به گزارش سرویس اقتصادی شیرازه، گیاهان دارویی از دیرباز به‌عنوان یکی از بزرگترین مواهب الهی مورد توجه انسان‌ها بوده و امروزه نیز با توجه به توسعه علم و دانش و آشنایی با رموز این گیاهان به یکی از بخش‌های اقتصادی در آمدزا تبدیل شده که فرصتی طلایی برای ایجاد اشتغال است فرصتی که اگر به آن توجه شود می‌تواند اقتصاد کشور راسروسامان دهد.

گیاهان دارویی علاوه بر تاثیر در بهبود سلامتی و خاصیت دارویی، در صنایع دیگری هم‌چون رنگ‌سازی، طعم دهنده‌ها، خوشبوکننده‌ها، آرایشی - بهداشتی، عطرسازی، حشره‌کش‌ها و صنایع غذایی کاربرد بسیاری داشته و از این‌رو بیش از پیش نیاز به توجه وحمایت دارد.

صنعت گیاهان دارویی در جهان به حدی توسعه یافته که میزان تجارت جهانی از محصولات گیاهی به ۱۲۴ میلیارد دلار می‌رسد و این درحالی است که علی رغم پتانسیل‌های موجود در ایران سهم کشور از تجارت این محصولات در حدود نیم درصد و به مقدار ۵۷۰ میلیون دلار بوده است.

از آنجائی‌که تا به امروز توجه جدی از سوی مسؤولان برای توسعه این صنعت در کشور و سرمایه‌گذاری بر روی فرآوری این محصولات انجام نیافته بیشتر تولیدات کشور به صورت خام به کشورهای دیگر صادر می‌شود.

اما در این بین استان فارس به‌عنوان یکی از مناطق مستعد وقطب کشاورزی کشور ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های بسیار زیادی در حوزه گیاهان دارویی دارد که متاسفانه در سایه بی‌توجهی برخی مسئولانوعدم تمایل تولیدکنندگان به ایجاد زنجیره ارزش در این محصول این ظرفیت همچنان مغفول مانده است.

به عقیده بسیاری از اقتصاددانان کشاورزی، نظام بازار و توزیع محصولات کشاورزی در ایران بسیار بغرنج و ناکارآمد است. به طوری که این بازار از نوسانات شدید قیمتی رنج می برد و ناراضایتی هر دو سوی بازار یعنی مصرف کننده و تولید کننده را فراهم می‌کند.

این بازار گاهی با مازاد عرضه و گاه با کمبود عرضه مواجه است و نقش دلالان در این بازار نه به منظور ارائه خدمات بلکه به منظور سوداگری و احتکار، بسیار پر رنگ می‌باشد، از طرفی نیز ناپایداری در صادرات محصولات کشاورزی به دلیل عوامل متعدد، باعث از دست رفتن بازارهای کشورهای هدف و متضرر شدن تولیدکنندگان و صادرکنندگان شده است.

لذا به دلیل عدم تعادل عرضه و تقاضا و نبود زنجیره های ارزش محصولات کشاورزی، هر زمان شاهد اخبار ناگوار از نوسان شدید قیمتها و نارضایتی تولیدکنندگان، مصرف کنندگان، صادرکنندگان و سایر عوامل بازار هستیم. با ادامه روند فعلی در نظام بازاریابی محصولات کشاورزی، نه تنها اتلاف منابع طبیعی، آب، خاک و سرمایه‌های کشور را به دنبال دارد بلکه عرضه فله‌ای بسیاری از محصولات و عدم رعایت بهداشت و بسته بندی مناسب موجب ضایعات فراوان این محصولات در مسیر بازار شده است.

43واحد در حال بهره برداری، فرآوری و بسته بندی گیاهان دارویی در فارس وجود دارد

این مشکلات موجب شده است که وزارت جهاد کشاورزی با تغییر رویکرد از تولید محور به بازار محور، پایه و اساس برنامه های خود را برای بهبود نظام بازاریابی و تجارت کشاورزی، ارتقای بهره وری و تولید پایدار محصولات کشاورزی، دستیابی به جهش تولید، صادرات پایدار و دستیابی به جهش صادرات محصولات کشاورزی و در نهایت توسعه روستایی از طریق ایجاد و توسعه زنجیره‌های ارزش اعلام نماید.

در همین راستا وبه منظور بررسی نقش زنجیره ارزش در توسعه بخش کشاورزی و ایجاد اشتغال به سراغ فرهاد شریفی معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان فارس رفتیم.

شریفی در یک گفتگوی اختصاصی با خبرنگار شیرازه ابتدا اشاره ای به واحد های فعال در حوزه فرآوری گیاهان دارویی در فارس کرد وگفت: در مجموع 43واحد با ظرفیتی بالغ بر 225هزار تن در حال بهره برداری، فرآوری و بسته بندی گیاهان دارویی در فارس وجود دارد که از این مقدار 150هزار تن مربوط به بزرگ ترین واحدفراوری گیاهان دارویی به نام اسپاد رایمون پاسارگاد است.

وی در ادامه آماری از سطح زیر کشت گیاهان دارویی استان داد افزود: در مجموع بالغ به 15هزار و 700هکتار سطح زیر کشت گیاهان دارویی در فارس وجود دارد که ازاین رقم 8 هزار و600 هکتار آن سطح زیر کشت گل محمدی یک هزار و100هکتار سطح زیر کشت زعفران و 6هزار هکتار هم متعلق به سایر گیاهان دارویی است.

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان فارس درادامه در خصوص نقش واهمیت زنجیره ارزش در کیفیت محصولات فرآوری شده، اظهار کرد: وقتی که محصول تولید می‌شود تا زمانی که به مصرف کنند برسد مراحل خیلی متفاوتی را باید طی کند، به خصوص در مورد گیاهان دارویی که تازه پس از برداشت این پروسه آغاز می‌شود به همین دلیل فرایندها طوری تعریف شدند که گاهی آدمها و عواملشان از جنس هم نیستند. یعنی کشاورز که تولید کننده است نهاده را میخرد تولید میکند ماشین آلات مورد نیاز را جهت برداشت فراهم میکند و نهایت یک محصول تولید شده دارد، اما وقتی تولید آماده شد و به دست صنعت گر رسید صنعتگر دیگر ازاین جنس نیست و فرآیند و جنس دیگری دارد پس هماهنگ شدن و ارتباط این دو با یکدیگر سخت و انژژی بر است به ویژه در گیاهان دارویی که غیر از استفاده در عطاری ها استفاده های پزشکی نیز دارد.

شریفی بابیان اینکه زنجیره ارزش در اینگونه محصولات به نسبت محصولی مثل پرتقال و... بسیار متفاوت است،عنوان کرد: اگر زنجیره ارزشی وجود داشته باشد که ما بدانیم امروز در سبد بهداشت و سلامت کشور چه می‌خواهیم و بیاییم آن را با صنایع فرآوری هماهنگ کنیم ، از طرفی صنعتگر نیز با تولید کننده و تولید کننده یا کشاورز نیز با نیازهای نهاده ای خود که ممکن است بذر، سم، اطلاعات کارشناسی و اقلیمی باشد،هماهنگ شود ما می‌توانیم زنجیره ای تعریف کنیم و از صفر تا صد آن را به گونه ای مدیریت کنیم که هم کار و تولید با کیفیت تر و بهره وری بالاتری داشته باشیم و هم یک اطمینان خاطر بیشتری برای توسعه محصول و گره زدن سرمایه ها با کننده های کار داشته باشیم به همین خاطر زنجیره ارزش اهمیت خاصی دارد.

وی در پاسخ به این سوال که چه راه کاری برای عملیاتی تر شدن زنجیره ارزش و تشویق و ترغیب افراد به سوی این زنجیره وجود دارد؟، عنوان کرد: اول و مهم ترین نکته این است که ما باید یک سری بسته های حمایتی داشته باشیم تا به جای اینکه فرد به دنبال اخذ مدرک و پروانه و مجوزهای مرتبط با زنجیره ارزش برود و در دست اندازهای اداری بیافتد و هزینه اضافه کند،؛ راهکارهایی ایجاد کنیم که این موارد تسهیل گردد و زمان و هزینه زیادی تلف نشود از طرفی نیز یک سری تشویق هایی را در نظر بگیریم تا صنعتگر ترغیب شود.

شریفی با تاکید بر اینکه یکی از مشکلات زنجیره ارزش این است که هنوز در اذهان بسیاری از افراد فعال در هر کدام از حلقه ها نو و تازه است، گفت: خیلی ها زنجیره هم دارند اما تعریفی برای آن قائل نشدند، پس ما باید برای واگذاری یک سری کمک‌ها، مثل تسهیلات کم بهره یا صدور پروانه‌ها، اولویت‌هایی به این افراد بدهیم.

معاون جهاد کشاورزی فارس درادامه تصریح کرد: اگر بسته های تشویقی و اطلاع رسانی درست انجام و بسترها فراهم شود قطعا صنعتگران ترغیب خواهند شد و ما نیز باید دراین فاصله جهت توسعه زنجیره ها اقدام کنیم که در این میان برای توسعه زنجیره‌ها یک سری آموزش ها، تحلیل ها و هم اندیشی هایی لازم است.

به گفته شریفی صنایع فرآوری ما باید بدانند که اگر زنجیره ارزشی داشته باشند که صفر تا صد ان دست خودشان است، باعث میشود که راندمان کار کارخانه اش بسیار بالاتر برود و اعتمادش به محصولی که تولید میکند بیشتر از زمانی است که محصول اولیه را از بیرون تهیه می‌کند، قطعا تمایلبیشتری به ایجاد زنجیره ارزش دارد، چون می‌داند چه چیزی به بازار ارائه می‌دهد و نیاز نیست شرایط و مواد مورد نیاز محصول از جمله سم و کود استفاده شده را مورد بررسی و کنترل قرار دهد .

وی با بیان اینکه زنجیره، به تولید، فرآوری و بهره وری مناسب مصرف منابعی که در اختیار داریم، کمک می‌کند، اظهار کرد: نا آشنایی و ناهماهنگی هایی که وجود دارد، همچنین هم جنس نبودن حلقه ها، مسیر رسیدن به زنجیره ارزش را کند کرده است.

شریفی درپایان به مهم ترین محصولات گیاهان بومی استان فارس ازجمله آویشن شیرازی، شیرین بیان، گل محمدی، گونه های مختلف نعنا،پوسته گلازین نخیلات و زعفران اشاره کردو گفت: گونه های بسیار زیاد دیگری در استان فارس وجوددارد که می توان باایجاد زنجیره های ارزش بهترین استفاده اقتصادی را از آنها ببریم.

انتهای پیام/س