«داعش» در توئیتر چه می‌کند؟
در زمانهای گذشته پیشرویها و پیروزی‌های یک ارتش بوسیله نواختن طبل‌های جنگی اعلام می‌شد. اما امروزه اینترنت و خصوصاً شبکه‌های اجتماعی نقشی مهم در این زمینه دارند.
گروهک دولت اسلامی عراق و شام موسوم به داعش هفته گذشته توانست دومین استان بزرگ عراق را تصرف کرده و در حال حاضر نیز به سمت بغداد در حال حرکت است. این گروه تازه‌ترین عکس‌های درگیری‌ها مانند تصاویر کشتار سربازان عراقی را در توییتر منتشر می‌کند. اما آنچه که اغلب از سوی رسانه‌ها در پوشش اخبار این گروهک نادیده گرفته شده این است که داعش صرفاً یک گروه نظامی قوی نیست، بلکه از یک پشتیبانی سازمان یافته آنلاین نیز برخوردار است. این گروه همچنین استراتژی‌های مختلفی را در شبکه‌های اجتماعی به کار می‌گیرد تا بتواند پیام‌های مد نظر خود را به درستی مدیریت کرده و گسترش دهد. امروزه گروه‌های افراطی به طور فزاینده‌ای با استفاده از رسانه‌های اجتماعی به دنبال جذب نیرو، رادیکالیزه کردن فضا و جذب سرمایه هستند و داعش نیز یکی از متخصص‌ترین و ماهرترین گروه‌ها در استفاده از این روش‌هاست.
یکی از موفق‌ترین ابتکارات داعش در این زمینه، اپلیکیشن عربی «فجر البشائر» برای استفاده در توییتر است. این اپلیکیشن که به عنوان یک محصول رسمی تولید شده توسط داعش از سوی کاربران حامی این گروه ترویج می‌شود، به عنوان راهی برای اطلاع رسانی پیرامون آخرین اخبار این گروه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
صدها کاربر از این اپلیکیشن استفاده می‌کنند. هنگامی که کاربران این اپلیکیشن را دانلود می‌کنند، داعش مقداری از اطلاعات شخصی آن‌ها را جمع آوری می‌کند.
با ثبت نام در این اپلیکیشن، کاربر می‌پذیرد که برنامه نویسان این اپلیکیشن اجازه دارند تا محتوای مورد نظر داعش را بر روی حساب شخصی‌شان منتشر کنند. این توییتها شامل لینک، هشتگ و تصویر بوده و به گونه¬ای طراحی شده‌اند که الگوریتم‌های تشخیص اسپم در توییتر آن‌ها را به عنوان هرزنامه شناسایی نکند. در زمان-های معمولی نیز کاربر می‌تواند از حساب کاربری خود استفاده‌های شخصی‌اش را داشته باشد.
نمودار توییت‌های ارسالی از طریق اپلیکیشن «فجر البشائر» در یک بازه زمانی 2 ساعته
این اپلیکیشن برای اولین بار در آوریل 2014 به طور گسترده ای مورد استفاده قرار گرفت، اما اوج فعالیت‌های آن مربوط به آخرین حملات نظامی این گروه می‌باشد، به گونه ای که طی پیشروی‌های هفته گذشته این گروه به سمت شهر موصل، تقریباً هر روز 40 هزار توییت با عنوان داعش در توییتر از این طریق منتشر شده است. در روز یکشنبه همزمان با گزارش رسانه‌ها درباره حرکت داعش به سمت بغداد، صدها کاربر اپلیکیشن «فجر البشائر» شروع به ارسال هزاران توییت در این باره کردند. این توییتها شامل تصویر یک نظامی داعشی مسلح در حال نگاه کردن به پرچم سیاه رنگ این گروه بود؛ بر روی این تصویر عبارت «قادمون یا بغداد» نوشته شده بود.
تعداد این توییتها به اندازه‌ای بود که با جستجوی کلمه بغداد در توییتر، این تصویر به عنوان یکی از نتایج اولیه ظاهر می‌شد. کاملاً مشخص است که این کار یکی از راه‌های تهدید و ایجاد رعب و وحشت در میان ساکنان بغداد می‌باشد.
این اپلیکیشن یکی از ابزارهای داعش برای بزرگنمایی پیام‌هایش در توییتر است. ابزار دیگر استفاده از کمپین‌های سازمان یافته با استفاده از هشتگ است. در این روش داعش از صدها و گاهی هزاران کاربر کمک می‌گیرد تا به طور مکرر و در زمانهای خاصی از روز هشتگهایی را توییت کنند؛ به گونه‌ای که آن هشتگ‌ها در این شبکه اجتماعی تِرِند بشوند. این روش حتی نتایج یکی از معروف‌ترین حساب‌های عربی توییتر به نام ActiveHashtags@ را که برترین تگ‌های ترند شده هر روز را منتشر می‌کند، تحت تأثیر قرار می‌دهد. وقتی هشتگهای داعش در حساب ActiveHashtags@ توییت می‌شوند، به طور متوسط هر توییت 72 بار بازنشر داده می‌شود که این امر باعث می‌شود که این هشتگ‌ها بیشتر ترند شوند. هر چقدر که این هشتگ‌ها بیشتر ترند شوند، کاربران بیشتری در معرض پیام‌های داعش قرار می‌گیرند. همچنین حامیان و طرفداران داعش یک حساب کاربری شبیه به ActiveHashtags@ دارند که به طور اختصاصی محتواهای جهادی را منتشر می‌کند. داعش به خاطر این استراتژی‌ها، توانایی قدرت‌نمایی و گسترش مشارکت‌های آنلاین را دارد. به عنوان مثال، هشتگهای داعش به نسبت رقیب اصلی‌اش در سوریه یعنی جبهه النصره بهتر عمل می‌کند؛ با توجه به این نکته که حامیان آنلاین این دو گروه تقریباً مشابه و از یک قشر هستند. طی گزارشی که در ماه فوریه منتشر شده است، هشتگهای داعش بیش از 10 هزار بار در روز توییت می‌شود، در حالیکه این تعداد برای جبهه النصره معمولاً بین 2500 تا 5000 توییت در روز است.
نکته جالب این است که داعش از استراتژی‌های شرکت‌های بزرگ غربی در شبکه‌های اجتماعی نیز استفاده می‌کند. در اوایل سال جاری میلادی، داعش اعلام کرد که در حال برنامه‌ریزی برای تغییر نام خود است. پس از آن کاربران به دقت یک هشتگ را ایجاد کردند - مانند یک ابتکار مردمی - و خواستار آن شدند که ابوبکر البغدادی -رهبر داعش- به جای یک دولت اسلامی در عراق و شام، تولد دوباره خلافت اسلامی را اعلام کند. پرسش از زمان و چگونگی اعلام یک خلافت جدید، مساله ای به شدت اختلافی در محافل جهادی حامی داعش است. این هشتگ بحث‌های بسیار و واکنش‌های خشمگینانه‌ای را ایجاد کرد. داعش نیز با رصد و بررسی نتایج این هشتگ، مساله تغییر نام را مسکوت گذاشت.
استفاده داعش از رسانه‌های اجتماعی برای نشان دادن تصاویر خشونت‌آمیز مانند سر بریدن و جذب مبارزان جدید، توجه رسانه‌های مختلف را به خود متمرکز کرده است. اما باید به این نکته توجه کرد که این فعالیت‌ها توسط متخصصین حرفه‌ای پشتیبانی می‌شود.
