توجه به حاشیه‌های شیراز؛ از اتوبوس سلامت اجتماعی تا نشاط بازی‌های فکری
ابراهیم گشتاسبی‌راد، رئیس سازمان اجتماعی، فرهنگی و ورزشی شهرداری شیراز با اشاره به تاکید شهردار شیراز بر محله‌محوری معتقد است افزایش عدالت اجتماعی و مشارکت مردمی از پیامدهای این دیدگاه در برنامه‌ریزی‌های شهری است که خود بهتر انجام شدن برنامه‌ها و نیز ارتقای سرمایه اجتماعی را به دنبال دارد.
گشتاسبی‌راد با تاکید بر محله محوری در ارائه خدمات به محلات حاشیه‌ای شهر، این خدمات را در سه حوزه سلامت اجتماعی، سلامت خانواده و مشارکت‌های مردمی دسته‌بندی کرد که ارائه خدمات مشاوره‌ای و برپایی کارگاه‌ها، مهارت‌افزایی و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی و افزایش نشاط اجتماعی را در بر می‌گیرد.
سارا همت، معاون اجتماعی و مشارکت‌های مردمی شهرداری شیراز خانواده درمانی را هدف برنامه سلامت خانواده دانست و بیان کرد: با برپایی کارگاه‌های آموزشی در تلاش هستیم تا با استفاده از زبان هنر و روانشناسی 10 معیار پیشنهادی سازمان بهداشت جهانی از قبیل مهارت حل مسئله و همدلی، ارتباط موثر، تصمیم‌گیری و غیره را ابتدا در بین خانواده‌ها و سپس در بین افراد جامعه درونی کنیم.
به گفته وی شرکت در این گونه کارگاه‌ها برای گروه‌های کم برخوردار می‌تواند با بالا بردن آگاهی و توانایی این گروه‌ها، آنها را از برخی از آسیب‌ها در امان بدارد و سلامت روان را برای حاشیه نشین‌های شهر به ارمغان آورد.
همت همچنین به خدمات مشاوره‌ای اشاره کرد که به سه شیوه فردی، گروهی و اتوبوس‌های سیار به مناطق حاشیه‌ای شهر ارائه می‌شود. سرای محلات و فرهنگسراها نیز میزبان این مشاوره‌های فردی و نیز مشاوره گروهی هستند.
وی افزود: اطلاع‌رسانی میدانی هم به کمک اجرای طرح سیار مشاوره می‌آید تا در محلات فاقد مکان مناسب برای ارائه خدمات مشاوره هفتگی به شکلی سیار مشاوره ارائه دهد. محلاتی از قبیل وزیرآباد که در عین کم برخورداری و عدم دسترسی کافی به بسیاری از امکانات شهری فضایی مناسب برای دریافت خدمات سلامت اجتماعی دائمی است.
گشتاسبی‌راد هدف از برنامه سلامت اجتماعی را پیشگیری از آسیب دانست. آسیب‌های اجتماعی که بیش از هر چیز در کمین محلات کم برخوردار و حاشیه نشین است و شهرداری شیراز در پی آن است تا با برگزاری مهارت‌افزایی اجتماعی، برنامه‌ریزی اوقات فراغت و افزایش نشاط اجتماعی آنها را تا حدی مصون دارد.
برگزاری کارگاه‌های مهارت اجتماعی، اجرای برنامه‌های با هدف بالا بردن نشاط اجتماعی از قبیل شهربانو (ویژه بانوان)، المپیاد بازی‌های فکری، اجرای طرح سینما محله، مسابقات بومی محلی، تورهای گردشگری، تئاترهای خیابانی، اجرای برنامه‌های مناسبتی و غربالگری پزشکی خانه‌های سلامت از برنامه‌هایی است که معاون اجتماعی و مشارکت‌های مردمی آنها را سببساز ارتقای سلامت اجتماعی محلات حاشیه نشین می‌داند.
«اجرای برنامه‌های نوروزانه در مناطق کم برخوردار در 11 محله حاشیه‌ای شیراز، از سنگینی و سردی این فضا کاست» این را همت گفت و ادامه داد: برگزاری برنامه « برگ‌ها بسیارند ریشه یکی» افزایش سرمایه و تعلق اجتماعی این محلات را در پی داشت تا همواره شهروندان باور داشته باشند همه آنها برگ‌هایی از ریشه‌ای واحد به نام شیراز هستند.
رئیس سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری شیراز بیکاری را معضلی دانست که بیش از همه محلات حاشیهنشین را با آسیب‌های اجتماعی روبه‌رو می‌کند بنابرین ایجاد طرح‌های مهارت‌افزایی، اشتغال‌زایی و کارآفرینی از برنامه‌های ضروری در این محلات است.
همت در این راستا از ایجاد مراکز کارآفرینی با هدف آموزش مهارت‌هایی که دارای بازار کار هستند و نیز استفاده از کارآفرینان موفق فارسی در جشن‌های مناسبتی در این محلات خبر داد تا انگیزه کار و تلاش در بین جوانان افزایش یابد.
پیوند محکم و راسخ شهروندان در اینگونه محلات نیز خود می‌تواند عاملی برای تعهد و تعلق اجتماعی باشد که فرد را از افتادن در دام رکود و آسیب نگاه می‌دارد. ایجاد سرای محلات و دفاتر تسهیل‌گری در حاشیه‌ها سببساز ارتقای مشارکت اجتماعی شهروندان و افزایش همبستگی اجتماعی است.
گشتاسبی‌راد از ایجاد 7 سرای محله در مناطق حاشیه‌ای خبر داد و گفت: سرای محلات خواسته‌های مردم را از طریق هیئت امنا بیان می‌کند و با مشارکت اجتماعی به حل شدن هر چه سریع‌تر مشکلات آنان کمک می‌کند.
همت نیز بیان کرد: سرای محلات گود فروزان، شهید باهنر، بزین، گود دباغی، امام حسن مجتبی (سعدی)، بر آفتاب سعدی، مهرگان ( ترکان، شرغان و قلعه نو) و فاطمی به زودی به بهره‌برداری می‌رسد و همزمان با بهره‌برداری سرای محلات دفاتر تسهیل‌گری اجتماعی نیز در محلات کم برخوردار آغاز به فعالیت می‌کنند.
توجه و خدمت‌رسانی دائمی به محلات کم برخوردار شهر مانند محلات حاشیهنشین با کاستن از مشکلات اجتماعی و سلامت شدن روان آنها زمینه‌ساز کاهش و عاری شدن شهر از آسیب‌هایی است که تمامی شهروندان را تهدید می‌کند. شهروندانی که برگ‌های بسیار ریشه‌ای هستند که با سابقه بالای فرهنگی می‌تواند تابلو و الگوی سرزمینمان باشد.
گزارش از فاطمه رفاهت
