شیــرازه: روز گذشته یک انبار بزرگ «روغن» خودرو در منطقه جنوب شهر قزوین آتش گرفت و خسارت‌های مالی فراوانی را بر جای گذاشت. آتش سوزی‌های این‌چنینی، از حوادث اجتناب ناپذیری است که ممکن است دامن هر کارگاه، مجتمع یا کارخانه‌ای را بگیرد اما این که حجم آتش سوزی، مکان حادثه، نزدیکی و دوری به اماکن مسکونی و رعایت و عدم رعایت مسائل ایمنی چقدر لحاظ شده باشد مهم و ضروری است.
گاهی آتش بر خرمن اموال و دارائی‌های فرد یا گروهی می‌افتد و آن را خاکستر می‌کند، گاهی اما با جان آدمیان بازی می‌کند. اگر آتش سوزی آذرماه 92 کارخانه روغن نباتی «نرگس» شیراز را به یاد آوریم، هراس هزاران شهروند شیرازی که سایه مرگ را بر سر خود می‌دیدند به خوبی درک خواهیم کرد.

آتشی که اگر به مخزن آمونیاک کارخانه رسیده بود معلوم نبود چه فاجعه‌ای منتظر شیرازی‌ها بود و حداقل نیمی از شهر را درگیر خود می‌کرد. كارخانه روغن نباتي نرگس شيراز يكي از قديمي ترين كارخانه‌هاي روغن كشي كشور است كه زماني در خارج از شيراز قرار داشته اما اكنون در نقطه‌ مركزي اين شهر و در ميان بخش مسكوني واقع شده است. کارخانه ای که حالا 50 ساله شده و هر چه بر سنش افزوده می‌شود دست‌های خود را محکمتر برگلوی همسایگانش می‌فشرد و راه تنفس را برای ساکنان منطقه تنگتر می‌کند. عمر این کارخانه 30 سال پیش به پایان رسیده اما همچنان کج دار و مریض کار کرده است، عملا توجیهی برای ادامه کار آن وجود ندارد مخصوصا با توجه به آتش سوزی های پی در پی در آن.

بوی نامطبوع کارخانه و افزایش روزافزون آلودگی زیست محیطی و تهدید جان مردم ناشی از احتمال انفجار آمونیاک باعث شد تا سالیان پیش مسئولین به مدیران کارخانه هشدارهای لازم را بدهند.

سابقه این تذکرات به 16 سال قبل بر می گردد، طی این سالها مسئولان کارخانه تصمیم گرفتند برای برخی از مشکلات این واحد صنعتی فیلترهایی را نصب کنند تا آلایندگی آن کمتر شود و بوی نامطبوع حاصل از فرایند تولید در این واحد صنعتی کاهش یابد اما بازهم دردی از مشکلات این کارخانه پیر شهر دوا نکرد.

درنهایت مسئولان شهر به این نتیجه رسیدند که این کارخانه باید از شیراز بیرون برود و در دهه 1380 زمینی در منطقه ویژه اقتصادی شیراز برای این واحد تولیدی در نظر گرفته شد و در این رهگذر مسئولان  نیز به مدیران کارخانه تاکید کردند که هرچه زودتر این کارخانه باید به مکان جدید منتقل شود اما مدیران کارخانه طی یک دهه گذشته هیچ‌گاه اقدام جدی برای کار انتقال انجام ندادند.

چند سال پیش سازمان حفاظت از محیط زیست بخش روغن‌کشی کارخانه نرگس شیراز را تعطیل کرد تا شاید مسئولان آن از کارخانه دل بکنند، شهرداری، محیط زیست، فرمانداری، استانداری و دادستان بارها و بارها خبر از مکاتبه، جلسه و تعهد می دهند اما هنوز نه خبری از انتقال قطعی کارخانه و نه از هوای تازه برای شیرازی هاست.

گرچه موافقان انتقال این کارخانه به خارج از شهر از حیث فراوانی و سطح مسئولیت بر مخالفان آن برتری دارند و انتقال این آلاینده صنعتی و البته پرحاشیه را به دلیل مسائل بهداشتی و زیست محیطی واجب موکد می‌خوانند اما مخالفان می‌گویند انتقال کارخانه به شهرک صنعتی زمانبر است و این موضوع امنیت شغلی کارگران را به مخاطره می‌اندازد و همین دستاویزی شده است برای مقاومت در برابر تصمیمات نهادهای قانونی.

برای دل کندن نرگس از شیراز مشکلاتی هم وجود دارد، مالكيت زمين فعلي اين كارخانه متعلق به دو مجموعه دیگر به همراه كارخانه روغن نباتي مي‌باشد، از طرفي حساب‌هاي في مابين كارخانه با مجموعه بانكي كشور نيز باعث شده است كه مجموعه بانكي جهت ارايه تسهيلات براي خروج اين كارخانه با مشكلاتی مواجه گردد.

البته این مشکلات با توجه به تاکید مسئولین و نیاز مبرم شهر برای خروج کارخانه‌های آلاینده در صورت پای کار بودن مدیران «نرگس» حل شدنی است، نکته این‌جاست که مسئولین کارخانه چندان از خط و نشان مسئولین استان خوفی به خود راه نمی‌دهند، چرا که خود را مرتبط با کسانی فراتر از سطح استان می‌دانند.

اکنون مشخص نیست که چه فرد یا مجموعه‌ای باید این کارخانه را وادار به انتقال از شهر شیراز سازد؟ تاکنون  مصوبه شورای تأمین و حکم دستگاه قضایی که نتوانسته یک پیچ از این کارخانه را به خارج از شهر انتقال دهد. باید از حوادث روزگار درس گرفت، باید مسئولین ارشد استان، دستگاه قضایی و شهرداری با قاطعیت بیشتر پیگیر انتقال این کارخانه به خارج از شهر باشند تا مبادا هزینه ماندن این کارخانه به قیمت جان هزاران شهروند شیرازی تمام شود.

به هر حال ساکنان این منطقه منتظرند بشنوند که پرونده چندین ساله روغن نباتي نرگس چه زمانی بسته مي‌شود تا نفس راحتی بكشند؟