تحریم‌ها از در می‌روند و از پنجره باز می‌آیند
در این بین، ظاهرا در «بی‌اعتمادی» نسبت به‌طرف مقابل، آمریکایی‌ها و بالاخص کنگره جمهوری‌خواه این کشور گوی سبقت را از بسیاری در ایران ربوده است. همان جلسات استماع مجلس نمایندگان و سنای آمریکا برای کسانی که بخواهند به جو حاکم بر آمریکا در خصوص ایران پی ببرند کافی بود و آنهایی که نمی‌خواهند پی ببرند، طبعا و قطعا پی نخواهند برد.
مجلس نمایندگان آمریکا روز سه‌شنبه گذشته با 407 رای موافق در برابر تنها 19 رای مخالف، به بهانه مقابله با تهدید تروریسم، طرحی را تصویب کرد که در صورت تبدیل به قانون، سفر افرادی را که اخیرا در یکی از چهار کشور ایران، عراق، سوریه و سودان حضور داشته‌اند به آمریکا، محدود می‌کند. بر اساس این طرح، شهروندان 38 کشور «دوست آمریکا» که مطابق قوانین این کشور در حال حاضر بدون اخذ روادید تا سقف 90 روز می‌توانستند وارد خاک آمریکا می‌شوند، در صورتی که در 5 سال گذشته به ایران، سوریه، عراق یا سودان سفر کرده باشند، بایستی مورد بررسی قرار گیرند. قوانین جدید آمریکا در زمینه ویزا، همچنین از تمامی این 38 کشور می‌خواهد اطلاعات مربوط به مسافران به خاک آمریکا را در اختیار کاخ سفید قرار دهند. کشورهایی که در همکاری در این زمینه قصور به خرج دهند، از برنامه سفر بدون روادید به آمریکا خارج خواهند شد.
توجه به این نکته - که اگرچه موضوع این وجیزه نیست اما جالب است – نیز ضروری است که موضوع و محور مصوبه فوق، مقابله با تروریسم است اما هیچ نامی از «عربستان سعودی» در میان چهار کشور فوق نیست؛ یعنی از کشوری که شهروندانش تقریبا در هر حادثه تروریستی در هر جای جهان نقشی کوچک یا بزرگ دارند، نامی نبرده است. چرا؟ چون متحد و دوست قدیمی آمریکاست. اما ایران و عراق که شهروندانشان به اندازه یک‌صدم شهروندان رژیم تکفیری عربستان در عملیات تروریستی مشارکت نداشته‌اند، مشمول محدودیت می‌شوند. در این طرح حتی به این نکته نیز توجه نشده که سابقه ایران در تقابل با داعش هم از ائتلاف نمایشی آمریکا و متحدانش بیشتر است و هم از حملات کارساز روس‌ها بر ضد داعش.
اما دست‌مایه اصلی این گزارش، به یادداشتی بازمی‌گردد که روز شنبه در وبگاه خبری – تحلیلی المانیتور منتشر شد. در این یادداشت، یک کارشناس حقوق بین‌الملل به صراحت اذعان کرده بود که آنچه آمریکایی‌ها در مجلس نمایندگان تصویب کرده و به دنبال تصویب آن در سنا هستند، ناقض توافق 23 تیرماه ایران و 1+5 موسوم به برجام است.
پایگاه خبری المانیتور، ماهیت طرح مجلس نمایندگان را «سیاسی» خوانده و نوشته: منتقدان می‌گویند قانونگذاران آمریکا به نادرست انگشت اتهام را به سمت ایران نشانه گرفته‌اند، چرا که ایران در حال حاضر در حال جنگ با داعش است و این گروه تروریستی هیچ حضور فیزیکی در آن ندارد.
همان‌طور که پیش‌تر نیز در این مرقومه مورد اشاره قرار گرفت، منتقدان، به نوشته کارشناس المانیتور، از سیاست مماشات نمایندگان کنگره در برابر عربستان سعودی، قطر و پاکستان - کشورهایی که حملات تروریستی به خاک آمریکا از آنجا طراحی و تأمین مالی می‌شوند- نیز انتقاد می‌کنند.
این کارشناس حقوق بین‌الملل در ادامه می‌نویسد: «علاوه بر این انتقاد معتبر، طرح جدید کنگره، دست‌کم دو نگرانی را از منظر تعهدات آمریکا در عرصه بین‌المللی مطرح می‌کند: یکی تعهدات ذیل قوانین سازمان تجارت جهانی و دیگر تعهدات ذیل توافق هستهای ایران و 1+5.»
وی در خصوص نقض تعهدات آمریکا ذیل قوانین سازمان تجارت جهانی توضیحاتی داده و سپس به مساله برجام پرداخته و نوشته است: «ایالات متحده در پایان مذاکرات هستهای با ایران، ضمانت‌های مورد درخواست درباره تجارت با ایران، بدون این مانع‌تراشی‌ها، تا زمان اجرای مناسب برجام را داده است.»
اشاره او به بند 29 برجام است. در این بند آمده است: «اتحادیه اروپا و دولت‌های عضو و همچنین ایالت متحده، منطبق با قوانین خود، از هر گونه سیاست با هدف خاص تأثیرگذاری منفی و مستقیم بر عادی‌سازی تجارت و روابط اقتصادی با ایران، در تعارض با تعهداتشان مبنی بر عدم اخلال در اجرای موفقیت‌آمیز این برجام خودداری خواهند کرد.»
وی می‌نویسد: «در همین راستا، سوال کلیدی که باید از دولت اوباما و اعضای دموکرات کنگره پرسید این است: چه هدفی، غیر از سیاست کوته‌بینانه، حمایت از طرحی را توجیه می‌کند که موجب اخلال در اجرای توافقی تأیید شده در شورای امنیت و حائز «منافع فوق‌العاده» [اشاره به صحبت‌های شخص اوباما] برای آمریکا تا همین دو ماه پیش می‌شود؟»
به این ترتیب، دست‌کم، هستند حقوق‌دان‌هایی که معتقد باشند اقدام مجلس نمایندگان آمریکا در تصویب قانون فوق‌الذکر، مخالف با برجام است. کسانی که همان جلسات استماع را به‌خاطر می‌آورند حتما به یاد دارند که بارها تاکید شد، هیچ منعی برای آمریکا در تصویب تحریم‌های غیرهسته‌ای بر ضد ایران وجود نخواهد داشت. به عبارت دیگر، آمریکایی‌ها می‌توانند تدریجا تحریم‌ها را با اشکال دیگر و با ترفندهایی تازه بازگردانند.
قانون جدید تصویب شده در کنگره آمریکا به هیچ وجه تحریم نیست اما یک مانع‌تراشی آشکار بر سر راه رفع تحریم‌های ضدایرانی است. نکته جالب این است که این مانع‌تراشی متوجه شهروندان آمریکایی نیست چون بر اساس برجام، «تحریم‌های اولیه» بر سر جای خود می‌مانند؛ آنچه قرار است برداشته شود – یا به عبارت بهتر اجرای آن متوقف شود – تحریم‌های ثانویه است یعنی تحریم‌هایی که شهروندان غیر آمریکایی تعامل‌کننده با ایران را هدف گرفته بود. بر این اساس، این قانون در اساس شبحی از همان موانعی است که تحریم‌های ثانویه ایجاد می‌کردند البته فعلا در سطحی بسیار پایین‌تر؛ اما آیا این نمی‌تواند آغاز یک راه بی‌پایان باشد؟
آن تاجر اروپایی که می‌خواهد با ایران تجارت داشته باشد حتما تمایل هم دارد با خیال راحت به آمریکا سفر کند نه اینکه برای سفرش نیاز به استعلام و دردسرهای از پی آن باشد.آیا این تاجر در چنین شرایطی با خیال راحت در ایران سرمایه‌گذاری می کند یا می تواند با ایران تعامل اقتصادی داشته باشد؟
انتهای پیام/
