به گزارش شیرازه،"تسمه تایم" یا تسمه تایمینگ که ممکن است بارها شنیده باشید یک تسمه یلاستیکی است که قسمتی از موتور احتراق داخلی خودرو است و در داخل پیشرانه قرار دارد و میل لنگ خودرو را به میل سوپاپ یا سوپاپ ها متصل می کند. این تسمه وظیفه  تنظیم زمان صحیح باز و بسته شدن سوپاپ ها را بر عهده دارد، آن ها را به چرخش درآورده و کنترل می کند. در خودروهای مختلف محل قرارگیری میل سوپاپ با یکدیگر متفاوت است  ولی در اکثر موارد این قطعه در سر سیلندر خودرو جایگذاری شده است.
 
تسمه تایم یا زنجیر تایم چیست؟

در گذشته در خودروها به جای تسمه تایم از زنجیر استفاده می شد و تا زمانی که آسیب جدی به موتور خودرو نرسانده بود تعویض نمی شد ولی امروزه تسمه جایگزین زنجیر شده و زمان تعویض آن برای هر مورد خاص مشخص است. البته اکنون نیز در برخی از ماشین های سنگین از زنجیر استفاده می شود. بین این دو تفاوت  اساسی وجود دارد. زنجبر تایم به خاطر جنس فلزی خود از آسیب هایی که احتمال رویت آن ها در تسمه تایم وجود دارد در امان است و می توان گفت عمر تعویض به اندازه  عمر خود پیشرانه است و نیازی به تعویض آن وجود ندارد. برای این که بدانید خودروی شما از کدام نوع است، کافی است به دفترچه راهنمای آن مراجعه کنید  و یا با تماس و پرسش از مسئول فنی نمایندگی فروش خودرویتان از آن مطلع شوید.

دلایل  خطر پارگی تسمه تایم

خودروسازان مختلف برای مدل های مختلف اتومبیل کیلومترهای متفاوتی را برای تعویض تسمه تایم عنوان می کنند. معیار رایج برای اکثر اتومبیل ها 60 هزار کیلومتر است که برخی زودتر از موعد مقرر به تعویض احتیاج پیدا می کنند. لازم به ذکر است که هنگام خرید خودروی دست دوم، شما از مدت کارکرد تسمه تایم آگاهی ندارید و نمی دانید که تسمه ی موتور آن تعویض شده است یا نه، اگر تعویض صورت گرفته زمان آن کی بوده اگر در مورد تسمه تایم اتومبیل تردید دارید بهتر است به یک مکانیک مراجعه کنید  تا آن را مورد بازبینی قرار دهد. مکانیک با یک کار ساده و برداشتن پوشش روی تسمه متوجه خواهد شد که در چه شرایطی قرار دارد.

پاره شدن تسمه که منجر به برخورد پیستون با سوپاپ ها می شود، معمولا با صدایی همراه است. البته در خودروهایی مانند موتورهای سری قبل پراید این پارگی فقط خاموشی موتور خودرو را به دنبال دارد. زمانی که عمر تسمه تایم به پایان برسد و یا پارگی در آن رخ دهد عملکرد به موقع و صحیح سوپاپ ها مختل خواهد شد و سوخت و هوا درزمان مناسب وارد سیلندر نمی شوند و یا باز و بسته شدن سوپاپ ها به درستی و به میزان کافی انجام نمی گیرد و در نتیجه  در کارکرد پیشرانه اثر منفی چشم گیری خواهد گذاشت.

پاره شدن تسمه تایم در همه اتومبیل ها یکسان اتفاق نمی افتد!

پارگی تسمه در موتور اتومبیل های گوناگون اثر مخرب متفاوتی دارد. همانطور که گفته شد در موتور قدیمی پراید که پیستون ها به سوپاپ نمی رسد، پاره شدن تسمه فقط منجربه خاموشی اتومبیل می شود و آسیب مکانیکی دیگری به قطعات سر سیلندروارد نمی شود. در برخی از پیشرانه ها مانند موتور پژو 405 و سمند پاره شدن یا رد کردن یکی دو دندانه از تایم منجر به برخورد شدید سوپاپ ها با پیستون شده و بسته به شدت برخورد که به دور موتور اتومبیل بستگی دارد، می تواند باعث کج شدن سوپاپ ها شود و حتی تعویض بسیاری از قطعات سر سیلندر و حتی خود سر سیلندر را نیز به دنبال داشته باشد. با رخ دادن این اتفاق در پیشرانه خودروهایی مانند کیا ریو، شدت آسیب قطعات بسیار بالا می رود و منجر به تعویض قسمت اعظمی از قطعات موتور خواهد شد.

بهترین زمان برای تعویض تسمه تایم چه موقعی است؟

زمان تعویض در اتومبیل های مختلف با هم تفاوت دارد و بهترین حالت بازدید دوره ای و چک کردن در کیلومتر های مختلف است. پایان این دوره در برخی از خودرو های امروزی مانند هیوندایی که چهار سیلندر است شش سال یا 96 هزار کیلومتر و یا بعد از 2 سال یا 24 هزار کیلومتر انجام می پذیرد. فولکس واگن این کار را بعد از 64 هزار کیلومتر توصیه می کند اما در بعضی از مدل های فورد بعد از 160 هزار کیلومتر این کار صورت می گیرد. گاهی ممکن است با شنیدن صدا های هشدار متوجه شوید که زمان تعویض فرا رسیده است مانند زمانی که موتور را روشن کرده و یا شتاب می گیرید، صدا های قیژ قیژ می شنوید. هزینه تعویض تسمه دینام در کشورهای مختلف فرق می کند که از 75 دلار تا بیش از 150 دلار متغیر است.

زمان مناسب تعویض تسمه در اتومبیل های مختلف به شرح زیر است:

در زیر تعدادی از زمان های مناسب برای تعویض تسمه را آورده ایم، البته لازم به ذکر است این اعداد بر حسب تجربه به دست آمده و ممکن است این عددها با کاتالوگ تفات داشته باشد اما این کیلومتر ها با توجه به شرایط آب و هوایی و ترافیکی شهر تهران کیلومتر مناسبی برای تعویض هستند.

    میتسوبیشی پاجرو 1992 – 2008 : 100000 کیلومتر
    میتسوبیشی گالانت 1992 – 1993 : 85000 کیلومتر
    میتسوبیشی لنسر 1990 – 1993 : 90000 کیلومتر
    هیوندای آوانته : 100000 کیلومتر
    هیوندای ورنا : 65000 کیلومتر
    کیا ریو : 65000 کیلومتر
    مزدا 323 : 70000 کیلومتر
    تویوتا کرولا 2005 – 2012 : 90000 کیلومتر
    فولکس واگن کدی : 85000 کیلومتر
    فولکس واگن گل : 85000 کیلومتر
    پژو 405 1.4 TU3 لیتری : 70000 کیلومتر
    پژو 405 : 60000 کیلومتر
    پراید : 100000 کیلومتر
    رنو مگان 2000 : 60000 کیلومتر
    رنو لوگان ( تندر ) : 40000 کیلومتر
    سیتروئن زانتیا :65000 کیلومتر

علائم و نشانه های فرا رسیدن زمان تعویض تسمه تایم چیست؟

    دور موتور بد عمل می کند.
    در مدت زمان استفاده، تسمه دچار فرسایش و خوردگی دندانه ها می شود.
    مشکلاتی در استارت و حرکت ماشین دیده می شود.
    فشار بیشتری به قطعات ماشین وارد می شود در نتیجه دود بیشتری از اگزوز خارج می شود.

هرگز با یک تسمه تایم کهنه رانندگی نکنید. تعویض به موقع تسمه مهم ترین سرویس خودرو است؛ اگر کهنه شده باشد ریسک پاره شدن آن بسیار بالاست و هنگامی که پاره شود عواقب و خسارت های بدی را در پی خواهد داشت. اگر قصد مسافرت دارید حتما با مراجعه به مکانیک از سلامت تسمه مطمئن شوید تا در راه مشکلی برای شما به همراه نداشته باشد.

منبع: باشگاه خبرنگاران