به گزارش شیرازه به نقل از مارگون  در مورد قدمت هنرنمایشی آیینی و سنتی تعزیه در شهرستان سپیدان تاریخچه مستندی نیست اما آنچه از شواهد پیداست از همان زمان که هنر تعزیه در سطح ایران شروع به رشد نمود و گسترش یافت؛ در استان فارس و بویژه در شهرستان سپیدان وشهر اردکان نیز این آیین شروع به رشد نمود.

 در ادامه همین رشد و گسترش تعزیه، اکثر روستاهای این شهرستان در ایام ویژه در ماه های محرم و صفر و رمضان با عناوین مختلف، تعزیه سید و سالار شهیدان(ع) و سایر انبیا و اولیا را برگزار می کردند؛ به دنباله همین امر و با توجه به ساخت و فرهنگ دینی منطقه، مردم نیز با شور و اعتقاد قلبی خاصی در این قبیل مراسمات شرکت می کردند.

متاسفانه در سالهای اخیر این هنر آیینی و مذهبی در اثر عوامل مختلفی مورد بی مهری و بی توجهی قرار گرفته به صورتی که در شهرستان سپیدان، مراسم تعزیه برگزار نمی شد، دقیق تر که بررسی می کنیم علت این بی رونقی تعزیه را در عواملی همچون نبود ارتباط موثر و مستمر بین اعضای قدیمی و کسانی که به نوعی پیش گام در این عرصه بودند با جوانانی که طالب یادگیری این هنر هستند و یا دودستگی و اختلاف بین اعضا و هیئت های برگزاری می یابیم. 

علل دیگر این امر، خالی شدن برخی از روستاهای منطقه و نداشتن جمعیت کافی، نبود برنامه جامع و مدون توسط مسئولین مربوطه است که البته در این مورد آیین های اصیل سنتی و حتی بازیهای محلی نیزمورد بی مهری قرار گرفته اند. 

رواج رسانه های دیداری همچون تلویزیون و شبکه های اجتماعی، کاهش کیفیت تعزیه ها به خاطر استفاده نکردن از نسخه های اصیل تعزیه، نبود کتب معتبر و یا تحریف برخی از متون و نسخه های تعزیه و گنجاندن اشعار ناهمگون در آن و عدم بهره گیری از قشر جوان در کنار افراد با سابقه در امر تعزیه برخی از علل دیگر کم رنگ شدن برپایی تعزیه در شهرستان سپیدان است.

 در روزگاری که استفاده از هنر، بویژه هنر نمایش برای انتقال فرهنگ بسیار مورد تاکید است جای خالی تعزیه در این انتقال فرهنگ و مفاهیم دینی بسیار مشهود است که به نظر می رسد مسئولین باید نسبت به کاهش رونق تعزیه و گسترش شیوه های عزاداری که بسیاری از آنها مورد تایید هم نیست توجه نموده و در راستای رونق دهی به تعزیه اصیل فکری بیاندیشند.

شاید در کمتر از سه ده پیش عده ای از جوانان مذهبی که علاقه وافری به اجرای تئاتر مذهبی یا بهتر بگوئیم تغزیه داشتند چند روز قبل از عاشورا در مکانی جمع می شد وبا استفاده از اشعارقدیمی وپوشیدن لباس در روز وشب عاشورا به اجرای تعزیه می پرداختند وشام غریبان از کوچک وبزرگ وزن مرد منتظر بودند تا نعش امام حسین (ع) واسب خونین حضرت را به همراه اسرا در مراسم تعزیه می دیدند وازاین مراسم استقبال چشمگیری می شد .اما متاسفته شاید بیش از سه دهه است از اجرای اینچنین برنامه هایی خبری نیست .

این بی توجهی از سوی  مسئولان  فرهنگی شهرستان در حالی است که در تعزیه عرفان هست، فلسفه هست، ادبیات هست، مبارزه با ظلم هست، در تعزیه چه راز و رمزی وجود دارد که هر بار هم آن را ببینیم باز هم خسته نمیشویم و مطلب جدیدی از آن به دست می آید. با این حال، قدر این میراث فرهنگی دانسته نمی‌شود و در حالی که می‌شود از آن به عنوان یک امکان توریستی هم استفاده شود، هیچ تکیه دائمی برای اجرای تعزیه در طول سال وجود ندارد. در گذشته دور در شهر اردکان رسم براین بود کسی که خداوند بعد از مدت ها فرزند پسر به او می داده نذر می کرده که فرزندش را شبیه خوان کند و از سن سه سالگی او را به گروه های تعزیه معرفی و زیر نظر تعزیه گردان پرورش پیدا می کرده است.

در سالهای گذشته در ایام محرم و صفر هنرمندان تعزیه خوان سپیدانی در گروه های مختلف و در شهرها وروستاها و در بسیاری از موارد در دیگر شهر های همجواربا اجرای نمادین وقایع کربلا و مصائب ائمه (ع) در این ایام نقش مهمی در فرهنگ سازی و زنده نگه داشتن عاشورا و یاد حضرت اباعبدالله الحسین (ع) در میان مردم ایفا کرده اند.

هنرمندانی که با اخلاص و از سر محبت به اهل بیت (ع) وارد عرصه اصیل ترین هنر اسلامی و ایرانی موجود شده و عاشقانه در نقش های خود اشک عزا را بر چشمان عزاداران حسینی نشانده اند.تعزیه هنر غریبی است و متولی خاصی ندارد تا دستش را گرفته و آن را بالا بکشد، که اگر چنین اتفاقی رخ دهد به خاطر نیاز امروز جامعه مردم بسیاری را به خود جذب کرده و می تواند فرهنگ سازی خوبی به ویژه برای نسل جوان باشد.این هنر در شهرستان سپیدان نیاز انجمن برای رسیدگی و حل مشکلات هنرمندان تعزیه خوان دارد هر چند هنرمندان این آیین کهن بدون هیچ چشم داشتی و تنها با عشق به سیدالشهدا در این عرصه فعالیت می کنند اما برخی مشکلات به وجود آمده نیاز به رسیدگی و حل دارد.

مسئولان فرهنگی شهرستان باید برای ساماندهی گروه های تعزیه با یک برنامه ریزی مدون ودقیق از گروه هایی که می خواهند در این عرصه فعالیت کنند، بخواهد برای گرفتن مجوز آموزش های لازم را ببینند تا از ایجاد تحریف در این آیین کهن جلوگیری شود.