بازخوانی واقعه ۱۳ آبان ۵۷؛
شلیک به دانش‌آموزان از بیرون دانشگاه
دانش‌آموزان و دانشجویان معترض در دانشگاه تهران دقایقی بعد از شلیک گاز اشک‌آور، توسط نیروهای گارد ارتش از داخل خیابان و از پشت میله‌های اطراف دانشگاه، به رگبار بسته و قتل‌عام شدند. منابع رسمی رژیم پهلوی و خبرگزاری‌ها تعداد شهدای ۱۳ آبان را ۱۱ نفر اعلام کردند؛ اما شاهدان عینی داخل دانشگاه خبر از شهادت حداقل ۶۵ دانش‌آموز و دانشجو دادند.
به گزارش خبرنگار گروه سیاسی پایگاه تحلیلی خبری «شیرازه»، امروز ۱۳ آبان چهل و پنجمین سالروز حمله نظامیان ارتش شاهنشاهی به دانشگاه تهران و به‌شهادت‌رساندن ده‌ها نفر از دانش‌آموزان و دانشجویان محاصره شده در دانشگاه در سال ۱۳۵۷ است.
رژیم پهلوی که در سراشیبی شش‌ماهه پایانی حیات ۵۷ ساله‌اش بود، تلاش کرد از نفوذ و اعتبار «منوچهر اقبال» نخست‌وزیر وقت استفاده کند و مردم سوگوار و عزادار را که هر روز لطمه و آسیب بیشتری از جفای مأموران امنیتی و نظامیان ارتش می‌دیدند، آرام کند؛ اما عملکرد اقبال و تخلف در برگزاری بیست و سومین انتخابات مجلس شورای ملی موجب خوردن تیر اقبال به سنگ و درمانده و ناتوان‌تر شدن شاهِ پهلوی شد.
محمدرضا شاه به‌ناچار سراغ «جعفر شریف‌امامی» رفت تا شاید به لطف روحانی بودن پدر و غیر درباری و معتدل بودن خودِ جعفر بتواند از ناراحتی و خشم روبه‌افزایش مردم بکاهد به همین دلیل جعفر شریف‌امامی را برای دومین بار به‌عنوان نخست‌وزیر به مجلس معرفی کرد و آقای نخست‌وزیر پنجم شهریور ۱۳۵۷ با شعار «دولت آشتی ملی» به دفتر نخست‌وزیری رفت و عنان دولت را در دست گرفت؛ اما از اعتراضات و راهپیمایی‌ها کاسته نشد.
در فاصله پنجم تا بیست و یکم شهریور که شریف‌امامی کابینه‌اش را به بیست و چهارمین دوره مجلس شورای ملی معرفی کرد، اُمرای ارتش و مأموران سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک) برای زهرچشم گرفتن از اجتماعات اعتراضی مردم در مراکز عمومی و خیابان‌ها و بی‌توجه به دلایل شکل‌گیری ناآرامی‌ها و خشم عمومی، دست ارتشبد «غلامعلی اویسی» فرماندار نظامی تهران را برای برخورد با مردم باز گذاشتند و او هم از ساعت ۶ صبح اعلام حکومت‌نظامی کرد و مردم بی‌اطلاع و بااطلاع از تصمیم فرماندار نظامی تهران، در اولین روز حکومت‌نظامی به خیابان و میدان ژاله آمدند و نیروهای نظامی آتش پر حجمی را روی آنان گشودند و در عرض چند دقیقه کف خیابان و میدان ژاله را از خون مردان و زنان معترض و عزادار خضاب کردند و حادثه «جمعه سیاه» ۱۷ شهریور ۱۳۵۷ را رقم زدند.
کابینه جعفر شریف‌امامی چهار روز بعد، از مجلس بیست و چهارم رأی اعتماد گرفت؛ اما شرایط سیاسی و اجتماعی ایران بعدازاین رأی اعتماد و خونریزی دیگری که در ۱۳ آبان اتفاق افتاد چنان رو به وخامت گذاشت که نخست‌وزیر جدید هم نتوانست از داغی شرایط آشفته و نابسامان ماه‌های پایانی حیات سلطنت پهلوی بکاهد.
با تیره‌تر شدن رابطه شاه و ملت و شعله‌کشیدن آتش خشم عمومی بر علیه دیکتاتور از یک سو و فراخوان آیت‌الله‌العظمی «سید روح‌الله موسوی خمینی»، رهبر نهضت دانش‌آموزان در دومین روز - ۱۶ مهر ۱۳۵۷، تبعید به نوفل لوشاتوی فرانسه، دانش‌آموزان پایه متوسطه تهران با تعطیل‌کردن کلاس‌های درس به سمت دانشگاه تهران حرکت کردند و با دانشجویان دانشگاه بر علیه رژیم پهلوی متحد شدند و مأمور ارتش لوله مسلسل‌های خود را به آنان گرفتند و آنان را به رگبار بستند و ده‌ها نفر از دانش‌آموزان و دانشجویان را به شهادت رساندند.
فردای این واقعه خونین یعنی ۱۴ آبان ۱۳۵۷ دومین دولت جعفر شریف‌امامی استعفا داد و دولت آشتی ملی هم در کمتر از ۷۰ روز سرنگون شد و محمدرضا پهلوی پرده نفاقش را انداخت و با انتصاب دولت صددرصد نظامی، ارتشبد «غلامرضا ازهاری» را به‌عنوان نخست‌وزیر به مجلس بیستم و چهارم معرفی کرد.
دولت نظامی
با روی کار آمدن سپهبد غلامرضا ازهاری، دولت نظامی برای آرام کردن فضا برخی مقامات عالی‌رتبه رژیم که طی پست‌های حساس داشتند، بازداشت کرد. در بین بازداشت شدگان «نعمت‌الله نصیری»، «منوچهر آزمون»، «داریوش همایون»، «غلامرضا نیک‌پی» و در هفدهم آبان «امیرعباس هویدا» نیز به این فهرست اضافه شد
نظرات بینندگان
