کارشناسی ارشد روابط بین الملل:
عملا چیزی از برجام جز یک سری از تعهدات یکطرفه برای ایران باقی نمانده است/ نمایندگان مجلس فریب طرح های سیاسی و تبلیغاتی را نخورند
علیرضا فقیهی راد، پژوهشگر سیاسی گفت: لذا امیدی به اقدام متناسب و متقابل از سوی دولت پیر و فرتوت و منتظران ایرانی بایدن نیست. در این میان نمایندگان مجلس یازدهم شورای اسلامی در بزنگاه مهم و تاریخی قرار گرفته اند.
علیرضا فقیهی راد،دارای کارشناسی ارشد روابط بین الملل از دانشگاه تهران، که چندین سال است که در حوزه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، مسائل آمریکا و حوزه های مرتبط با اقتصادی سیاسی بصورت تخصصی مطالعه و پژوهش دارد در گفتگو با شیرازه گفت: دولت روحانی اساسا مولود جریان تحریف است و با تحریف تحریم روی کارآمد، و طی 7 سال گذشته با دادن آدرس غلط و گره زدن حل مسائل کشور به مذاکره و توافق با غرب، امورات کشور را شرطی و معطل برجام کرد. و امروز پس از گذشت 5 سال از برجام، نه تنها تحریم ها لغو نشده بلکه تحریم های جدیدی نیز اعمال شده و آمریکا از برجام خارج شده و اروپا نیز همراه و همسو با راهبرد فشار حداکثری آمریکا عمل کرده است. و همین است که رئیس وقت بانک مرکزی دولت برجام را «تقریبا هیچ» توصیف می کند.
وی افزود: پس از خروج آمریکا از برجام، حسن روحانی اعلام کرد شر یک موجود مزاحم از برجام کم شد و با اروپایی ها برجام را ادامه می دهیم. اما اروپایی ها تنها با دادن وعده های پوچ ایران را معطل در برجام نگه داشتند. و هیچکدام از تعهدات قانونی خود را ذیل ضمیمه 2 برجام عمل نکردند و حتی حاضر به عملی کردن آخرین وعده خود یعنی ایجاد یک کانال مالی بشردوستانه موسوم به اینستکس که از نفت در برابر غذا هم نازل تر بود نشدند.
فقیهی راد تصریح کرد: امروز با به صفر رسیدن فروش نفت ایران به اروپا، عدم تبادل بانکی ایران با بانک های دنیا به دلیل ترس بانک ها از تحریم های ثانویه آمریکا و همراهی کامل کشورهای اروپایی با سیاست فشار حداکثری آمریکا علیه ایران، عملا چیزی از برجام جز یک سری از تعهدات یکطرفه برای ایران باقی نمانده است. در حالی طرف های مقابل برجام به تعهدات خود پایبند نیستند که امروز ایران 51 تعهد از 81 تعهد خود ذیل ضمیمه یک برجام را اجرایی می کند.
این کارشناس سیاسی تصریح کرد: از سویی تنها بهانه دولت برای پایبندی به برجام، بهانه گیری از دشمن و لغو تحریم های تسلیحاتی ایران در 27 مهرماه سال جاری است. طبق قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل تحریم های تسلیحات متعارف ایران در 18اکتبر2020( 27 مهر99) منقضی می شود. آمریکا برای برای جلوگیری از انقضا تحریم تسلیحاتی ایران، با استناد به بند 10 قطعنامه 2231 مدعی است جزو امکان استفاده از اسنپ بک یا همان مکانیسم ماشه شده است. در همین راستا آمریکا در 30 مردادماه نوتیفیکیشنی به اعضای شورای امنیت ارائه کرد تا در صورت عدم ارائه پیش نویس قطعنامه ای از سوی اعضا یا رئیس دوره ای شورای امنیت (که تاکنون چنین بوده است) تحریم های شورای امنیت بدون رای گیری در 30 شهریورماه بطور خودکار علیه ایران بازگردد.
این پژوهشگر افزود: آمریکایی ها معتقدند هرچند از برجام خارج شده اند، اما به موجب بند 10 قطعنامه 2231 که در تایید و پشتوانه برجام صادر شد، آمریکا از موسسان برجام است و همچنین براساس این بند کشورهای عضو به استفاده از مکانیسم حل اختلاف در برجام صرفا «تشویق» شده اند و هیچگونه «الزامی» وجود ندارد. لذا آمریکا به استناد بند 10 قطعنامه 2231 حق استفاده از مکانیسم ماشه را برای خود قائل است. آمریکا هرچند به دلیل خروج از برجام حق استفاده از مکانیسم ماشه را ندارد اما با سوءاستفاده از تفسیر پذیری متن برجام و قطعنامه 2231 امکان استفاده عملی از آن را خواهد داشت. و با این روند تحریم ها در 20 سپتامبر (30 شهریورماه) بازخواهند گشت.
فقیهی راد اضافه کرد: لذا با فعال شدن مکانیسم ماشه و بازگشت تمامی تحریم های تعلیق شده شورای امنیت حداقل مزایای ادعایی برجام یعنی لغو تحریم های تسلیحاتی نیز از بین خواهد رفت، اما دولت روحانی با این شرایط هم حتی حاضر نیست تعهدات برجامی را کنار بگذارد و به این توافق یکطرفه و پر ضرر خاتمه دهد. دولت که کشور را 7 سال معطل نگاه بیگانگان کرده، امروز نیز با اتخاذ استراتژی منفعلانه صبر و انتظار منتظر است تا با روی کارآمدن دموکرات ها یعنی طراح اصلی تحریم های موجود گشایشی رخ دهد. با اینکه دموکرات ها و جوبایدن بارها اعلام کرده اند به دنبال تقویت برجام یعنی گسترش آن به حوزه های موشکی، منطقه ای و حقوق بشری هستند در عمل تفاوتی با جمهوریخواهان ندارند و صرفا در تاکتیک ها متفاوت عمل می کنند.
این کارشناس مسائل بین الملل اضافه کرد: لذا امیدی به اقدام متناسب و متقابل از سوی دولت پیر و فرتوت و منتظران ایرانی بایدن نیست. در این میان نمایندگان مجلس یازدهم شورای اسلامی در بزنگاه مهم و تاریخی قرار گرفته اند. روزی مجلس نهم به ریاست علی لاریجانی در 20 دقیقه برجام را تصویب کرد و مجلس دهم هم در برابر خروج آمریکا از برجام و نقض های مکرر برجام از سوی اروپایی ها منفعلانه سکوت کرد و این فرصت های تاریخی را برای بازگشت ریل پیشرفت کشور از نگاه به غرب به داخل از دست داد. امروز مجلس یازدهم که با ادعای انقلابی گری روی کارآمده باید به 7 سال خسارت محض و توافق یکطرفه برجام خاتمه بدهد و نگذارد بیش از این با ارسال پیام ضعف به طرف های خارجی زمینه فشار بیشتر مهیا گرد.
فقیهی راد تصریح کرد: هر طرحی در مجلس شورای اسلامی در مقابل فعال سازی مکانیسم ماشه که حاوی لغو تعهدات ایران در حوزه نظارت ها و بازرسی ها بی سابقه آژانس بین المللی انرژی اتمی، اخراج بازرسان آژانس و برچیدن دوربین های نظارتی آژانس نباشد در عمل بی ثمر و یک نمایش پوچ سیاسی است.
وی افزود: چرا که مهمترین قسمت تعهدات ایران که برای طرف های اروپایی و آمریکا بسیار حیاتی محسوب می شود، حوزه نظارت ها و بازرسی های آژانس است. که بنا به گفته محمدجواد ظریف 92 درصد از مجموع بازرسی های آژانس در ایران انجام می شود. با ایران در برجام به عنوان یک کشور استثنایی برخورد شده و ایران نظارت های ویژه ای را پذیرفته، بطوری که روزانه بطور متوسط 6 بازرس آژانس در ایران حضور فعال دارند و خرابکاری های چون ماجرای نطنز هم پیش آمده است اما با وجود این سطح از شفافیت اخیرا نیز دولت ایران اجازه بازرسی از دومکان دیگر را نیز به بازرسان آژانس داد.
این کارشناسی ارشد روابط بین الملل اضافه کرد: نمایندگان مجلس شورای اسلامی نباید فریب طرح های سیاسی و بدون محتوا که با قصد شوی سیاسی و اقدام تبلیغاتی است را بخورند. وضعیت کنونی اقدامی قاطع، تهدید معتبر با ضمانت اجرای واقعی و عینی را می طلبد تا ضمن تغییر محاسبات طرف آمریکایی منجر به ایجاد تعادل در تعهدات طرفین گرد و با فعال شدن مکانیسم ماشه رسماً تعهدات طرف آمریکایی و اروپایی در مقابل ایران به صفر می رسد که در مقابل باید با اتخاذ استراتژی «صفر در مقابل صفر» به تمامی تعهدات برجام بطور خاص در حوزه نظارت ها، بازرسی ها و لغو تعهدات ایران ذیل پروتکل الحاقی خاتمه بدهند و دولت یازدهم همچون دولت هشتم در سال 84 مکلف به بازگشت به مدار قدرت و نگاه به داخل شود و مسیر نگاه و امیدواری به غرب را قطع کند.
نظرات بینندگان
