یادداشت/
نگاهی گذرا بر زندگانی پربار امام حسن عسکری (ع)
امام حسن عسکری (ع) با وجود سخت‌ترین تدابیر امنیتی و فشارهای سیاسی، از هیچ کوششی در راه انجام‌وظیفه خطیر امامت فروگذاری نمی‌کرد.
به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی پایگاه تحلیلی خبری«شیرازه»، امام حسن عسکری (ع) یازدهمین امام شیعیان است که در سال ۲۳۲ هجری در مدینه به دنیا آمد. نام پدر ایشان، امام هادی (ع) و نام مادر او حدیث است. مادر ایشان زن پرهیزگاری بود که در سفر امام عسکری (ع) به سامرا همراه امام (ع) بود و در سامرا از دنیا رحلت کرد.
پدر بزرگوار امام حسن عسکری در سن ۲۳ سالگی ایشان به شهادت رسید و بعد از آن امام عسکری (ع) به مدت ۶ سال عهده‌دار امامت بود. ایشان در مدت کوتاه خلافت خود با سه تن از خلفای عباسی هم‌دوره بود و از جانب این خلفا به‌شدت تحت‌فشار و محدودیت بود، طور یکه علاوه بر سکونت اجباری در محله نظامی حتی آن حضرت را در زندان نیز محبوس نمودند.
مشهورترین لقب او، عسکری است که اشاره به اقامت اجباری‌اش در سامرا دارد. امام حسن عسکری (ع) در سامرا تحت مراقبت حکومت قرار داشت و برای فعالیت‌های خود با محدودیت روبه‌رو بود. ایشان از طریق نامه با مسلمانان ارتباط داشت و عثمان بن سعید، نخستین نایب خاص امام‌زمان (عج)، از نمایندگان خاص وی نیز به شمار می‌رفت.
در سال ۲۵۵ تنها فرزند آن حضرت مهدی موعود چشم به جهان گشود. امام حسن عسکری (ع) در ۸ ربیع‌الاول سال ۲۶۰ق، در ۲۹ سالگی در سامرا به شهادت رسید و در کنار پدر خود دفن شد. مدفن آن دو به حرم عسکریین مشهور است که از زیارتگاه‌های شیعیان در عراق محسوب می‌شود. امام حسن عسکری (ع) تنها امامی است که به حج مشرف نشد.
به‌طورکلی دوران عمر ۲۹ساله امام حسن عسکری (ع) به سه دوره تقسیم می‌گردد: دوره اول ۱۳ سال است که زندگی آن حضرت در مدینه گذشت. دوره دوم ۱۰ سال در سامرا قبل از امامت و دوره سوم نزدیک ۶ سال امامت آن حضرت است. دوره امامت حضرت عسکری (ع) باقدرت ظاهری ۳ تن از خلفای بنی‌عباس همراه بود. امام ۳ سال از دوران امامت خود را در زندان گذراند. زندانبان آن حضرت دو غلام ستمکار برای زار و اذیت بیشتر امام گماشته بود، ما تأثیر امام بر آنها به‌گونه‌ای بود که خوش‌رفتار و صالح شده بودند.
به گفته غلامان امام در زندان روزها روزه می‌گرفت و تا پاسی از شب به عبادت و رازونیاز با خداوند مشغول بود. با اینکه امام به‌غیراز شیعیان خاص با افراد دیگر ملاقاتی نداشت؛ اما حکومت برای حفظ آرامش خود بیشتر اوقات، امام را زندانی و ممنوع از معاشرت با دیگران می‌کرد.
علت معاشرت کم امام هادی (ع) و امام حسن عسگری (ع) با مردم، علاوه بر مراقبت شدید دستگاه خلافت و ممنوع‌الملاقات بودن آنها، نزدیک بودن به زمان دوران غیبت حضرت مهدی (ع) بود که مردم باید بدان خو می‌گرفتند.
امام حسن عسکری (ع) از طرف دستگاه خلافت عباسی تحت‌نظر و محدودیت شدید بود؛ اما ایشان در تربیت شاگردان برای آموزش آیین اسلام و شکل‌ها و شبهات مخالفان و تعیین اندیشه صحیح اسلامی غافل نبودند.
امام عسکری (ع) مانند چند امام پیش از خود از نمایندگانی جهت ارتباط با شیعیان استفاده می‌کرد. در شمار این افراد به‌ویژه باید از عقید، خادم خاص وی، یادکرد که امام او را از کودکی بزرگ کرده و حامل بسیاری از نامه‌های ایشان به شیعیان بود.
دلیل مشرف‌نشدن امام حسن عسکری (ع) به مکه این بود که خلفای عباسی چنان بر امام سخت گرفتند او را همچون پدرش در پادگان سامرا تحت نظارت و مراقبت دائمی نگاه داشتند که ایشان در تمام عمر خود نتوانستند حتی برای یک‌بار به زیارت‌خانه خدا و قبر پیامبر در مدینه برود؛ لذا تنها امامی است که به مکه نرفته است.
ایشان حتی به بعضی از شیعیان خود هم پس از بر عهده گرفتن هزینه سفرشان وکالت می‌داد تا به نیابت از او به کربلا که فاصله زیادی با سامرا نداشت رفته، قبر امام حسین (ع) را به نیابت از او زیارت کنند و تربت امام حسین را برای او سوغات آورند.
امام حسن عسگری در دوران کوتاه اما پربار امامت خود آثار مهمی نشر احکام و بیان مسائل فقهی و جهت‌دادن به حرکت انقلابی شیعیانی که از راه‌های دور برای کسب فیض به محضر امام (ع) می‌رسیدند بر جای گذاشت. امام حسن عسکری (ع) همانند سایر امامان معصوم (ع) در زمینه تربیت شاگرد اهتمام خاصی داشت. چنان‌که شیخ طوسی، بیش از صد نفر از یاران و شاگردان آن حضرت را یاد کرده است.
امام حسن عسکری (ع) علاوه بر تربیت شاگردان و تشویق نویسندگان، خود نیز دست‌به‌قلم برده و کتاب‌ها و نامه‌های فراوانی را برای توسعه علم و دانش و هدایت و راهنمایی جامعه از خود به یادگار گذاشته است. صحیفه عسکریه مجموعه دعاهای تعلیم شده از سوی حسن عسکری است که مشتمل بر حمد خداوند، صلوات بر اهل‌بیت، پناه‌جویی به درگاه خداوند از شرِّ دشمنان، کِید حاسدان، آفات، امراض، دردها و مشکلات است؛ همچنین شامل ادعیه‌ای است که در نامه‌ها و توقیعاتی که برای اصحاب خویش می‌فرستاد و متناسب با هرکس، دعایی را ذکر کرده و کتاب «المنقبة» که مشتمل بر بسیاری از احکام و مسائل حلال و حرام است.
با شهادت آن حضرت فرزندش مهدی (ع) ردای امامت امت اسلام را پوشیده و تا به امروز بر مسند امامت شیعیان است اگرچه از نظرها غایب باشد.
سخن پایانی:
امام حسن عسکری (ع) با وجود سخت‌ترین تدابیر امنیتی و فشارهای سیاسی، از هیچ کوششی در راه انجام‌وظیفه خطیر امامت فروگذاری نمی‌کرد. از جمله فعالیت‌های آن حضرت می‌توان به تربیت انسان‌های کارآمد اشاره کرد. امام علیه‌السلام با اقدامات سرّی، بین شیعیان مناطق مختلف ارتباط ایجاد می‌کرد و از طریق نمایندگان و سفرا و اعزام پیک‌ها و نامه‌ها به آنان، در نگهبانی از شریعت آسمانی می‌کوشید.
نویسنده: سیدمحی الدین حسینی،فعال رسانه
انتهای پیام/224224
نظرات بینندگان
