برندسازی و بسته‌بندی حلقه مفقوده صادرات محصولات کشاورزی فارس
در کنار بسته‌بندی و مواردی که می‌تواند کالایی را به فرد و جامعه معرفی کند، برند سازنده نقش تعیین‌کننده‌ای در انتخاب کالا داشته است و از این موضوع نمی‌توان غافل شد که برخی از مصرف‌کنندگان کالا و خدماتی را انتخاب و یا خریداری می‌کنند که برندهای معروفی آنها را تولید و روانه بازار کرده است البته نباید فراموش کنیم که مهم‌ترین موضوع برندسازی و معرفی برند به جامعه هدف تولیدکننده بسیار حائز اهمیت است.
نکته دومی که باید در بررسی و تحلیل فروش کالا توسط مدیران بنگاه‌های اقتصادی مورد توجه باشد موضوع تبلیغات و بسته‌بندی است. شاید هنوز هم در خاطر داشته باشیم که پیش‌تر بسیاری از محصولات صادراتی ایران به دلیل عدم اگاهی و آموزش مدیران دست‌اندر کار حوزه صادرات به صورت یک جا (فله) به بازارهای بین‌المللی صادر می‌شد البته صادر شدن این محصولات در حالی بود که کیفیت محصولات در بالاترین حد امکان و قیمت تمام شده (مصرف کننده) با توجه به نوع بسته‌بندی در کمترین حد بوده است.
عمده این محصولات صادراتی در حوزه زراعی بود که این گونه به کشورهای هدف که غالبا کشورهای حوزه خلیج فارس بود صادر می‌شد و در آن بازارها نیز برخی افراد با خرید این کالاها و آماده‌سازی آنها ضمن ایجاد ارزش افزوده، سود قابل توجه‌ای نیز از محل فروش کالا به کشورهای دیگر کسب می‌کردند.
بیش از یک دهه از صادرات به روش فوق (فله) گذشت تا روند جدیدی در صادرات به روی کار آمد و بسته‌بندی، بازاریابی و تبلیغات در کنار برندسازی عواملی بودند که هم در سیاست صادراتی و هم در آموزش مدیران واحدهای صنعتی مورد توجه قرار گرفت با این حال هنوز هم یکی از نقاط ضعف اصلی در صادرات به خصوص در حوزه کشاورزی را می‌توان بسته‌بندی و برندسازی عنوان کرد.
اهمیت زنجیره تولید در روند برندسازی محصولات زراعی
در این خصوص در روز جهاد کشاورزی رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان فارس در خصوص برندسازی گفته است: یکی از اصلی‌ترین موضوعاتی که در تولیدات محصولات زراعی دیده شده است برندسازی است البته باید در کنار برندسازی به سایر حلقه‌های متصله به برندسازی در تولیدات محصولات کشاورزی نیز توجه ویژه‌ای شود.
محمد مهدی قاسمی عنوان کرده است: یکی از مهم‌ترین مواردی که باید مورد توجه همه بهره‌برداران بخش کشاورزی باشد زنجیره تولید است که زنجیره تولید در روند برندسازی و همچنین بسته‌بندی بسیار حائز اهمیت بوده و درجه اهمیت آن از این جهت است که با تقویت زنجیره‌های تولید روند فرآوری محصولات تخصصی‌تر شده است و شرکت‌های مختلفی با توجه به توانمندی‌هایی که داشته‌اند نسبت به تولید کالا و خدمات اقدام کرده و تمرکز خود را بر تولید بهتر محصولات قرار خواهند داد.
وی همچنین هدف سازمان جهاد کشاورزی در حوزه بسته‌بندی و برندسازی را اینگونه اعلام کرده است: نگاه جهاد کشاورزی بیشتر بر حوزه زنجیرهسازی در روند برندینگ بوده است زیرا که تخصصی شدن فعالیت‌ها منجر به بهبود عملکرد و در نتیجه تولیدات خواهد شد .
خام‌فروشی بزرگترین آفت صادرات محصولات کشاورزی
البته که این پایان کار نخواهد بود و برندسازی توجیهات اقتصادی بی‌شماری خواهد داشت و نباید فراموش کرد که برندسازی می‌تواند از بزرگترین آفت صادرات و فروش جلوگیری کند و این آفت بزرگ چیزی جز خام فروشی نبوده است.
اسماعیل تبادار استاندار فارس در خصوص خام‌فروشی محصولات کشاورزی گفته است: مهم‌ترین موضوعی که در صادرات محصولات کشاورزی حائز اهمیت است ایجاد ارزش افزوده با توجه به توانمندی‌های صنایع تبدیلی استان است پس نه تنها سازمان جهاد کشاورزی بلکه سازمان صنعت ،معدن و تجارت باید به صورت جدی تاثیر‌گذاری خود را در ایجاد صنایع تبدیلی و همچنین ایجاد ارزش افزوده نشان دهند پس در این میان نقش بخش خصوصی از آن جهت اهمیت دارد که این بخش خصوصی خواهد بود که می‌تواند با ایجاد صنایع تبدیلی نسبت به ایجاد ارزش افزوده اقدامات مثبتی انجام دهد.
استاندار فارس در خصوص ارکان اصلی تولید محصولات نیز گفته است: دو رکن اصلی در روند تولید محصولات و خدمات باید بسته‌بندی و بازاریابی است که می‌تواند کالا و خدماتی که تولیدکننده، تولید کرده است را به مصرف‌کننده نهایی و همچنین بازار های هدف معرفی کند. البته در این موارد مشکلات زیادی داشته‌ایم پس باید نگاهی جدی برای برطرف کردن این مشکلات داشته باشیم.
ارزش افزوده بخش کشاورزی بیش از پتروشیمی است
صنایع تبدیلی و همچنین صنایع بخش کشاورزی در بهبود شرایط صادراتی نقش بی‌بدیلی داشته است در همین راستا محمد صادقی، مدیر صنایع کشاورزی جهاد کشاورزی استان فارس، در خصوص برندسازی گفت: سرمایه‌گذاری برای برندسازی صورت نگرفته است و هنوز در برندسازی مشکل داشته‌ایم البته در کنار برندسازی بایستی به بازار پسند بودن محصولات نیز اهتمام ویژه‌ای داشته باشیم و با بررسی شرایط بازار نسبت به فعالیت در بازارهای بین‌المللی اقدام کنیم البته موضوع اصلی، برندسازی است و تا زمانی که نتوانیم برند مناسبی برای کالاها و محصولاتمان تولید و در بازارها عرضه کنیم شرایط محصولات به همین صورت خواهد بود.
وی اضافه کرد: ارزش افزوده‌ای که محصولات کشاورزی تولید می‌کنند بیشتر از محصولات پتروشیمی‌ها است و می‌توان با حضور قدرتمند در بازارهای جهانی حجم قابل توجه‌ای از ارزش افزوده‌ای که تولید کرده‌ایم را به فروش گذاشته و ارز وارد کشور کنیم.
حضور در نمایشگاه‌ها می‌تواند بازارهای نوظهوری را پیش روی فعالان اقتصادی قرار دهد، مدیر صنایع کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی استان فارس اما معتقد است که حضور فعالان اقتصادی استان در نمایشگاه‌ها در شان فارس نبوده و افزوده است: چه نمایشگاه‌هایی که در استان و چه نمایشگاه‌هایی که در خارج از کشور برگزار شده است شاهد حضور مناسب فعالان اقتصادی در این نمایشگاه‌ها نبوده‌ایم این در حالی است که فارس مزیت‌های مختلفی داشته اما نتوانسته‌ایم از این مزیت‌های استان استفاده کنیم.
محمد صادقی همچنین در خصوص مشتری مداری نیز گفت: یکی از اصلی‌ترین روش‌هایی که می‌توان به جذب مشتری مبادرت ورزید راه‌های ارتباط با مشتری و همچنین خدمات پس از فروش است اما با این حال بیشتر واحدهای تولیدی واحد R&D نداشته‌اند یا اگر این واحد وجود داشته باشد نیز آن کارائی را نداشته است.
با توجه به صحبت‌هایی که مطرح شد و نتیجه‌های تجربی که در چندین سال گذشته در حوزه صادرات گرفته شده است می‌توان گفت که اگر نگاه تازه‌ای به مقوله بسته‌بندی صادراتی و همچنین برندسازی نداشته باشیم و صحبت‌هایی که بیان می‌شود همچون گذشته در حد حرف باقی بماند و عملیاتی نشود در آینده نه چندان دور شاهد از بین رفتن صادرات محصولات کشاورزی خواهیم بود آن هم در استانی که حجم قابل توجه‌ای از اشتغال آن در حوزه‌های مربوط به کشاورزی بوده است.
