هر زمان و موقعیتی ضروری است اما این تعامل و همکاری در شرایط کنونی که آموزشها آنلاین برگزار می شود باید از سوی معلمین بیش از گذشته باشد چرا که بروز مشکلات سخت افزاری و نرم افزاری نه تنها در روند آموزش و یادگیری دانش آموز اثر گذار است بلکه نحوه پاسخگویی و برخورد معلم با این مشکلات می تواند تاثیر مستقیمی بر روان و تربیت دانش آموز بگذارد.

 انتهای پیام/س