زده اند. عبارت «خودسرانه» را مدیرکل منابع طبیعی فارس برای آنان به کار می برد؛ گویا از قدیم، برخی زمین های ملی را تصرف کرده و آن را تبدیل به باغ کردهاند و اکنون می خواهند برای دسترسی به آن باغ ها ،جاده آسفالته بکشند. آن هم در شرایطی که «حتی دادگستری ساخت این جاده را منع کرده است». در این وضع، حتی برخی طرح های آبخیزداری که در آن منطقه اجرا شده و برایش میلیاردها تومان هزینه شده هم ویران شده است. اما خطر بزرگتر، داراب را تهدید می کند.
آن طور که مهرزاد بوستانی، مدیرکل منابع طبیعی فارس به گزارشگر «خبرجنوب» می گوید خاک منطقه سست است و فرسایش آن بالاست. برای همین ساخت جاده و تخریب آبخوان ها، شهر داراب را به طور کامل در خطر سیل قرار می دهد. این البته نخستین بار نیست که درختان قربانی طرح های توسعهای می شوند که دوستداران محیط زیست آن را «توسعه ناپایدار» می خوانند.
تصمیم غیرقانونی و حمایت مسئولان
کوهی است مشرف به شهر داراب؛ پوشش گیاهی، جنگلی و مرتعی دارد. از قدیم، در بخشی از ارتفاعات این منطقه که جزو منابع ملی به شمار می رود برخی مردم تصرفاتی کرده و به صورت دیم اقدام به کشت میکنند. راه دسترسی به این باغ ها هم، راهی کوهستانی بوده است. تا اینکه پارسال شورای روستای «چناربرفدان» تصمیم می گیرد برای دسترسی به این باغ ها جاده بسازد؛ از قرار معلوم، در آغاز درخواست منابع طبیعی مخالفت نمی کند؛ مدیرکل منابع طبیعی فارس می گوید: «اسفندماه پارسال این درخواست مطرح شد و ما گفتیم باید تشریفات قانونی طیشود؛ آنها هم رفتند که مقدمات مجوز را فراهم کنند تا اینکه متوجه شدیم بولدوزر انداخته اند به جان این منابع و بدون نقشه و مجوز در حال کار هستند».پس از اینکه یگان حفاظت منابع طبیعی از این وضع آگاه می شود به سرعت دست به کار پیشگیری از ادامه کار می زند و به دادگستری شکایت می کند. اما آن طور که بوستانی می گوید، «شماری از مسئولان محلی از این روند غیرقانونی حمایت کرده و به رغم اینکه به صراحت هشدار داده شد هر اقدامی در این محل باید با مجوز منابع طبیعی باشد، باز هم به کار خود ادامه دادند»؛ این روند ادامه پیدا می کند تا اینکه کار به «پوشش جنگلی متراکم منطقه» می رسد. بوستانی ادامه می دهد: «من به منطقه رفته و از دستگاه ها خواهش کردم این کار را متوقف کنند تا روال قانونی طی شود. وقتی نتیجه نگرفتیم به شورای بیت المال استان وضع را گزارش دادیم. بعد از آن رئیس کل دادگستری دستور توقف کار را داد و باز هم رعایت نکردند و پروژه متوقف نشد».
او اینک برای کسانی که این «پروژه غیرقانونی» را پیش میبرند خط و نشان می کشد که: «اکنون دستور توقف هر عملیاتی را گرفته و به شهرستان داراب ابلاغ کرده ایم. اینک میطلبد نیروی انتظامی، فرمانداری شهرستان و نهادهای دیگر کمک کنند تا این تخریب ها متوقف شده و ادامه پیدا نکند».البته تا اینجای کار، به خاطر تصمیم «بدون نقشه و مجوز» شورای اسلامی روستای چناربرفدان و حمایت مسئولان محلی، خسارت قابل توجهی به بار آمده است.
بوستانی می گوید، میلیاردها تومان هزینهای که برای طرح های آبخیزداری در منطقه هزینه شد، از میان رفت. پولی که متعلق به همه شهروندان ایران بود. در شرایطی که باغ ها هم روی زمین های تصرف شده ملی ایجاد شده است. اما خسارت بزرگتر اکنون داراب را تهدید می کند. از قرار معلوم، خاک منطقه سست است و توان ایجاد جاده آسفالت را ندارد. از سوی دیگر از میان بردن پوشش گیاهی و به ویژه پوشش بکر جنگلی منطقه، سراسر شهر داراب را در خطر سیل قرار میدهد. مدیرکل منابع طبیعی فارس می گوید: «خاک منطقه بسیار سست است و فرسایش بالایی دارد. برای همین در سالهای اخیر میلیاردها تومان هزینه کرده و طرح های آبخیز داری را در منطقه اجرا کردیم چون هر آبی که به آنجا میرسید، سراسر شهر داراب را تهدید میکرد ولی آنان اکنون همه سازه هایی که داشته ایم را تخریب کرده و کاری کرده اند که بارندگی ها شهر داراب را تهدید کند». او ادامه می دهد: «آنها غیرقانونی عمل کردند و متاسفانه برخی مسئولان محلی که بر سر کار هستند هم با آنان همکاری کردند».
این البته نخستین بار نیست که درختان و منابع ملی قربانی طرحهای توسعه ای بلندپروازانهای می شود که سودش نه به همه افراد بلکه به عده ای خاص می رسد اما چنین وانمود می شود که منتفعان آن همه اهالی یک روستا یا یک شهر هستند.
کابوس قطع شبانه درختان
مدیرکل پیشین محیط زیست فارس می گفت، بیش از هر طرحی، جاده سازی، درختان را در فارس از میان می برد. به عبارت دیگر، انسان هایی که جنگل ها را برای ساخت جاده از میان می برند حتی از کسانی که با شخم زیراشکوب درختا ن را از پا در می آورند، یا سوسک های چوبخوار که امان جنگل های بلوط زاگرس را بریدهاند، بیشتر به طبیعت بکر فارس آسیب می رسانند. نمونهاش، اتفاقی که در دولتهای نهم و دهم می افتاد و روز بعد، معلوم می شد راه و شهرسازی انبوهی درخت را شبانه برای جاده سازی در فارس قطع کرده است. آن جاده ها هم در شرایطی ساخته می شد که موازی آنها به فاصله ای کم جاده دیگری وجود داشت؛ مانند جاده جدید شیراز- کازرون و انبوهی جاده دیگر که کمابیش در حال ساخت است. جاده ای که از میانجنگل فسا گذشت، یا جاده تازه فیروزآباد هم به قیمت تخریب جنگل ها ساخته شدند. نمونه دیگر آن آزادراه شیراز- اصفهان که هنوز هم برای ساخت آن درختان بسیاری قطع می شود.
مدیرکل منابع طبیعی فارس می گوید: «آزادراه شیراز - اصفهان طرح بزرگ ملی است و قرار شده خسارت تخریب ها را بپردازند و همچنین پیمانکار موظف شده اقدام به غنی سازی و جنگل کاری کند».این آزادراه با سرمایه بخش خصوصی در زمینهای ملی ساخته می شود و عملدار علمداری، کارشناس محیط زیست به گزارشگر «خبرجنوب» می گوید، هر چقدر هم که خسارت بپردازند باز قطع درختان 200 - 300 ساله را جبران نمی کند: «این آزادراه از منطقه های بیضا و کامفیروز میگذرد و در درازای مسیر بخش عمده ای از جنگل های بلوط را از میان می برد که تاکنون هم بخش عمده ای از این درختان را از میان برده است».تا امروز 3 ماه و 6 روز از شروع سال آبی جدید میگذرد و بارندگی تنها 10 درصد پیش بینی ها بوده است. این یعنی فارس هم خواهد خشکید و هم گرم تر خواهد شد. همزمان بروز سیل های ناگهانی و خانمان برانداز دور از ذهن نیست. جنگل ها حتی مانع قدرتمندی در برابر ریزگردها به شمار می روند و اگر بخشکند معلوم نیست چه بر سلامت مردم بیاید؛ ضمن اینکه فارس در گذشته نه چندان دور، یعنی تا همین 80-90 سال پیش مملو از جنگل بوده و اکنون بیشتر مساحت جنگلی این استان از میان رفته است؛ پس وقت آن است که کسانی که میخواهند برای ساخت یک جاده و سود کوتاه مدت شخصی، منابع ملی جنگلی را از میان ببرند کمی آینده نگر تر بوده و دست کم به میراثی که برای فرزندان خود به جا می گذارند فکر کنند.

منبع: خبرجنوب