از وعده رییس دولت تا رویش قارچ‌گونه موسسات مالی‌اعتباری
یکی از وعده‌های بی‌شمار محمود احمدی‌نژاد که پیش از انتخاب به‌عنوان رییس دولت در سال 84، علاوه بر آوردن پول نفت بر سفره‌های مردم، بارها وعده داد و پس از انتخاب هم بارها با دستورهای غیرعلمی خواستار آن بود، اصلاح نظام بانکی و ساختار نظام مالی بود. در همان آغاز دستور کاهش نرخ سود بانکی و نرخ تسهیلات را داد که به نامه هشدار اقتصاددانان به این اقدام منجر شد که البته عاقبت این نامه هم مانند دیگر نامه‌ها شاید از کاغذخردکن رییس دفتر احمدی‌نژاد سر درآورد؛ اما پس از آن، در این هشت‌سال اتفاق خطرناک دیگری هم برای اقتصاد کشور افتاد که دادن مجوزهای بی‌شمار به بانک‌های خصوصی و رویش قارچ‌گونه موسسات به‌اصطلاح مالی‌اعتباری بود.

براساس آمار، حدود 380موسسه مالی‌اعتباری کوچک و بزرگ در این هشت‌سال تاسیس شدند که در حال حاضر تنها دوازده موسسه توانسته‌اند به فعالیت خود ادامه دهند و باقی این موسسه‌ها، یا جلوی فعالیتشان گرفته شد یا اعلام ورشکستگی کردند یا در موسسات دیگر ادغام شدند.

یکی از کارمندان بانک مرکزی در گفت‌وگو با بهار اعلام می‌کند تا سال 90، هر جریانی که صاحب ارتباط و نفوذ بود بدون کارشناسی یا تامین سرمایه اولیه مجوز تاسیس بانک یا موسسه مالی‌اعتباری گرفت تا این‌که رییس کل بانک مرکزی در سال 90، پس از دیدار با رهبری خواستار توقف این امر شد که ایشان هم دستور این امر را دادند و پس از آن بانک مرکزی اطلاعیه‌ای صادر کرد و نام موسسات غیرمجاز مالی را اعلام و همچنین سپرده‌گذاری برای اعطای وام را ممنوع اعلام کرد. پس از داستان تخلف سه‌هزار‌میلیارد تومانی هم با بعضی از بانک‌های متخلف که بدون تامین سپرده لازم و زیرپاگذاشتن قوانین تاسیس شده بودند برخورد شد که نمونه آن لغو مجوز بانک آریا، برخورد با بانک تات، ادغام آن با دو موسسه مالی و اعتباری و تغییر نام این بانک به آینده و ادغام و اصلاح اساسنامه چندین موسسه مالی‌اعتباری، مانند قوامین، مهر و بانک‌های گردشگری و انصار، شد.

تمام این ادغام‌ها در حالی انجام شد که احمدی‌نژاد در آغاز فعالیت خود در برخورد با دو بانک پارسیان و اقتصادنوین که هر دو از بانک‌های اصولی و تحت‌نظارت قانونی بانک مرکزی بودند چهره‌ای از خود نشان داده بود که مردم فکر کنند او واقعا برای اصلاح فساد در نظام بانکی به برخورد با این دو بانک اقدام کرده بود؛ حال‌این‌که پس از شش‌سال مشخص شد این برخوردها هم کاملا سیاسی بوده است و در این هشت‌سال نه‌تنها نظام بانکی ایران براساس خواست مردم و حتی بعضی از مراجع اسلامی نشد که فساد در آن به‌گفته بسیاری از آگاهان اقتصادی بیشتر شد. یکی از کارمندان بانک مرکزی که نخواست نامش فاش شود هم اعلام کرد بعضی دستورهای دولت در سال 89 باعث شد بانک‌های ملی و ملت تا خطر ورشکستگی قرار گیرند که البته با اقدام بجای نمایندگان مجلس و بعضی از سران نظام این بحران کنترل شد. البته در آخرین سفر استانی احمدی‌نژاد به تبریز هم شایعه‌ای از حمله یکی از سپرده گذاران با او منتشر شد که تمام دارایی خود را در یکی از همین موسسات مالی که ورشکست شده بود از دست داد.

کلاه‌برداری نوین و با مجوز موسسات مالی‌اعتباری و داستان مهر وطن
با این‌که در سال‌های اخیر بانک مرکزی بارها اعلام کرده است مردم برای دریافت وام به غیربانک قرض‌الحسنه مهر در موسسه دیگری سپرده‌گذاری نکنند ولی تبلیغات وسیع بعضی از موسسات مالی مردم را وسوسه کرد تا باز هم در دام بعضی از این موسسات گرفتار شوند. یکی از آخرین موارد این اتفاق‌های ناخوشایند موسسه مهر وطن بود. موسسه مهر وطن تاریخچه روشني ندارد؛ گرچه در وب‌سایت این شرکت آمده است که در سال 82 در شهرستان ماکو توسط عده‌ای از مردم نیکوکار! احداث شده است و در حال حاضر نزدیک به 96شعبه در سراسر کشور دارد، اما نکته‌ای که این موسسه را از دیگر موسسه‌ها متمایز می‌کند نرخ سود تسهیلات آن بود که چهار‌درصد اعلام می‌شد!

این در حالی است كه نرخ رسمی سود تسهیلات تا سال 91 در بانک‌های خصوصی 20درصد بود و در حال حاضر هم به صورت توافقی با رییس بانک حداقل 27‌درصد تعیین می‌شود و این رقم (یعنی چهار‌درصد) باعث هجوم مردم به شعبه‌های این موسسه برای سپرده‌گذاری و دریافت تسهیلات شد و طبق شنیده‌ها تنها در سه ماه اول سال نزدیک به 17میلیارد تومان در شعبه‌های این موسسه سپرده‌گذاری و دریافت تسهیلات شده است. بااین‌حال خبری که هفته گذشته منتشر شد آب سردی بود بر عرق پیشانی سپرده‌گذارانی که به‌هزاران امید برای دریافت وام با سود پایین در این موسسه سپرده‌گذاری کرده بودند. در اصفهان و تبریز مردم پشت درهای بسته شعبه‌های این موسسه جمع شدند و در بعضی از موارد هم به درگیری و تنش منجر شد. چهارشنبه گذشته هم در تبریز مردم در مقابل استانداری تجمع کردند.

در این میان مدیرعامل این موسسه با مصاحبه با سایت جوان‌پرس! اعلام کرد مردم نگران سپرده‌های خود نباشند و به‌زودی می‌توانند در بانک مهر سپرده‌های خود را دریافت کنند. البته وی درباره وام‌هایی که مردم به امید دریافت آن در این موسسه سپرده‌گذاری کرده بودند حرفی نزد و ظاهرا مردم باید تنها به بازپس‌گیری سپرده‌های خود امیدوار باشند.

این نوع اقدام را طبق قوانین کشور می‌شود نوعی غش در معامله ناميد که خود جرمی کیفری حساب می‌شود؛ زیرا درحقیقت براساس یک توافق با یک موسسه حقوقی، این موسسه تعهدی را به‌صورت رسمی با شما طی کرده است که در حال حاضر از انجام آن سر باز می‌زند، اما سوال اساسی بسیاری از مشتریان این است که با وجود این‌همه سپرده‌ای که این موسسه جمع کرده بود چرا منحل شده و به تعهدات خود عمل نکرده است؟ جواب آسان است؛ وقتی شما به سود کلانی که این موسسه در تنها یک‌ماه با سپرده‌های ‌میلیاردی مشتریان کسب می‌کند فکر کنید، با تورم حال حاضر، اعطای وام با سود زیر 30 ‌درصد که اصلا ممکن نیست؛ بنابراین می‌شود به این نتیجه رسید این‌گونه موسسات با وعده پرداخت تسهیلات با نرخ پایین تنها به‌دنبال جذب سرمایه مردم برای مدتی کوتاه هستند و بعد از مدتی تنها به بازپرداخت سرمایه اولیه مردم می‌پردازند و از این راه سود هنگفتی را به جیب می‌زنند.

در آخر جالب است به داستان یکی از سپرده‌گذاران این موسسه اشاره‌ای شود که نشان از ساده‌انگاری مردم ایران از اقتصاد است؛ حال‌این‌که هرکسی خود را نوبلیست اقتصاد می‌داند. پسری جوان اشاره می‌کرد پدرم برادر بزرگ من را همیشه به نداشتن عقل معاش و کم‌سوادی اقتصادی متهم می‌کرد، ولی سرمایه اندک من و خودش را به همین موسسه سپرد و در حال حاضر بلاتکلیف و منتظر هستیم.

امید می‌رود در دولت جدید جلوی تمامی موسسه‌های غیرقانونی مالی گرفته شود تا مردم عقل معاش خود را به‌دست عده‌ای به‌اصطلاح عقل معاش‌دان ندهند.

طبق آخرين خبر به دليل مبهم بودن بعضي از فعاليت هاي اين موسسه بانك مهر هم ادغام با اين موسسه را قبول نكرده و مديران اين موسسه دست به دامن بانك قرض الحسنه رسالت شده اند.