به گزارش شیرازه ایرانیان به واسطه تمدن دیرپای خود هر رویداد و برشی از تاریخ را به فرهنگ و هنری اصیل گره می‌زنند. سوگواری اباعبدالله(ع) یکی از رویدادهایی است که با آداب و رسوم خاص در هر نقطه از کشور و استان فارس گره خورده است و در شهرستان‌ها و بخش‌های مختلف استان فارس در سوگ امام حسین (ع) آداب و رسوم زیبا و معناداری اجرا می‌شود. 

این آئین‌ها از پیش از محرم با خیمه برافراشتن مردم زرقان و آئین 100 ساله پرچم در شهرستان داراب آغاز می‌شود و با دیگر آئین‌ها در ایام عزاداری اباعبدالله (ع) ادامه می‌یابد. 

آئین " عمه کبار" که هر ساله در شب عاشورا مقابل مسجد جامع منطقه خرمی در شهرستان خرمبید اجرا می‌شود سابقه‌ای 200 ساله دارد و یکی از آئین‌های ثبت شده استان فارس است. 

جابر حیدری‌فر، فارس پژوه و پژوهشگر آثار تاریخی و میراث فرهنگی، درباره این آئین و نحوه اجرای آن چنین می‌گوید: این آئین در شب عاشورا در منطقه خرمی (صفاشهر) شهرستان خرمبید با حضور خیل عظیمی از عزاداران حسینی و با نغمه‌های خاص و آئین منحصربه فرد برگزار می‌شود.

در این آئین حضرت عباس (ع) که علمدار نهضت حسینی بوده با علم بزرگ نشان داده می‌شود و دیگر اهل بیت با علم‌های کوچکتر و به همین دلیل حیدری‌فر این آئین را عباس‌خواهی می‌نامد.

به کسانی که این آئین را اجرا می‌کنند، عمه کبار خوان می‌گویند و حیدری‌فر درباره نام عمه کبار می‌گوید: این نام از بیت " عمه کو یارم عباس، ای شهریارم عباس" گرفته شده در واقع در ابتدا " عمه کو یار" بوده پس از آن به شکل " عمه کیار" و در نهایت به شکل " عمه کبار" درآمده است.

در این آئین که در ردیف هنرهای نمایشی قرار می‌گیرد، مردم با علم‌هایی در دست گرداگرد قدیمی‌ترین علم منطقه در حالی که کمر یکدیگر را گرفتند حلقه می‌زنند و در این حلقه‌ها ترتیب سنی رعایت می‌شود.

این حلقه‌ها نباید گسسته شود و همه با عزاداری در مقابل علم بزرگ تعظیم می‌کنند و در واقع این تعظیم نماد احترام دیگر اهل بیت به حضرت عباس است که علمدار بزرگ کربلاست.

عمه کبار خوان در کنار علم می‌ایستد و به خواندن اشعاری در مدح و رثای حضرت عباس(ع) و دیگر اهل بیت می‌پردازد و ده‌ها حلقه‌ای که دورتا دور علم شکل گرفته با حرکات دست و پاسخ دادن به خواننده و چرخش به دور علم حرکات زیبایی را ایجاد می‌کنند.

زمانی که عمه کبار به شهادت حضرت عباس(ع) می‌رسد و علم بزرگ می‌افتد و دیگر علم‌ها به شکل تعظیم در می‌آیند. در واقع در این حرکت نمادین نشان داده می‌شود که با شهادت حضرت عباس(ع) عمود خیمه قیام امام حسین(ع) به زمین می‌افتد و امام تنها می‌شوند.

به گفته حیدری‌فر، فارس پژوه، شعر این آئین توسط آخوند ملافتحعلی در اواخر دوران زندیه سروده شده و پس از آن شیخ محمدحسن مهدوی در اواخر دوران قاجار آن را تکمیل کرده است.

مراسم دیگری که در این منطقه اجرا می‌شود، تعزیه روز عاشورا است که بنا به گفته حیدری‌فر با دیگر تعزیه‌ها از لحاظ تعداد بازیگر متفاوت است و به همین دلیل در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

وی قدمت این تعزیه را متعلق به 150 سال پیش می‌داند و می‌گوید: این تعزیه روز عاشورا مقابل مسجد جامع خرمبید برگزار می‌شود و در آن تمامی حوادث کربلا که در روز عاشورا رخ داده به نمایش در می‌آید و این یکی دیگر از ویژگی‌های منحصر به فرد این تعزیه است.

حیدری‌فر با اشاره به اینکه در دیگر تعزیه‌ها فقط بخش‌هایی از قیام به تصویر کشیده می‌شود، می‌افزاید: در این تعزیه تمامی حوادث عاشورا در یک نیم روز در قالب نمایش در می‌آید و مردم را با وقایع عاشورا آشنا می‌کند.

منبع: تسنیم