جای خالی مشاهیر تاریخی ایران بر روی لوازم التحریر؛
بی منطقی در حفاظت از خانه منطقی نژاد شیراز/ویرانی در کمین خانه های تاریخی/ حفظ آثار با چشم داشت مالی میسر نمی شود
خانه منطقی نژاد در شیراز از جمله خانه های تاریخی و ارزشمندیست که در پستوی بی توجهی ها و سهل انگاری ها به فراموشی سپرده شده و حتی با وجود خواست و انتظار چندین ساله دوستدارانش اما جایی برای آن ها در این مکان تاریخی اختصاص نیافته است.
به گزارش" شیرازه"، خانه منطقی نژاد (موزه موسیقی) در سال ۱۳۵۲با شماره ۱۴۹۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و یکی از بناهای تاریخی زیبا مربوط به دوره قاجار می باشد که در سال ۱۳۱۱ ه.ق ساخته شد. البته این خانه را می توان جلوه ای از معماری خانه های تاریخی شیراز به شمار آورد چرا که تالار آینه خانه منطقی نژاد یکی از بی نظیر ترین تالارهای آینه خانه های تاریخی ایران به شمار می رود و برای گردشگران از اهمیت خاصی برخوردار است.
رابطه تنگاتنگ میراث فرهنگی و گردشگری در استان فارس
مسعود منیعاتی،مدیر انجمن دوستداران میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان فارس با اشاره به بی توجهی به ارزشمندی خانه های تاریخی و عدم رونق بخشی به این خانه ها در شیراز با بیان این که وظیفه اِن جی اوهای ما فرهنگسازی، محافظت و صیانت از میراث فرهنگی می باشد،گفت: تلاش برای توسعه و رونق دهی به گردشگری استان از ضروریات اصلی می باشد اما این بی توجهی ها همچنان ادامه دارد و مشکل هم تنها مربوط به خانه منطقی نژاد نمی شود، به خاطر این که گردشگری و میراث فرهنگی در این استان رابطه تنگاتنگی با یکدیگر دارد می توان از ظرفیت های استان بهره برداری بیشتری کرد.
مسعود منیعاتی،مدیر انجمن دوستداران میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان فارس با اشاره به بی توجهی به ارزشمندی خانه های تاریخی و عدم رونق بخشی به این خانه ها در شیراز با بیان این که وظیفه اِن جی اوهای ما فرهنگسازی، محافظت و صیانت از میراث فرهنگی می باشد،گفت: تلاش برای توسعه و رونق دهی به گردشگری استان از ضروریات اصلی می باشد اما این بی توجهی ها همچنان ادامه دارد و مشکل هم تنها مربوط به خانه منطقی نژاد نمی شود، به خاطر این که گردشگری و میراث فرهنگی در این استان رابطه تنگاتنگی با یکدیگر دارد می توان از ظرفیت های استان بهره برداری بیشتری کرد.
40 خانه در تملک میراث فرهنگی
وی افزود:متاسفانه برخی خانه های تاریخی در شیراز در تملک عده ای قرار گرفته و این در حالیست که نزدیک ۴۰ خانه نیز در تملک میراث می باشد که از این تعداد اگر بخواهیم آمار آن را در آوریم که چه تعداد به چرخه گردشگری در آمده و به اشتغالزایی منجر شده، شمار آن به تعداد انگشتان دست هم نمی رسد.
وی افزود:متاسفانه برخی خانه های تاریخی در شیراز در تملک عده ای قرار گرفته و این در حالیست که نزدیک ۴۰ خانه نیز در تملک میراث می باشد که از این تعداد اگر بخواهیم آمار آن را در آوریم که چه تعداد به چرخه گردشگری در آمده و به اشتغالزایی منجر شده، شمار آن به تعداد انگشتان دست هم نمی رسد.
ویرانی در کمین خانه های تاریخی
منیعاتی گفت:سال های سال است که می گویند می خواهیم این خانه ها را به بخش خصوصی واگذار کنیم اما هنوز حتی برای یک مورد اتقاق نیفتاده، خانه بصیری، توحیدی،شوریده، خانه صالحی،سعادت، فروغ الملک و غیره خانه های ارزشمندی بوده که در ۲۰ سال گذشته به طرز وحشتناکی آسیب دیده و برخی نیز به طور کامل به یک ویرانه تبدیل شده است صحبت این است که اگر میراث نمی تواند این خانه ها را احیا کند پس چرا آن را به تملک خود در می آورد؟
منیعاتی ادامه داد:متاسفانه بهانه آن ها این می باشد که با کسر بودجه مواجه هستند،اگر ندارند پس چرا به دوستداران یا مردم عادی نمی دهند که آن را ترمیم و بازسازی کنند؟دکتر امیری بیش از ۶ سال می شود که مدیرکل میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری شده چرا تاکنون حتی یک خانه واگذار نشده است؟
منیعاتی گفت:سال های سال است که می گویند می خواهیم این خانه ها را به بخش خصوصی واگذار کنیم اما هنوز حتی برای یک مورد اتقاق نیفتاده، خانه بصیری، توحیدی،شوریده، خانه صالحی،سعادت، فروغ الملک و غیره خانه های ارزشمندی بوده که در ۲۰ سال گذشته به طرز وحشتناکی آسیب دیده و برخی نیز به طور کامل به یک ویرانه تبدیل شده است صحبت این است که اگر میراث نمی تواند این خانه ها را احیا کند پس چرا آن را به تملک خود در می آورد؟
منیعاتی ادامه داد:متاسفانه بهانه آن ها این می باشد که با کسر بودجه مواجه هستند،اگر ندارند پس چرا به دوستداران یا مردم عادی نمی دهند که آن را ترمیم و بازسازی کنند؟دکتر امیری بیش از ۶ سال می شود که مدیرکل میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری شده چرا تاکنون حتی یک خانه واگذار نشده است؟
اولین قدم برای این خانه ها حفاظت و نگهداری و در مرحله دوم درآمدزایی است
وی گفت:آن ها به دلیل مسائل اقتصادی و درآمدزایی از انجام این کار خودداری می کنند چرا که مبالغ اجاره آن به اندازه ای زیاد می باشد و برای کسی نمی صرفد که خانه را بگیرد و ترمیم و بازسازی کند اما باید توجه داشته باشند که این خانه ها هویت و شناسنامه این شهر و مردم است. علاوه بر این خانه های تاریخی گنجایش بیش از ۴۰۰ نفر را ندارد با این حال برخی در نظر دارند که این مکان ها را به محل عبورو مرور دائمی تبدیل کرده و از آن بهره اقتصادی ببرند.
این رئیس انجمن دوستداران میراث تاکید کرد: اولین قدم برای این خانه ها حفاظت و نگهداری و در مرحله دوم درآمدزایی است بنابراین ضروریست که نگاه اقتصادی را کمتر کنند و آن را تا جایی که امکان دارد در اختیار اساتید دانشگاه، دوستداران میراث، خبرنگاران، هنرمندان صنایع دستی و غیره قرار دهند یا اینکه آن را به طور کامل در معرض فروش بگذارند اما شیوه ای که در حال حاضر اجرا می شود استخوان در زخم گذاشتن بوده و به آثار تاریخی نیز آسیب زیادی وارد می کند.
وی گفت:آن ها به دلیل مسائل اقتصادی و درآمدزایی از انجام این کار خودداری می کنند چرا که مبالغ اجاره آن به اندازه ای زیاد می باشد و برای کسی نمی صرفد که خانه را بگیرد و ترمیم و بازسازی کند اما باید توجه داشته باشند که این خانه ها هویت و شناسنامه این شهر و مردم است. علاوه بر این خانه های تاریخی گنجایش بیش از ۴۰۰ نفر را ندارد با این حال برخی در نظر دارند که این مکان ها را به محل عبورو مرور دائمی تبدیل کرده و از آن بهره اقتصادی ببرند.
این رئیس انجمن دوستداران میراث تاکید کرد: اولین قدم برای این خانه ها حفاظت و نگهداری و در مرحله دوم درآمدزایی است بنابراین ضروریست که نگاه اقتصادی را کمتر کنند و آن را تا جایی که امکان دارد در اختیار اساتید دانشگاه، دوستداران میراث، خبرنگاران، هنرمندان صنایع دستی و غیره قرار دهند یا اینکه آن را به طور کامل در معرض فروش بگذارند اما شیوه ای که در حال حاضر اجرا می شود استخوان در زخم گذاشتن بوده و به آثار تاریخی نیز آسیب زیادی وارد می کند.
ضرورت ایجاد فضای فرهنگی در خانه های تاریخی
این مدیر انجمن دوستداران میراث توضیح داد: اگر این مکان ها به هتل و رستوران بدل شود آسیب جبران ناپذیری می بیند اما اگر در آنجا یک فضای فرهنگی ایجاد شود، تا حدود زیادی از آسیب و تخریب در امان می ماند چرا که دوستدارن میراث و فرهنگ و هنر خود حامی آن شده و در نگهداری و حفط آثار سهیم می شوند.
منیعاتی افزود:برای بهره مندی از خانه های تاریخی عموما دو نوع داشته، یکی اقتصاد صنعتی و دیگری اقتصاد فرهنگی که اولی درآمد بالا اما با آسیب زیاد همراه خواهد بود ولی دومی یعنی اقتصاد فرهنگی هر چند در آمد کمتری دارد اما خانه را پابرجا نگه می دارد.
نیازی، مدیر روابط عمومی میراث فرهنگی نیز گفت: ما، دولت ونظام دوست داریم همه اماکن تاریخی و خانه های میراثی مرمت شود چراکه فواید و اثرات مطلوبی دارد ولی با کدام بودجه؟
وی افزود: اکنون 28 خانه میراث فرهنگی و تاریخی در شیراز در قالب سرمایه گذاری در حال واگذاری می باشد اما متاسفانه مشارکت بخش خصوصی در این زمینه ناچیز است.در این زمینه آگهی فراخوان عمومی شناسایی و انتخاب سرمایه‌گذار به منظور واگذاری طرح‌های تملک دارایی‌ها سرمایه به بخش غیردولتی (28 باب خانه تاریخی شیراز) توسط کارگروه ماده 27 وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی منتشر شده است.
این مدیر انجمن دوستداران میراث توضیح داد: اگر این مکان ها به هتل و رستوران بدل شود آسیب جبران ناپذیری می بیند اما اگر در آنجا یک فضای فرهنگی ایجاد شود، تا حدود زیادی از آسیب و تخریب در امان می ماند چرا که دوستدارن میراث و فرهنگ و هنر خود حامی آن شده و در نگهداری و حفط آثار سهیم می شوند.
منیعاتی افزود:برای بهره مندی از خانه های تاریخی عموما دو نوع داشته، یکی اقتصاد صنعتی و دیگری اقتصاد فرهنگی که اولی درآمد بالا اما با آسیب زیاد همراه خواهد بود ولی دومی یعنی اقتصاد فرهنگی هر چند در آمد کمتری دارد اما خانه را پابرجا نگه می دارد.
نیازی، مدیر روابط عمومی میراث فرهنگی نیز گفت: ما، دولت ونظام دوست داریم همه اماکن تاریخی و خانه های میراثی مرمت شود چراکه فواید و اثرات مطلوبی دارد ولی با کدام بودجه؟
وی افزود: اکنون 28 خانه میراث فرهنگی و تاریخی در شیراز در قالب سرمایه گذاری در حال واگذاری می باشد اما متاسفانه مشارکت بخش خصوصی در این زمینه ناچیز است.در این زمینه آگهی فراخوان عمومی شناسایی و انتخاب سرمایه‌گذار به منظور واگذاری طرح‌های تملک دارایی‌ها سرمایه به بخش غیردولتی (28 باب خانه تاریخی شیراز) توسط کارگروه ماده 27 وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی منتشر شده است.
حفظ آثار با چشم داشت مالی میسر نمی شود
عزیزی پور،عضو هیئت علمی و استاد دانشگاه آزاد اسلامی شیراز نیز گفت:فقط کار فرهنگیست که می تواند برای حفظ و بقای خانه های تاریخی موثر واقع شود اما همیشه سخن از کمبود بودجه دولت مطرح بوده که در این خصوص دوستداران میراث و مردم عادی می توانند خودشان دست به کار شوند و با حداقل هزینه، آثار فرهنگی اصیل ایرانی را ارئه دهند.البته کسانی در این امر موفق می شوند که چشم داشت مالی نداشته باشند و تنها برای حفظ و یادآوری اصلات ایرانی قدم بر دارند.
عزیزی پور،عضو هیئت علمی و استاد دانشگاه آزاد اسلامی شیراز نیز گفت:فقط کار فرهنگیست که می تواند برای حفظ و بقای خانه های تاریخی موثر واقع شود اما همیشه سخن از کمبود بودجه دولت مطرح بوده که در این خصوص دوستداران میراث و مردم عادی می توانند خودشان دست به کار شوند و با حداقل هزینه، آثار فرهنگی اصیل ایرانی را ارئه دهند.البته کسانی در این امر موفق می شوند که چشم داشت مالی نداشته باشند و تنها برای حفظ و یادآوری اصلات ایرانی قدم بر دارند.
لزوم نهادینه شدن تعصب ایرانی در نگهداری خانه های تاریخی
وی افزود: مردم باید ارزش این خانه های تاریخی را به خوبی درک کنند و با حفظ آن داشته های خود را برای آیندگان و نسل های بعدی به یادگار بگذارند.چرا که احترام به میراث های فرهنگی باید در وجود ما ایرانی ها نهادینه شود تا خودبه خود از آن حفاظت کنیم و نصبت به آن متعصب باشیم.
وی افزود: مردم باید ارزش این خانه های تاریخی را به خوبی درک کنند و با حفظ آن داشته های خود را برای آیندگان و نسل های بعدی به یادگار بگذارند.چرا که احترام به میراث های فرهنگی باید در وجود ما ایرانی ها نهادینه شود تا خودبه خود از آن حفاظت کنیم و نصبت به آن متعصب باشیم.
عملکرد نامناسب صدا و سیما و آموزش و پرورش در حفظ آثار
عزیزی پور به نقاط ضعف فرهنگی و آموزشی در حفظ این آثار اشاره کرد و گفت:متاسفانه آموزش و پرورش و صدا و سیما در این رابطه رسالت خود را به انجام نرسانده و به خوبی عمل نکرده است.چراکه در هیچ یک از فصول و بخش های کتاب های درسی به این موضوع اختصاص نیافته و همینطور صدا و سیما برنامه های جذاب و دیدنی را برای مخاطبان ارائه نداده است.
وی بیان کرد:مردم تاثیر پذیری خوبی از صدا و سیما دارند و هنوز به این رسانه ملی اعتماد می کنند،فرهنگ شوخی بردار نیست و در این رابطه به آموزش نیاز می باشد، آموزشی که نه تنها برای کودکان و نوجوانان بلکه برای جوانان و پدر و مادرها ضروریست.
عزیزی پور به نقاط ضعف فرهنگی و آموزشی در حفظ این آثار اشاره کرد و گفت:متاسفانه آموزش و پرورش و صدا و سیما در این رابطه رسالت خود را به انجام نرسانده و به خوبی عمل نکرده است.چراکه در هیچ یک از فصول و بخش های کتاب های درسی به این موضوع اختصاص نیافته و همینطور صدا و سیما برنامه های جذاب و دیدنی را برای مخاطبان ارائه نداده است.
وی بیان کرد:مردم تاثیر پذیری خوبی از صدا و سیما دارند و هنوز به این رسانه ملی اعتماد می کنند،فرهنگ شوخی بردار نیست و در این رابطه به آموزش نیاز می باشد، آموزشی که نه تنها برای کودکان و نوجوانان بلکه برای جوانان و پدر و مادرها ضروریست.
جای خالی مشاهیر تاریخی ایران بر روی لوازم التحریر دانش آموزان
این استاد دانشگاه افزود: متاسفانه بچه های امروزی دیگر به فرهنگ ایران و ایرانی بودن خود آنطور که باید نمی بالند و گاهی نسبت به این مهم بی توجه هستند. این در حالیست که حتی بر روی لوازم التحریر دانش آموزان انواع و اقسام شخصیت های کارتنی خارجی خودنمایی کرده و از شخصیت های اصیل و مشاهیر تاریخی ایران خبری نیست.
وی بیان کرد:جامعه ما از تاجر و هنرمند گرفته تا ورزشکار و پزشک همه باید به ارزش ها و اصالت ایرانی خود پایبند باشیم و آن راحفظ کنیم.ما در ایجاد قوانین در نگهداری این آثار مشکلی نداریم اما در اجرای آن مشکل اساسی داریم.
عزیزی پور با اشاره به ارتباط متقابل میراث فرهنگی و دانشگاه ها در نگهداری این آثار با بیان این که خانه های تاریخی مثل بیماری هستند که نفس های آخر خود را می کشند، گفت:لازم است که صدا و سیما حداقل برای روزانه ۶۰ ثانیه هم که شده برای این مهم برنامه جذابی در نظر بگیرد.ضروریست که فضای مجازی و گروه های اجتماعی اینترنتی و دانشگاه ها در این زمینه فعالیت نمایند تا همه نسبت به این مسئله حساس شوند و به نسبت به ارزش های خود آگهی یابند.
وی تاکید کرد: به طور یقین میراث فرهنگی وقت گذاشته و هزینه کرده تا تمامی اطلاعات دقیق، عکس نوشته و توضیحات از صفر تا صد این خانه های تاریخی را به ثبت برساند اما چرا حالا می شنویم که برخی خانه ها به فراموشی سپرده شده و روز به روز فرسوده تر شده و گاهی نیز تخریب می شوند؟
به باور کارشناسان یکی از مهم‌ترین اقدامات در حفظ خانه های تاریخی لحاظ کردن کاربری برای این خانه‌هاست،آن ها معتقدند این کاربری ها باید به گونه‌ای باشد که نوع کاربری را زیر سوال نبرد و مطابق با پارامترهای این بناهای تاریخی هدف مشخصی برای آن تعیین شود. به این ترتیب در بیشتر مواقع با مرمت و بازسازی بناهای قدیمی و تاریخی به آن «روان‌بخشی بنا» و یا «احیای بنا» می گویند،کاری که کمتر در این استان اتفاق می افتد.
وی بیان کرد:جامعه ما از تاجر و هنرمند گرفته تا ورزشکار و پزشک همه باید به ارزش ها و اصالت ایرانی خود پایبند باشیم و آن راحفظ کنیم.ما در ایجاد قوانین در نگهداری این آثار مشکلی نداریم اما در اجرای آن مشکل اساسی داریم.
عزیزی پور با اشاره به ارتباط متقابل میراث فرهنگی و دانشگاه ها در نگهداری این آثار با بیان این که خانه های تاریخی مثل بیماری هستند که نفس های آخر خود را می کشند، گفت:لازم است که صدا و سیما حداقل برای روزانه ۶۰ ثانیه هم که شده برای این مهم برنامه جذابی در نظر بگیرد.ضروریست که فضای مجازی و گروه های اجتماعی اینترنتی و دانشگاه ها در این زمینه فعالیت نمایند تا همه نسبت به این مسئله حساس شوند و به نسبت به ارزش های خود آگهی یابند.
وی تاکید کرد: به طور یقین میراث فرهنگی وقت گذاشته و هزینه کرده تا تمامی اطلاعات دقیق، عکس نوشته و توضیحات از صفر تا صد این خانه های تاریخی را به ثبت برساند اما چرا حالا می شنویم که برخی خانه ها به فراموشی سپرده شده و روز به روز فرسوده تر شده و گاهی نیز تخریب می شوند؟
به باور کارشناسان یکی از مهم‌ترین اقدامات در حفظ خانه های تاریخی لحاظ کردن کاربری برای این خانه‌هاست،آن ها معتقدند این کاربری ها باید به گونه‌ای باشد که نوع کاربری را زیر سوال نبرد و مطابق با پارامترهای این بناهای تاریخی هدف مشخصی برای آن تعیین شود. به این ترتیب در بیشتر مواقع با مرمت و بازسازی بناهای قدیمی و تاریخی به آن «روان‌بخشی بنا» و یا «احیای بنا» می گویند،کاری که کمتر در این استان اتفاق می افتد.
بر پایه این گزارش، در استان فارس بناهای قدیمی بسیاری وجود دارد که ارزش تاریخی زیادی دارند، خانه های ارزشمندی که مالکان آن می توانند با حمایت های دولت آن را به سبک و سیاقی که می‌خواهند البته با رعایت اصول مرمت کاری احیا کنند تا هم بنا حفظ و هم این که از آسیب به آن جلوگیری شود.
گفتنی است،خانه منطقی نژاد از خانه های اواخر دوران قاجار در شیراز می باشد که در گذر مجاور ضلع جنوبی مسجد نو در خیابان احمدی واقع شده است. در ضلع جنوبی این خانه، شاه نشینی با تزئیناتی هم چون نقاشی در بدنه و سقف و آینه خانه با ازاره ای از آینه وجود دارد. دو اتاق در دو سوی شاه نشین وجود دارد که یکی دارای سقف نقاشی شده و بادگیر می باشد و دیگری دارای تیرهای نقاشی شده سقف و شومینه گچبری است. در این نقاشی ها طرح های گل و بوته و نیز تصاویری از چهره زنان و تصاویری از قصرهای سبک اروپایی دیده می شود. ضلع شرقی و غربی خانه دارای اتاق های متعدد و نیز بخش های اندرونی خانه می باشد. تزیینات این بنا دربرگیرنده دریچه های مشبک چوبی، به صورت اُرسی با شیشه های رنگی، طاق های مقرنس کاری شده، درهای منبت و معرق کاری شده و گچبری است.
این بنا در سال ۱۳۸۳مورد مرمت قرار گرفت و در سال ۱۳۸۴ توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان فارس به موزه آرشیو "آواها و نواها" تبدیل گردید که در برگیرندۀ بخش های مختلفی چون اتاق شنیداری، دیداری، آرشیو صوتی، تصویری، گالری ساز، گالری اسناد دست نوشته های استادان موسیقی، کارگاه ساخت ساز سنتی، تالار موسیقی و غیره می باشد.
انتهای پیام/
گفتنی است،خانه منطقی نژاد از خانه های اواخر دوران قاجار در شیراز می باشد که در گذر مجاور ضلع جنوبی مسجد نو در خیابان احمدی واقع شده است. در ضلع جنوبی این خانه، شاه نشینی با تزئیناتی هم چون نقاشی در بدنه و سقف و آینه خانه با ازاره ای از آینه وجود دارد. دو اتاق در دو سوی شاه نشین وجود دارد که یکی دارای سقف نقاشی شده و بادگیر می باشد و دیگری دارای تیرهای نقاشی شده سقف و شومینه گچبری است. در این نقاشی ها طرح های گل و بوته و نیز تصاویری از چهره زنان و تصاویری از قصرهای سبک اروپایی دیده می شود. ضلع شرقی و غربی خانه دارای اتاق های متعدد و نیز بخش های اندرونی خانه می باشد. تزیینات این بنا دربرگیرنده دریچه های مشبک چوبی، به صورت اُرسی با شیشه های رنگی، طاق های مقرنس کاری شده، درهای منبت و معرق کاری شده و گچبری است.
این بنا در سال ۱۳۸۳مورد مرمت قرار گرفت و در سال ۱۳۸۴ توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان فارس به موزه آرشیو "آواها و نواها" تبدیل گردید که در برگیرندۀ بخش های مختلفی چون اتاق شنیداری، دیداری، آرشیو صوتی، تصویری، گالری ساز، گالری اسناد دست نوشته های استادان موسیقی، کارگاه ساخت ساز سنتی، تالار موسیقی و غیره می باشد.
انتهای پیام/
نظرات بینندگان
