به گزارش شیرازه به نقل از رجانیوز، عباس عراقچی، مذاکره کننده ارشد ایران پس از پایان گفتگوهای ایران و 1+5 بدون اشاره مستقیم به تعهداتی که ایران در نتیجه توافق وین پذیرفته ، گفته است:

بعضی از ضایعات به اصطلاح مواد غنی شده و پسماندهایی که وجود دارد باز طبق برنامه جدول زمانی خودمان و طبق تصمیمی که خودمان داشتیم اینها را به مواداولیه اورانیوم طبیعی تبدیل می کنیم تا برای غنی سازی در مرحله بعدی آماده شود.

این بدین معناست که در پی تمدید 4 ماهه مذاکرات هسته ای، مقامات وزارت امور خارجه متعهد شدند که 3 تن ذخایر اورانیوم 2 درصد خود را رقیق کند. اما این اورانیوم 2 درصد چیست، چرا به آن پسماند گفته می شود و چه استفاده هایی دارد؟

در فرآیند غنی سازی اورانیوم 20 درصد، اورانیومی با غنای 2 درصد ایزوتوپ U235 به عنوان پسماند از سانتریفیوژ خارج می شود. آنگونه که در اخبار آمده، در نتیجه غنی سازی 20 درصد ایران، حدود 3 تن اورانیوم 2 درصد به عنوان پسماند حاصل شده است.

این اورانیوم 2 درصد را که از آبشار نخست خارج می شود، می توان به آبشار دوم تزریق کرده و اورانیومی با غنای حدود 10 درصد دریافت کرد. پسماند این فرآیند دوم، اورانیوم طبیعی یا همان غنای 0.7 درصد است.

آنگونه که از اظهارات آقای عراقچی مبنی بر «تبدیل پسماندهای مواد غنی شده به اورانیوم طبیعی» می آید، ایران تعهد کرده است که اورانیوم 2 درصد را به جای قراردادن در فرآیند غنی سازی مجدد، تا سطح اورانیوم طبیعی رقیق نماید. یعنی ایران کاملا یک مسیر معکوس را در جهت غنی سازی پذیرفته است.

ظاهرا غرب با این شرط خواسته است مطمئن شود که ایران فرآیند غنی سازی بیش از 5 درصد نخواهد داشت. یعنی از پسماند 2 درصد، اورانیوم 10 درصد نخواهد گرفت.

غربی ها بیش از این و در توافق ژنو با قبول طرف ایرانی امتیاز رقیق سازی و اکسید کردن تمامی اورانیوم 20 درصد را به دست آورده بودند تا به گفته خود زمان break out (فرار هسته ای) ایران را عقب بیاندازند.

تعهد دومی که ایران در نتیجه توافق وین پذیرفته است به اکسید کردن اورانیوم های رقیق شده 20 درصد مربوط می شود.

جان کری پس از توافق وین در این باره اظهار کرد:

«در برنامه مشترک اقدام، ایران نیمی از ذخایر هگزافلوراید اورانیوم با غنای 20درصد خود را رقیق کرده و باقی آن را به اکسید تبدیل کرد. در این تمدید هم ایران متعهد شد که یک گام جلوتر رفته و تمامی ذخایر 20درصد خود را به سوخت برای رآکتور تحقیقاتی تهران تبدیل کند. 25 کیلوگرم از این مواد تا پایان دوره تمدیدی، تبدیل خواهد شد.»

در واقع ایران بر اساس توافق صورت گرفته در وین، حدود 25 کیلوگرم از اکسید اورانیوم 20 درصد خود را در این مدت تبدیل به سوخت برای راکتور تهران خواهد کرد. توافق ژنو درباره اکسید سازی نیمی از مواد 20 درصد تعهداتی را برای ایران در نظر گرفته بود ولی درباره تبدیل آن به سوخت چیزی نمی گفت.

سومین تعهدی که ایران در وین پذیرفته قبول نظارت های بیشتر است. در همین راستا، روزنامه وال‌استریت‌ژورنال به نقل از شرمن به مدعی شده ایران پذیرفته است که تمامی ذخایر اورانیوم 20درصد خود را به اورانیوم طبیعی رقیق کرده و ضمنا نظارت‌های بیشتر بر فعالیت‌های تحقیقات و توسعه خود را نیز پذیرفته است.

اما در مقابل امتیازات ارائه شده از سوی طرف ایرانی در وین، عراقچی اعلام کرده است برخی از موضوعاتی که غرب باید در نتیجه توافق ژنو آن را انجام می داد ولی اجرای آن با مشکل مواجه شده بود، قرار است در 4 ماه آتی بدون مشکل اجرایی شود . از جمله این موضوعات نحوه پرداخت پول های آزاد شده و همچنین بیمه محموله کشتی هاست.

معنای این سخن این است که محموله های ایران در 4 ماه آینده خدمات بیمه ای دریافت خواهند کرد و پرداخت پول به ایران در 4 ماه آینده هم دچار هیچ اختلالی نخواهد بود. این گزاره ای است که باید منتظر ماند و نتیجه آن را دید. باید به این نکته توجه داشت که طرف غربی تعهد جدیدی بیش از آنچه که در ژنو توافق کرده بود نپذیرفته بلکه پس از گذشت 6 ماه از توافق ژنو قبول کرده برخی موانع اجرای تعهداتش را برطرف سازد، البته با توجه به تجربه توافق قبلی این موضوع نیز در هاله ای از ابهام قرار دارد.

همچنین بر اساس توافق وین قرار است ایران در 4 ماه آتی مبلغ 2/8 میلیارد دلار  دریافت کند. سوال این است که آیا این عدد در حالی که اولا ایران تعهدات قابل تمدید توافق ژنو را همچنان اجرا می کند، تمامی تعهدات خود را طبق توافق ژنو به طور کامل انجام داده و تعهدات جدیدی را هم پذیرفته است، منصفانه است؟ لازم است توجه شودکه امریکایی ها فقط از زمان اجرای توافق ژنو به این سو، حدود 30 میلیارد دلار از پول ایران را بلوکه کرده اند.