مسئله تکدی گری یکی از مسائل و آسیب های اجتماعی بوده که بیشتر در کلانشهرها دیده می شود،پدیده ای که ریشه در معضلات فقر و نداری یا خرافه و اعتیاد دارد.بیشتر متکدیان در کلانشهر شیراز هم در مرکز شهر مثل سه راه نمازی،فلکه شاهزاده قاسم،دروازه کازرون و غیره دیده می شوند.از آنجایی که مردم این شهر بیش از هر شهر دیگری عاطفی و مهرورز هستند،برخی نیز پیدا می شوند که با چهره های مظلومانه از احساس و عواطف آن ها سوء استفاده کنند و با هزار دوز و کلک مردمش را فریب دهند.البته این رویه تازگی نداشته و از سال های دور عطوفت و مهربانی مردم شیراز به مذاق متکدیان خوش آمده، این دلسوزی و  مهربانی به اندازه ای شهره شده و تاجایی ریشه دوانده که حتی گدایان دیگر شهرها و کشورها را نیز به سمت خود کشانده است. از آن روزها که فرماندار شیراز برای متکدیان خط و نشان کشید و وعده داد که ظرف چند روز یا حتی چند ساعت همه را جمع آوری می‌کند هم 15 سالی می گذرد. 

پس از این همه سال تعداد جوانانی که با لباس های پاره و سیاه از دود در سطح شهر می چرخند کم نیست.معتادانی که با پای لنگان،خود را به سمت راننده خودروهایی که در پشت چراغ قرمز ایستاده اند،می رسانند تا خرج روزانه خود را درآورند.برخی رانندگان هم دلشان به حال آن ها می سوزد و پولی را در دستشان می گذارند، البته افرادی هم هستند که نسبت به این متکدیان بی اهمیت بوده و حتی به آن ها نگاه هم نمی کنند.

 یکی از شهروندان در این رابطه می گوید: یک زمان در بانک کار داشتم، همینطور که بر روی صندلی نشسته بودم خانمی را دیدم که لنگ لنگان خود را بر روی زمین می کشاند و از رئیس بانک و کارمندان پول می گرفت.وقتی از بانک خارج شدم،دیدم که به دنبال من نیز راه افتاده و طلب پول می کند.به او گفتم پول نقد ندارم و از آنجا دور شدم.برای تهیه یک آب معدنی کنار یک کیوسک مطبوعاتی ایستادم که به یکباره آن خانم را دیدم که در کنارمن ایستاده و طلب پول می کند. من از تعجب دهانم باز مانده بود که  او چطور با سرعت نزدیک من شده و در آنجا ایستاده بود.

دستورتوقف جمع آوری معتادین متجاهر وکارتن خواب ها از سوی دفتر ریاست جمهوری
دکتر آفرینی، کارشناس و مسئول پیشگیری و ساماندهی آسیب دیدگان اجتماعی شهرداری شیراز در گفت و گو با خبرنگار"ما"در پاسخ به این پرسش که چرا تعداد متکدیان در سطح شهر زیاد شده، علت را در رها کردن آن ها در سطح شهر دانسته و می گوید: درپی شیوع ویروس کرونا درسطح کشور مجموعه دستوراتی از طرف دفتر اجتماعی ریاست جمهوری و وزارت بهداشت، شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر کشور و همچنین ستاد ملی مدیریت کرونا در خصوص توقف طرح جمع آوری معتادین متجاهر، کارتن خواب ها و کودکان کار به تمامی دستگاه های ذیربط ابلاغ گردید، بر اساس این دستورات هیچ دستگاهی مجاز به جمع آوری و ساماندهی معتادین متجاهر، کارتن خواب ها و کودکان کار نمی باشد. چرا که جمع آوری و در کنار هم قرار دادن این افراد می تواند موجب شیوع بیشتر ویروس کرونا در بین این افراد گردد و در صورت ابتلای هریک بیماری به سایرین منتقل خواهد شد. از همین رو دستور به توقف اقدامات در خصوص جمع آوری و ساماندهی این افراد در کل کشور صادر گردید.
وی می افزاید: وظیفه ساماندهی آسیب دیدگان مذکور به عنوان یک فعالیت بین بخشی بر عهده نهادهای مختلف از جمله وزارت کار،تعاون و رفاه اجتماعی (سازمان‌ بهزیستی) ،نیروی انتظامی و ستاد مبارزه با مواد مخدر و شهرداری و دانشگاه های علوم پزشکی و دادگستری می باشد.
دکتر آفرینی می گوید: اداره پیشگیری و ساماندهی آسیب دیدگان اجتماعی شهرداری شیراز به عنوان یکی از دستگاه های همکار درکنار این ارگان ها می باشد اما در حال حاضر همه این ارگان ها ازجمع آوری افراد مذکور منع شده اند.از همین رو ممکن است در این روزها شاهد حضور این افراد در سطح شهر باشید.البته از ابتدای شیوع ویروس کرونا توسط اداره پیشگیری و ساماندهی آسیب دیدگان اجتماعی شهرداری شیراز برای معتادین متجاهر،کارتن خواب ها و کودکان کار در کنار توزیع غذا و لباس، ماسک، دستکش و ژل ضدعفونی کننده توزیع شده و در خصوص پیشگیری از ابتلا به ویروس کرونا مباحث بهداشت فردی و عمومی به آن ها آموزش داده شده که این فعالیت در روزها و هفته های آینده نیز ادامه خواهد یافت.

حدود 2000 هزار معتاد و بی خانمان در این استان وجود دارد
وی با اشاره به برخی راهکارها می افزاید:اگر در استان امکان غربالگری وجود داشته باشد و بیماران کرونایی را تفکیک کنند برای ساماندهی و نگهداریشان مشکلی وجود نخواهد بود اما حدود 2000 هزار معتاد و بی خانمان در این استان وجود دارد که باید دید که آیا امکان تست گرفتن از این افراد وجود دارد؟چرا که تست کرونا پیچده، هزینه بر و زمانبر بوده و یک دستگاه بالادستی باید در این خصوص اقدام جدی به عمل آورد.
این مسئول آسیب های اجتماعی ادامه می دهد: دریافت مجوزهای لازم جهت جمع آوری و ساماندهی این افراد از طرف دستگاه های ملی متولی مبارزه با شیوع ویروس کرونا، اداره پیشگیری و ساماندهی آسیب دیدگان شهرداری شیراز در کنار سایر دستگاه های مسئول در اسرع وقت همکاری لازم را برای جمع آوری این افراد از سطح شهر به عمل خواهد آورد.

مواد مخدر در پیشگیری از ابتلاء به کرونا تاثیری ندارد
دکتر آفرینی با بیان این که مواد مخدر در پیشگیری از ابتلاء به کرونا تاثیری ندارد، می گوید:متاسفانه برخی از مردم فکر می کنند که با مصرف مواد مخدر ایمن هستند و می توانند بدون رعایت موارد بهداشتی به هر کجا بروند و هر کاری انجام دهند اما این مواد خود موجب می شود که سیستم ایمنی بدن پایین بیاید و آن ها در مقابل پذیرش و ابتلاء به بیماری ضعیف کند.

70 درصد متکدیان غیربومی بوده که باید فکر اساسی برای جمع آوری و خروج آن ها صورت بگیرد
«دکتر محمد صادق کشفی نژاد» ،مدیر کل بهزیستی استان فارس نیز می گوید:هر چند که با همکاری اداره پیشگیری از آسیب های اجتماعی دستکش، ماسک و مواد ضدعفونی کننده در اختیار این افراد گذاشته می شود اما این اقدامات کافی نبوده چرا که بیش از 70 درصد متکدیان غیربومی هستند و باید فکر اساسی برای جمع آوری و خروج آن ها صورت بگیرد.

متکدیان با گرفتن پول از مردم به شیوع کرونا دامن می زنند/ به گداپروری پایان داده شود
وی می افزاید:متاسفانه برخی از این افراد با جمع آوری پسماند در سطح شهر و گرفتن پول از مردم به شیوع کرونا دامن می زنند از این رو به همکاری دستگاه های مختلف نیاز می باشد، لازم به ذکر است،در شهری مثل تبریز اگر حتی یک نفر به این شکل در خیابان پرسه بزند،از مردم گرفته تا مسئولین برای رفع آن تلاش می کنند اما مردم و مسئولین ما با دلسوزی عواقب ناخوشایندی را برای مردم جامعه فراهم می کننداز این رو لازم بوده که به فرهنگ گدا پروری پایان داده شود.لذا قبل از جمع آوری آن ها از سوی ما باید دستورات قانونی لحاظ شود و مسئولین قضایی ورود کنند چرا که اگر حتی یک نفر از متکدیان و معتادان در طول مدت نگهداریشان فوت کنند چه کسی پاسخگو خواهد بود؟

آن ها نمی توانند ملاحظات بهداشتی را رعایت کنند
دکتر کشفی نژاد با بیان این که شرایط جسمی و روحی بیشتر کارتن خواب ها و متکدیان در شیراز عادی نبوده و نمی توانند ملاحظات بهداشتی خودشان را به درستی رعایت کنند،ادامه می دهد:در حال حاضر 270 مورد در مراکز ما از معلولین ذهنی ،سالمندان،کودکان کار، معلولین جسمی و غیره هستند که اگر بیماری یک نفر از آن ها مثبت شود همه را فرا می گیرد و فاجعه بین المللی اتفاق می افتد.

بسته شدن درب محل نگهداری متکدیان
فرنوش دارائی، کارشناس و مدیر موسسه پیشگیری از آسیب های اجتماعی هم می گوید:باتوجه به این که فعالین اجتماعی با حضور مستمر خود در محلات آسیب پذیر شهر ،حتی در روزهای سخت شیوع کرونا ویروس در کنار معتادین متجاهر و کارتن خواب های فراموش شده هستند ما شاهد کمرنگ تر شدن و گاها بسته شدن درب محل نگهداری آن ها در سطح شهر هستیم، مواردی که قلب هر بیننده ای را متاثر می کند.

حضور معتادین عامل ناامنی و مشکلات فراوانی برای اهالی منطقه شده
وی با بیان این که ما به عنوان فعالین اجتماعی تقاضای تجمیع معتادین در مکانی مناسب و دور از محیط های شهری را داریم ،می افزاید:حضور پررنگ و اجتماعات معتادین در بافت تاریخی شیراز خصوصا محله سنگ سیاه عامل ناامنی و مشکلات فراوانی برای اهالی منطقه شده از طرفی باید پذیرفت که بیشتر معتادین کارتن خواب از فرزندان طرد شده از همین بافت تاریخی هستند.
دارایی با اشاره به این که در حد توان خود به این آسیب دیدگان کمک می کنیم، ادامه می دهد:تا آنجایی که بتوانیم با کمک خیرین و دیگر همکاران برای این افراد غذای گرم ،ماسک و دستکش تهیه می کنیم و در اختیارشان می گذاریم.
این کارشناس اجتماعی با اشاره به اهداف موسسه خود می گوید:تاکنون اقدامات زیادی برای رفع این مشکل انجام داده ایم اما برای کاهش آسیب ها و پیشگیری از معضلات معتادین متجاهر در سطح شهر به همکاری دیگر متولیان نیاز می باشد.
وی با بیان این که ایجاد حس همدلی و امید بخشی به این قشر باشعار (نجات یک معتاد نجات جامعه)محقق می شود، ادامه می دهد: کنترل وضعیت جسمی معتادین و مشاوره در محله دروازه کازرون و سنگ سیاه در ساعات پایانی شب توسط تیم مجرب  موسسه شمیم لحظه های همیشه ماندگار در حال انجام است.
به اعتقاد عده ای از کارشناسان، آسیب‌های اجتماعی به خاطر مسائلی از قبیل مصرف مواد مخدر، خشونت‌های اجتماعی،خانگی و بی‌خانمانی بروز می کند.
برپایه این گزارش،تکدی‌گری در زمره قبیح ترین و ناپسندترین فعالیت های اجتماعی بوده و احساس اطرافیان را جریحه دار می کند.در بیشتر اوقات در کلانشهرها تفاوتی نداشته و به هر کجا که پا بگذارید از پایین شهر و بالا شهر گرفته تا خیابان‌های شلوغ و کم رفت و آمد سرو کله این افراد پیدا می شود و برای خالی کردن جیب عابران نقشه می کشند.

درآمد میلیاردی تکدی گری
متکدیانی که بیشتر در کنار بانک ها،پمپ بنزین ها و پارک ها هستند، معمولا با ظاهر مظلوم، معیوب، بیمار و خسته دستشان را جلوی خلق دراز می کنند. به طور معمول در کلانشهرها هزارن گدا فعالیت می کنند، البته گدایانی که روزانه بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومان درآمد دارند.  با یک حساب سرانگشتی چنین برآورد می‌شود که به طور کلی آن ها روزانه بین یک تا یک میلیارد و 500 میلیون تومان کسب درآمد می‌کنند و مجموع درآمد سالانه‌ آن ها بدون احتساب مالیات بردرآمد و عوارض شهرداری، نزدیک به 500 میلیارد تومان است.
حالا گدایی به‌طور غیر رسمی تبدیل به شغلی پردرآمد شده؛ استخدام هم دارد. بستگی دارد که در چه زمینه‌ای تخصص داشته‌ باشید. البته رخنه کردن در این صنف شاید سخت‌تر از استخدام قراردادی در یکی از ادارات دولتی باشد. از این رو باندهای سازمان‌یافته برای درآمد بیشتر، دامنه فعالیت‌شان را وسیع‌تر کرده‌اند و از هر ابزاری هم که فکرش را بکنید بهره می‌برند. کار در اتوبوس‌های بی‌آرتی، سر چهارراه، قهوه‌خانه‌ها، اماکن تجاری و رفاهی و غیره، تخصصی که برای به دست آوردن این شغل لازم دارید، سماجت، پشتکار، صبوری و قدرت برانگیختن حس ترحم دیگران است.

قدیمی‌ترین نوع گدایی، گدایی چهارراهی و مدرن ترین گدایی مجازی است
قدیمی‌ترین نوع گدایی، گدایی چهارراهی است که با پیدایش گدایی مترویی و پرسه زدن در اماکن تجاری و حتی گدایی مجازی همچنان جزو پردرآمدترین شاخه‌‌های گدایی عمومی است. فرقی نمی‌کند چه سن و سالی باشند، فقط باید سر و وضع‌شان ژولیده و درب و داغان باشد تا دل رهگذر و راننده را بسوزاند. از همه این تعاریف که بگذریم، نوع جدیدی از گدایی سر چهارراهی مد شده که با تغییر جنسیت معنا پیدا می‌کند چرا که با تیپ و جنسیت دخترانه و زنانه، ترحم بیشتری بر می انگیزند.

متکدیانی که با دود و دم میانه خوبی دارند
اگر بخواهیم متکدیان را تقسیم بندی کنیم انواع و اقسام مختلفی دارند که متکدیان دودی در این روزها از دیگر انواع آن پررنگ تر بوده، این نوع متکدیان افرادی هستند که اصولا با دود و دم میانه خوبی دارند و رفع مشکلات خود از بی خوابی و سردرد گرفته تا نداری و بی پولی را در به پا کردن دود می بینند.متکدیانی که اغلب دچار اعتیاد بوده و حتی سرپناهی برای زندگی ندارند.نوع دیگر متکدیان هم از نوع خزندگان هستند، متکدیان خزنده ‌ای که به دنبال هر رهگذر تا چند قدمی می‌خزند و به دست و پای او می‌چسبند.

مسافران همیشه در راه‌ مانده
در این میان برخی از گدایان نیز به شکل مسافران همیشه در راه‌ مانده نمایان می شوند که البته این نوع از متکدیان برای مردم به خوبی جا افتاده است چرا که هر روز در اتوبوس ها و در خیابان ها ناله می کنند که مثلا دیروز برای درمان فرزندشان از شهرستان به اینجا آمده اند و برای درمان او «آه در بساط ندارند»برخی ها هم هستند که در ساعت های نزدیک ناها ر و شام کنار بیرون بر و رستوران ها حاضر می شوند و با ابراز گرسنگی برای خوردن شام و ناهار طلب پول خود می کنند.حالا پس از این همه سال، هنوز شیراز مملو از کارتن‌خواب، معتاد ولگرد و متکدی بوده و با یک‌ پله ارتقا، متکدیان مهاجر را هم می‌پذیرد. این سوال همچنان مطرح بوده که چرا هیچ نظارتی بر تردد متکدیان نیست، چرا یک گدا، یک ولگرد، یک معتاد یک خیابان‌گرد، براحتی در کنار پلیس گدایی می کند و جلوی هر عابری سبز می شود؟
گفتنی است،از ابتدای شیوع بیماری کرونا هشدارهای جدی درخصوص شدت انتقال این ویروس داده و همچنین عنوان شد که گرچه میزان مرگ و میر کمتری در میان کودکان بر اثر کرونا به ثبت رسیده اما کودکان در مقابل آن مصون نیستند.متکدیان،کودکان کار و خیابان، از دستفروشان گرفته تا متکدیان و زباله‌گردان، به دلیل حضور به‌مدت طولانی در خیابان‌ها و تغذیه نامطلوب، همچنین به دلیل نداشتن سرپرست مناسب بیش از دیگران به کرونا مبتلا می شوند؛ از سوی دیگر، فقر مالی و فرهنگی و عدم دسترسی به امکانات بهداشتی همچون ماسک و مواد ضدعفونی‌کننده‌ می‌تواند در ابتلای آن‌ها تاثیرگذار باشد.

مردم دست از خرافات بردارند
با این وجود لازم بوده که نه تنها مسئولین دولتی در جهت جمع آوری و ساماندهی متکدیان اقدام مهم و اساسی انجام دهند خود مردم نیز باید دست از خرافات بردارند و با امتناع از پول دادن به این متکدیان فرهنگ گداپروری را برای همیشه از میان ببرند.در هر صورت،این شهر از قدیم الایام با معضل تکدی‌گری دست و پنجه نرم می‌کند،  مسئولانش هم به کرات برای جمع آوری آن ها وعده می‌دهند و برای متکدیان خط و نشان می‌کشند اما هنوز این معضل راه به جایی نبرده است.
انتهای پیام/
گزارش از «بهاره یاری»