آثار باستانی شهرستان فیروزآباد ازجمله کاخ اردشیربابکان، قلعه دخترو سنگ برجسته دوره ساسانی که بزرگترین نقش برجسته کشور است، به دلیل عدم توجه ورسیدگی به آن رو به انهدام است.
به گزارش شیرازه به نقل از فیروزآنلاین، تنها شگرد فني كه در مجموعه‌ي فيروزآباد پياده مي‌شود، كاهگل كشيدن روي آثار تاريخي است كه اين كار مانند زدن چسب بر زخمي چركين است.
سيامك بصيري كه در سال 1380 سرپرست مجموعه‌ي تاريخي فيروزآباد بوده است، اين مطلب را در گفت‌وگو با خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) بيان كرد. وي گفت: آنقدر كه كاهگل بر روي آثار تاريخي فيروزآباد كشيده شده ،يك سنگ از آنجا مرمت نشده است؛ كاهگل يك پوشش استحفاظي موقتي است كه نمي‌تواند زخمي را كه روز به روز بدتر مي‌شود، درمان كند.
همان‌طور كه در بارندگي‌هاي چند سال گذشته، بخشي از جداره‌ي خارجي ضلع غربي قلعه دختر به دليل بي‌توجهي نسبت به حفظ اثر، فروريخت. از سوي ديگر، گوشواره ضلع جنوب شرقي ايوان قلعه دختر كه در معماري ساساني براي بنا كردن گنبد استفاده مي‌شود، در سال 1369 از بين رفت و در سال 1372 كه زلزله‌اي در منطقه آمد، مهارهايي كه گروه‌هاي خارجي در گنبد بنا بسته بودند، رها شد و اكنون كل جدار خارجي ايوان مدور ضلع شمالي كاملا ريخته است.
كاش حفاظت فيزيكي از آثار اين مجموعه درحد صفر بود. اين حفاظت اكنون زير صفر است و شرايطي كه براي فيروزآباد پيش آمده، تاسف‌آور است.
فعاليت هاي عمراني در حريم مجموعه ساساني فيروزآباد (کاخ اردشیربابکان) اين مجموعه تاريخي را روز به روز از ثبت در فهرست آثار جهاني دور مي كند.
مجموعه ساساني فيروزآباد آثار ارزشمند تاريخي بسياري را در خود جاي داده كه از آن جمله مي توان به قلعه دختر، نقش برجسته تنگاب، نقش برجسته پيروزي، جاده ساساني، شهر اردشير كوره، منار ميلو، تخت نشين و كاخ اردشير بابكان اشاره كرد.
آتشكده ساساني فيروزآباد (كاخ اردشير بابكان) و قلعه دختر كه شاخص ترين بناهاي محوطه ساساني به شمار مي روند به ترتيب با شماره هاي ۸۹ و ۲۶۹ و در سال هاي ۱۳۱۰ و ۱۳۱۵ در فهرست آثار تاريخي كشور به ثبت رسيده اند.برخي از باستان شناسان معاصر از جمله مرحوم علي سامي، آثار برجاي مانده از مجموعه تاريخي فيروزآباد را هم رديف آثار تخت جمشيد دانسته اند با اين تفاوت كه در آنجا اردشير بابكان به تخت نشسته است.
نقش‌برجسته‌ي فيروزآباد، بزرگ‌ترين نقش‌برجسته‌ي كشور كه يك دوره‌ي هزار ساله از تاريخ ايران باستان در آن به تصوير كشيده شده، به‌دليل فرسايش شديد در حال انهدام است.
بنا به این گزارش نقش‌برجسته‌ي فيروزآباد استان فارس در تنگاب و بين قلعه‌دختر و كاخ اردشير اول واقع شده است و صحنه‌ي تبادل قدرت بين دو حكومت ايران باستان، يعني اشكانيان و ساسانيان را روايت مي‌كند.
اين نقش‌برجسته به‌عنوان بزرگ‌ترين نقش‌برجسته‌ي ايران و نخستين نقش‌برجسته‌ي دوره‌ي ساساني در ميان 38 نقش‌برجسته‌ي ديگر ساساني است و به همين دليل، جايگاه ويژه‌اي دارد؛ اما اكنون اين اثر ارزشمند دچار فرسايش شديد شده و روبه ويراني است.
يك كارشناس مرمت آثار سنگي كه تحقيقي درباره‌ي اين اثر انجام داده، معتقد است: روند فرسايش در اين نقش‌برجسته به‌شدت در حال افزايش يافتن است، به‌طوري كه اثر را روبه انهدام برده است.
عليرضا بهره‌مان كه سال گذشته تحقيقاتي را درباره‌ي فرسايش اين نقش‌برجسته انجام داد، به خبرنگار فیروزآنلاین گفت: پرسش اصلي من در اين بررسي‌ها اين بود كه چرا نقش‌برجسته‌ي تنگاب نسبت به نقش‌برجسته‌هاي هم‌دوره‌ي خود و حتی نسبت به نقش‌برجسته‌هاي قديمي‌تر، فرسايش بيشتري دارد.
او با اشاره به آزمايش‌هاي دقيق انجام‌شده روي اين اثر، بيان كرد: روند فرسايش در اين نقش‌برجسته به‌شدت در حال افزايش است و اگر آن را ببينيد كاملا مشخص است كه قسمت‌هاي نزديك به سطح زمين تا ارتفاع حدود 5 / 2 متري به‌شكل ورقه‌شده درآمده و در حال از بين رفتن است.
وي ادامه داد: در آزمايش‌ها مشخص شد نوع سنگ اين صخره كه نقشي روي آن حكاكي شده، آهكي و رسي است. البته به نظر مي‌رسد خود حجار نيز هنگام كار متوجه اين موضوع شده، ولي شايد به دلايلي مجبور به انجام كار بوده، ولي بررسي اثر نشان مي‌دهد حكاكي نقش‌ها به‌صورت نيمه‌تمام رها شده است. در واقع، مقايسه‌ي بخش‌هاي مختلف اثر و تزيينات روي لباس‌ها نشان مي‌دهد كه در دو سمت مختلف نقش، تفاوت‌هايي وجود دارد. تا كنون در تمام بررسي‌هاي قديمي، تصور اين بود كه اين مساله به‌دليل فرسايش سنگ است، ولي اصل قضيه اين است كه حجار كار را ادامه نداده است.
او اظهار كرد: حتا مشخص است كه حجار ابتدا كادري را براي كار خود از پايين صخره انتخاب كرده، اما بعد مجبور شده كه آن را به بخش‌هاي بالاتر صخره منتقل كند و تمام اين تغييرات روي اثر مشخص است.
اين كارشناس مرمت آثار سنگي تاكيد كرد: اين نقش‌برجسته به‌طور دقيق بررسي شده و مطالعات آن، آسيب‌هاي واردشده را مشخص كرده است. به همين دليل بايد به سرعت يك طرح حفاظتي دقيق براي اين اثر در نظر گرفته شود.
اين نقش‌برجسته روايتي از پايان حكومت 400 ساله‌ي اشكانيان و آغاز حكومت 500 ساله‌ي ساسانيان است كه در آن، انواع ابزارهاي جنگي، زينت‌آلات، رداها و لباس‌هاي ساساني و اشكاني به‌نمايش گذاشته شده است. به اين ترتيب به‌جز موضوع انتقال قدرت سياسي، بسياري از آداب فرهنگي و پوشش نظامي دوره‌‌هاي ساساني و اشكاني را به تصوير مي‌كشد.
حال بنابه این گزارشات از وضعیت اسف بار آثار باستانی شهرستان فیروزآباد این سوال همچنان به قوت خود باقی است که « زمان رسيدگي به وضعيت اسفناك آثار باستاني فيروزآباد كي فرا مي‌رسد؟»
منتظر پاسخ مسئولان دراین زمینه هستیم...
انتهای خبر/ص
{$old_album_35505}
