گزارش شیرازه به مناسبت شهادت امام صادق (ع)؛
امام صادق(ع) الگویی تمام عیار برای بشریت
بیست و پنج شوال مصادف با شهادت امام صادق علیه‌السلام است. امام ششم شیعیان که شناخته‌شده‌ترین لقب ایشان «صادق» به معنی راستگو و راستین است. در زمینه فضایل و مکارم اخلاقی امام جعفر صادق علیه السلام روایات و وقایع بسیار زیادی نقل شده است.
به گزارش سرویس فرهنگی شیرازه،امام جعفر صادق علیه السلام، امام ششم شیعیان، در هفدهم ربیع الاول سال 83 هجری قمری در مدینه متولد گردید. کنیه ایشان ابو عبدالله و لقبشان صادق می باشد. پدر ارجمندشان امام باقر علیه السلام و مادرش ام فروة است.ایشان در سال 114 هجری قمری پس از شهادت پدرش در سن 31 سالگی به امامت رسید. دوران امامتش مصادف بود با اواخر حکومت امویان که در سال 132 به عمر آن پایان داده شد و اوایل حکومت عباسیان.
در آغاز امامت حضرت افرادی از شیعیان و حتی بستگان حضرت حاضر به قبول امامت ایشان نبودند، لذا حضرت از راههای گوناگونی کوشیدند آنها را به قبول راه صحیح وادار سازند و در این زمینه به اذن خداوند معجزاتی نیز انجام دادند.
دوران امام جعفر صادق علیه السلام، بنی امیه و بنی عباس مدتها در حال مبارزه با یکدیگر بودند که این مبارزه در سال 129 هجری وارد مبارزه مسلحانه و عملیات نظامی گردید.
این کشمکش ها و مشکلات سبب شد که توجه بنی امیه و بنی عباس کمتر به امامان و فعالیتشان باشد، از این رو این دوران، دوران آرامش نسبی امام صادق علیه السلام و شیعیان و فرصت بسیار خوبی برای فعالیت علمی و فرهنگی آنان به شمار می رفت.
عصر آن حضرت همچنین عصر جنبش فرهنگی و فکری و برخورد فرق و مذاهب گوناگون بود. امام صادق با توجه به فرصت مناسب سیاسی و نیاز شدید جامعه، دنباله نهضت علمی و فرهنگی پدرش را گرفت و حوزه وسیع علمی و دانشگاه بزرگی به وجود آورد و در رشته های مختلف علمی و نقلی شاگردان بزرگی تربیت کرد.
امام از فرصت های گوناگونی برای دفاع از دین و حقانیت تشیع و نشر معارف صحیح اسلام استفاده می برد. همچنین در حوزه فقه و احکام نیز توسط ایشان فعالیت زیادی صورت گرفت و شرایطی مناسب پیش آمد و معارف اسلامی بیش از هر وقت دیگر از طریق الهی خود منتشر گشت، به صورتی که بیشترین احادیث شیعه در تمام زمینه ها از امام صادق نقل گردیده و مذهب تشیع به نام مذهب جعفری و فقه تشیع به نام فقه جعفری خوانده می شود.
کار کردن در گرمای تابستان
یکی از ویژگی‌های امام جعفر صادق علیه‌السلام این بود که نه تنها دیگران را دعوت به کار می‌کردند، بلکه خودشان نیز برای کسب روزی حلال تلاش می‌کردند. ایشان با وجود مشغله زیاد، درس و مناظرات باز هم از کسب روزی حلال غافل نمی‌شدند. یکی از یاران امام صادق علیه‌السلام نقل می‌کنند که در یکی از روزهای گرم تابستان حضرت را در باغ‌شان دیده‌اند که با یک لباس زبر و خشن در حالی که بیل در دست‌شان بود، مشغول کار کردن بودند. ایشان در حالی که قطرات عرق روی صورتشان نشسته بود، به درختان و گیاهان آب می‌دادند. راوی می‌گوید از حضرت خواستم که من به جای ایشان کار کنم. اما ایشان فرمودند: «من کسی را دارم که برایم این کارها را انجام بدهد، اما دوست دارم در راه کسب روزی حلال از گرمای آفتاب آزار ببینم و خداوند شاهد باشد که در پی کسب روزی حلال هستم.»
مهمان نوازی برتر از آزاد کردن برده
امام بسیار مهمان نواز و دوست‌دار مهمان بودند تا جایی که وقتی سفره غذا را نزد مهمان می‌گشودند، بسیار به آنها تعارف می‌کردند تا سیر شوند. گاهی وقت‌ها هم پس از اینکه مهمانان از غذا خوردن دست می‌کشیدند، حضرت دوباره برایشان غذا می‌آوردند و برای اینکه آنان خوب غذا بخورند، احادیثی از پیامبر (ص) برایشان نقل می‌کردند. ایشان به مهمانان خود می‌فرمودند: «مهربانترین شما نسبت به ما کسانی هستند که بر سر سفره ما خوب غذا می‌خورند.» همچنین حدیثی در این باره از امام نقل شده که: «اگر کسی پنج درهم به دست گیرد، وارد بازار شود، با آن غذایی تهیه کرده و چند نفر مسلمان را دعوت کرده و اطعامشان کند، نزد من دوست داشتنی‌تر از آن است که یک برده را آزاد کند.»
دقت در به دست آوردن روزی حلال
روایت سوم الگوی رفتاری بسیاری خوبی برای این روزهای ماست. حضرت صادق علیه‌السلام در تجارت و کسب و کار رضای خدا را در درجه اول برایشان اهمیت داشت. به همین دلیل وقتی دیدند کسی که با سرمایه ایشان برای تجارت به مصر رفته بود، با سود کلان برگشت، پرسیدند که چنین سودی از کجا به دست آمده است. آن شخص نیز در پاسخ گفت: «چون مردم به کالای ما نیاز داشتند، آن را با سود هنگفت در بازار به فروش رساندیم.» امام فرمودند: «سبحان الله! علیه مسلمانان هم پیمان شدید که کالا‌هایتان را جز در برابر هر دینار سرمایه یک دینار سود نفروشید!» سپس امام اصل سرمایه‌اش را برداشت و از آن سود گزاف چشم پوشی کردند. ایشان فرمودند: «ای مصادف! چکاچک شمشیرها از کسب روزی حلال آسان‌تر است.»
امام صادق در نگاه دیگران
ابوحنیفه، پیشوای مشهور فرقه حنفی، گفته است:«من دانشمند تر از جعفربن محمد ندیده ام.» «لو لا السنتان لهلک نعمان»؛ یعنی اگر آن دو سال (شاگردی من نزد او) نبود، نعمان هلاک می شد. (اسم ابوحنیفه نعمان بن ثابت بوده است). مالک، پیشوای فرقه مالکی، گفته است: «مدتی نزد جعفر بن محمد رفت و آمد می کردم، او را همواره در یکی از سه حالت می دیدم؛ یا نماز می خواند یا روزه بود و یا قرآن تلاوت می کرد، و هرگز او را ندیدم که بدون وضو حدیث نقل کند.»
اکنون از باب تیمن و تبرک و جهت بهره مندی بیشتر، سخنی چند از آن امام بزرگوار را ذکر می کنیم؛
کمال احسان
«لایتم المعروف الابثلاث خصال؛ تعجیله و تقلیل کثیره و ترک الامتنان به» احسان و نیکی کامل نباشد، مگر با سه خصلت؛ شتاب در آن، کم شمردن بسیار آن، و منت ننهادن بر آن.
محاسبه نفس
«حق علی کل مسلم یعرفنا ان یعرض عمله فی کل یوم و لیله علی نفسه فیکون محاسب نفسه، فان رای حسنه استزاد منها، و ان رای سیئه استغفر منها لئلایخزی یوم القیمه» بر هر مسلمانی که ما را بشناسد، سزاوار است که در هر شبانه روز، عملش را بر خود عرضه دارد و خود حسابگر خویش باشد، اگر حسنه دید بر آن بیفزاید، و اگر گناه دید از آن آمرزش خواهد تا اینکه روز قیامت رسوا نشود.
استقامت
«لو ان شیعتنا استقاموا لصافحتهم الملائکه ولاظلهم الغمام و لاشرقوا نهارا و لاکلوا من فوقهم و من تحت ارجلهم و لما سالوا الله شیئا الااعطاهم» اگر شیعیان ما استقامت می ورزیدند، هر آینه فرشتگان با آنها دست می دادند و ابرها بر آنها سایه می انداخت و در روز می درخشیدند و از بالای سر و زیر پای خود روزی می خوردند و چیزی از خدا نمی خواستند مگر اینکه به آنها عطا می کرد.
امام جعفر صادق (علیه السلام) تلاش و کوشش خود را با مساعی علمی آغاز و حوزه فکری و ثمربخش خویش را که بزرگان فقها و متفکران از آن بیرون آمدند، در صفوف امت، افتتاح کرد و با تربیت شاگردانی دانشمند، ذخیره علمی بزرگی برای امت برجای گذاشت. بعضی از شاگردان نامی آن بزرگوار عبارتند از: هشام بن حکم و مؤمن طاق و محمد بن مسلم و زرارة بن اعین و ... که هر یک چهره های درخشانی از تربیت شدگان مکتب آن حضرتند. حرکت علمی او آن سان گسترش یافت که سراسر مناطق اسلامی را دربر گرفت و مردم از علم او سخن ها می گفتند و شهرتش در همه شهرها و دیارها پیچیده بود.
جاحظ در مورد امام صادق (علیه السلام) می گوید:«امام صادق چشمه های دانش و حکمت را در روی زمین شکافت و برای مردم درهایی از دانش گشود که پیش از او معهود نبود و جهان از دانش وی سرشار گردید.»هدف امام صادق (علیه السلام) از گسترش برنامه فرهنگی، چاره جهل امت و تقویت عقیده به مکتب اسلام و نیز ایستادگی در برابر امواج کفرآمیز و شبهه های گمراه کننده و حل مشکلات ناشی از انحراف حکومت بود.
پایگاه تحلیلی خبری شیرازه سالروز شهادت جانگداز ششمین اختر تابناک آسمان ولایت و امامت، حضرت امام جعفر صادق علیه السلام را به تمامی مسلمانان و شیعیان جهان و هموطنان گرامی تسلیت عرض می کند.
انتهای پیام/ف
نظرات بینندگان
