چوب لای چرخ اقتصاد با بی توجهی صادرات به کشورهای همسایه/ فرصت سوزی های غیرنفتی

کشور ایران در سال های اخیر با کاهش صادرات مواجه بوده، به طوری که حتی صادرات آن به کشورهای همسایه نیز با کاهش 16 درصدی مواجه شده؛معضلی که به گفته برخی مسئولین به دنبال سیاست های ارزی نامناسب،عدم ارائه کارت های بازرگانی،کم توجهی به بخش خصوصی و ... رقم خورده است.

به گزارش پایگاه تحلیلی-خبری "شیرازه"، کشور ما این روزها با مشکلات زیادی به خصوص در حوزه اقتصادی دست و پنجه نرم می کند،تحریم ها،کاهش ارزش پول ملی،شیوع بیماری کرونا و به دنبال همه این مسائل کاهش صادرات موجب شده که اقتصاد با مشکل جدی مواجه شود.

در گذشته های دور ارتباط و تعاملات اقتصادی با دیگر کشورها به طرز مناسب تری برقرار بود اما در حال حاضر حتی تعامل با کشورهای همسایه نیز بر هم خورده و فرصت های مناسبی از دست رفته است.

در وضعیت کنونی سهم ایران از بازار واردات هزار میلیارد دلاری کشورهای همسایه فقط 2.3 درصد می باشد که آن هم هر ساله رو به افول است.

طی سال جدید در برخی موارد درآمد نفتی ایران تقریباً به صفر رسید و مصارف ارزی کشور بر اساس ارزی که صادر کنندگان در سامانه نیما عرضه می‌کنند، تامین می‌شود. کاهش صادرت به کشور‌های همسایه و کاهش عرضه ارز در سامانه نیما، التهاب ارزی چند ماه گذشته را رقم زد به نحوی که حتی برای چند روز دلار وارد کانال ۲۶ هزار تومان شد.

برای مثال در روسیه به این دلیل که بسیاری از فروش‌ها از طریق فروشگاه های زنجیره ای صورت می‌گیرد، فروشگاه‌هایی وجود دارد که بالای ۶ میلیارد دلار در سال واردات از ۱۲۰ کشور دارند. در حالی که هیچ تامین کننده ای از ایران ندارد. این در حالی است که فاصله ما تا اولین بندر روسیه حدود ۱۰۰۰ کلیومتر است اما این فرصت را به کشورهای دور روی نقشه داده ایم و غفلت کرده ایم.

مجموع بازار کشور‌های همسایه با احتساب سوریه به حدود 5135 میلیارد دلار می‌رسد (آمار بانک جهانی). این رقم با اضافه شدن کشور هند و نزدیکی آن به بندر چابهار می‌تواند نزدیک به 8000 میلیارد دلار شود. این 15 کشور همچنین حدود 600 میلیون جمعیت داشته که در آنها سالانه 2000 میلیارد تجارت صورت می‌گیرد. این درحالی است که سهم صادرات ایران به این کشور‌‌ها در سال 1398 درمجموع 22 میلیارد و 855 میلیون دلار بوده است که تنها 2.3 درصد از واردات هزار میلیارد دلاری این کشور‌‌ها در این سال را تشکیل می‌دهد.

چوب لای چرخ اقتصاد با بی توجهی صادرات به کشورهای همسایه/جای خالی کارت های بازرگانی/ فرصت سوزی های غیرنفتی

در میان این ۱۵ کشور، بیشترین صادرات سال ۹۸ به عراق صورت گرفته است. سال گذشته 26 میلیون تن کالا به ارزش 9 میلیارد دلار به این کشور همجوار صادر شده که به‌لحاظ ارزشی رشد 0.6 درصدی را نسبت به سال ۹۷ ثبت کرده است. اما واردات از عراق چندان چشمگیر نیست و درمجموع 131 میلیون دلار از این کشور به ایران وارد شده که نسبت به سال ۹۷ از نظر ارزشی رشد 122درصدی داشته است.

روزنامه فرهیختگان طی آماری اعلام کرده است: بیشترین مازاد تجاری ایران نیز در تجارت با عراق رقم خورده است. تراز تجاری ایران با این کشور به مثبت هشت میلیارد و ۸90 میلیون دلار می‌رسد. علاوه‎بر عراق، ایران با کشور افغانستان نیز دارای تراز تجاری مثبت و قابل‌ملاحظه‌ای در مقایسه با دیگر کشور‌‌های همسایه است. از سال 1390 به بعد تراز تجاری ایران با افغانستان وارد کانال دو میلیارد دلاری شده و مثبت بودن خود را حفظ کرده اما مسیر نزولی را دنبال کرده است، به‎طوری‎که در سال 98 با افت 563 میلیون دلاری به تراز دو میلیارد و 353 میلیون دلار رسیده است.

مقاومت بخش خصوصی در شرایط سخت این روزها/ کاهش 40 درصدی صادرات

«جمال رازقی»،رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی شیراز با ابراز تاسف از کاهش صادرات حتی به کشورهای همسایه گفت:این روزها بیش از پیش با کاهش صادرات کشور مواجه هستیم، به این ترتیب که در چهار ماهه اول سال با کاهش 40 درصدی صادرات روبرو شده ایم. به همین خاطر کشور به منابع ارزی بالایی نیاز دارد چرا که در مقطعی از زمان صادرات نفت کشور به علت تحریم ها به شدت کاهش یافته است.

وی افزود:شاید مقطع کنونی یکی از مقاطع تاریخی کشور باشد که راه را بر تولید و صادرات هموار می کند تا صادرات غیر نفتی توسعه یابد، از آنجایی که طبق فرمایشات مقام معظم رهبری در سال جهش تولید قرار داریم لازم می باشد که به صادرات غیر نفتی روی آوریم و هم نیازهای کشور را مرتع کنیم.

سیاست اشتباه بانک مرکزی!
رازقی به سیاست اشتباه بانک مرکزی اشاره کرد و ادامه داد:متاسفانه با سیاست اشتباه بانک مرکزی از یک طرف و از طرفی سایست گذاری های وزارت صمت موقعیت های مهم اقتصادی را از دست می دهیم و کشور را به جایی می رسانیم که مشکلات بسیار شدید اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی آن حادث شود.

رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی شیراز بیان کرد:ما 40 درصد صادرات را از دست داده ایم و بهانه هم این است که صادرکنندگان بخش خصوصی در سال 97 و 98 ارز خود را بارنگردانده اند؛سوال ما از بانک مرکزی و جناب آقای همتی،رئیس کل بانک مرکزی این است که مگر آن ها توانستند ارز حاصل از فروش نفت خود را از کره جنوبی، چین و هند پس بگیرید؟.بخش خصوصی هنر کرده و تحریم ها را در این شرایط سخت دور زده تا این ارز را برگرداند. اعتقاد ما بر این است که همه صادرکننده ها و تولیدکنندگان صادراتی که امروز در ایران هستند حتما ارز خود را برگردانده اند چرا که صادرات به آن اندازه سود نداشته که صادرکننده ها بخواهند،حجم بزرگ ارز را در خارج از کشور نگه دارند.

وی توضیح داد:این ارز در قالب ریال یا از طریق مواد اولیه، قطعات یدکی و ماشین آلات مورد نیاز تولید کننده ها و ده ها روش دیگر بازگشته اما تنها چیزی که نصیب کشور شده تهدیداتی است که ایجاد شده در هر صورت با این روشی که بانک مرکزی پیشه کرد، حدود نیمی از صادارت خود را نسبت به سال های گذشته از دست دادیم.این در حالیست که در سال جاری می بایست یک جهش اساسی در صادرات غیر نفتی داشته باشیم.
رئیس اتاق بازرگانی شیراز با بیان این که بکارگیری شیوه های کنونی در این شرایط اقتصادی غیر منطقی است،افزود:علاوه بر این مشکلات سامانه توسعه تجارت اعلام کرده است که از این به بعد دارندگان کارت بازرگانی باید برای تبدیل و صدور کارت بازرگانی، ابتدا باید به سامانه توسعه تجارت مراجعه کنند اما در این مدت گذشته حتی یک مورد هم دیده نشده که صادر کننده برای صدور یا تمدید کارت بازرگانی به اتاق مراجع کند.شما یک مورد پیدا کنید که صادرکننده ای توانسته باشد کارت بازرگانی خود را در سامانه توسعه تجارت صدور یا تمدید کرده باشد؟.انتظار ما از اصحاب رسانه این است که پاسخ این سوالات را از مسئولین جویا شوند. رازقی بیان کرد:امید بر این است که بانک مرکزی به این نتیجه برسد تا به جای ایجاد موانع جدید جلوی راه صادرکننده و تولید کننده، تسهیلات جدیدی را در اختیار َآن ها قرار دهد.

تجربه موفق بخش خصوص در دیپلماسی اقتصادی
«ابراهیم غلام زاده»،(نایب رئیس دوم اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی شیراز نیز با اشاره به سیاست های ارزی اشتباه بانک مرکزی و فشار غیرمنطقی به صادرکنندگان گفت: متاسفانه امکان بازگشت ارز از طریق سامانه نیما برای صادرکنندگان خرد وجود ندارد، بسیاری از صادرکنندگان از چرخه کار صادراتی کنار رفته اند، از طرفی شیوع بیماری کرونا و محدودیت سفرهای خارجی هم بر افت صادرات تاثیر منفی گذاشته است.

وی به برخی راهکارها اشاره کرد و افزود: ضروریست که ارتباط اقتصادی ایران با کشورهایی نظیر؛ عراق،ترکیه، افغانستان و پاکستان به دلیل جمعیت بالای آن ها تقویت شود. غلام زاده با بیان این که تجربه جهانی ثابت کرده که بخش خصوصی در دیپلماسی اقتصادی موفق تر عمل نموده،گفت: مدیریت کلان کشور و وزارت خارجه می بایست کار دیپلماسی اقتصادی را به بخش خصوصی و اتاق بازرگانی بسپارد.

نبود صادرات در عدم ارائه کارت بازرگانی
دکتر جعفر قادری،نماینده مردم شیراز و زرقان در مجلس هم با بیان این که برای مدتی فعالیت های اقتصادی ما تعطیل شده،گفت:دلیل این اتفاق به محدودیت های ایجاد شده از سوی کشورهای همسایه می باشد و از طرفی نیز عدم تمدید کارت های بازرگانی و صدور آن برای صادرکننده ها ایجاد مشکل کرده چرا که آن ها عملا صادارتی نخواهند داشت.وی ادامه داد: با توجه به این که به خاطر یک سری سیاست های اقتصادی ارتباط ما با کشورهای اروپایی قطع شده می بایست با ایجاد ارتباط اقتصادی با کشورهایی مثل عراق، ترکیه و غیره رونق را به اقتصاد کشورمان بازگردانیم چرا که هر یک از کشورهای می تواند تاثیر مثبتی در توسعه اقتصادما داشته باشد.

دکتر قادری در پاسخ به این پرسش که صادرات ما تا چه اندازه با نرم چهانی فاصله دارد، افزود:باید پذیرفت که تکنولوژی کشور ما نسبت به دیگر کشورهای توسه یافته یا درحال توسعه عقب مانده لذا باید تلاش کرد که این عقب ماندگی ها جبران شود تا بخشی از مشکلات برطرف گردد.

گفتنی است،کشور‌های همسایه ایران شامل 15 کشور عراق، ترکیه، امارات، افغانستان، پاکستان، عمان، روسیه، جمهوری آذربایجان، ارمنستان، ترکمنستان، قطر، کویت، قزاقستان، بحرین و عربستان هستند. این کشور‌ها، تولیدکنندگان ایرانی را درمعرض بازاری به وسعت چندبرابر ایران قرار می‌دهند.بیشترین مازاد تجاری ایران نیز در تجارت با عراق رقم خورده است. تراز تجاری ایران با این کشور به مثبت هشت میلیارد و ۸90 میلیون دلار می‌رسد. علاوه‎بر عراق، ایران با کشور افغانستان نیز دارای تراز تجاری مثبت و قابل‌ملاحظه‌ای در مقایسه با دیگر کشور‌‌های همسایه است. از سال 1390 به بعد تراز تجاری ایران با افغانستان وارد کانال دو میلیارد دلاری شده و مثبت بودن خود را حفظ کرده امادر این سال های اخیر مسیر نزولی را دنبال کرده است، به‎طوری‎که در سال 98 با افت 563 میلیون دلاری به تراز دو میلیارد و 353 میلیون دلار رسیده است.

تراز تجاری با کشور‌‌های ترکیه و پاکستان هم حدود یک میلیارد دلار مثبت بوده اما درمورد ترکیه کاهش سه میلیارد دلاری تراز تجاری اتفاق افتاده است. درمورد ترکیه به‌طور خاص براساس آخرین آمار گمرک ایران، 80درصد کاهش تجارت در چند ماهه ابتدایی سال 99 در مقایسه با مدت مشابه سال 98 ثبت شده است. تراز تجاری با هفت کشور؛ بحرین، ارمنستان، ترکمنستان، قطر، آذربایجان، کویت و عمان هم در اعدادی پایین‌تر از 0.5میلیارد دلار قرار گرفته است.طی یک دهه اخیر توجه کمتری به ظرفیت‌‌های کشور‌های همسایه شده است. این امر بعد از تشدید تحریم‌‌های سال‌‌های 90 و 91 به‌خوبی اهمیت خود را نشان داد. بااین‌حال در پسابرجام نیز دولت به تصور اینکه تحریم‌‌های آمریکا و غربی‌‌ها پایان خواهد یافت، توجه ویژ‌ه‌ای به توسعه تجارت با کشور‌های همسایه نکرد.

این در حالیست که ایران به‌عنوان یک قدرت بالقوه اقتصادی در جهان در جایی واقع شده که حدود 10 درصد ذخایر نفت جهان و 17 درصد ذخایر گاز جهان را در اختیار دارد و در حقیقت، دومین کشور دارای ذخایر نفت و گاز در جهان به‌شمار می‌رود. همچنین، دریای خزر و خلیج‌فارس را که دو منبع انرژی محسوب می‌شوند، به هم متصل می‌کند و توانایی صادرات گاز به بزرگ‌ترین بازارهای مصرف جهان یعنی هند، چین و اتحادیه اروپا و برق به همسایگان را دارد. بر همین اساس، توجه و تمرکز به ظرفیت بازار بزرگ منطقه، پیشران تحقق برون‌گرایی سیاست‌های اقتصادی و تجاری کشور خواهد بود.

برپایه این گزارش، درحال حاضر سیاست‌‌های اقتصادی کشور می بایست به‎سمت تنوع‌بخشی به صادرات، تقویت روابط دوجانبه و چندجانبه با کشور‌های همسایه، شکل‌دهی شبکه جدید ارزی با روسیه به جای سوئیفت و استفاده از اتحادیه اوراسیا برود و از طرف دیگر استفاده از تعرفه‌‌های تجاری در روابط با کشور‌های همسایه با توجه به جمعیت آن ها، صدور کارت های بازرگانی، دیپلماسی اقتصادی،بکارگیری تکنولوژی های روز دنیا می‌تواند زمینه گسترش مبادلات با این کشور‌ها باشد.
انتهای پیام/

گزارش خطا

برچسب ها: صادرات ، ایران ، شیراز

نظرات بینندگان