شیـــرازه – سرویس سیاسی: نُه روز مذاکره سخت و حساس بر سر مهم‌ترین پرونده سیاست خارجی ایران بالاخره در لوزان سوئیس به پایان رسید؛ لوزانی که یادآور گام نهایی در پاره پاره شدن عثمانی، مهم‌ترین قدرت مسلمانان در دهه دوم قرن بیستم است.

از ساعات پایانی پنج‌شنبه شب تا کنون، تحلیل‌های حامیانه و منتقدانه زیادی در خصوص عملکرد تیم مذاکره‌کننده ایرانی منتشر شده است. برخی از آن به عنوان یک افتخار بزرگ یاد می‌کنند و برخی دیگر نیز اندوهناک به آن‌چه داده‌ایم و آن‌چه به‌دست آورده‌ایم، می‌نگرند، می‌نویسند و می‌گویند. برخی از مردم هم خالصانه و از سر شوق به خیابان‌های تهران و احتمالا چند شهر دیگر آمده‌اند تا فریاد خوشحالی سر دهند.

اما در این میان به نظر می‌رسد در تحلیل‌های حامیانه و منتقدانه، یک نکته اساسی باید محور باشد تا دل و زبان را به سمت و سوی شعار سال که «همدلی و هم‌زبانی دولت و ملت» است، سوق دهد.

اشتباه عمده‌ای که برخی در ماجرای توافق ژنو مرتکب شدند این بود که به جای «متن» به «تصویر» رجوع کردند. آن‌ها به جای خواندن «متن» به تصویرهایی که از متن ساخته شده بود، علاقه داشتند. مثلا برخی بی‌آن‌که از امتیازات مبادله شده ایران و طرف مقابل اطلاع داشته باشند، یک‌سره می‌گفتند این توافق اوج عزت و افتخار است. هرچقدر هم که تلاش می‌شد تا این افراد به «متن» استناد کنند تا بحث در مسیر درستی قرار گیرد، آن‌ها با غیرت! از سربلندی ایران سخن می‌گفتند. در آن‌سوی ماجرا هم همین قصه بود. برخی با نگاه منتقدانه اصطلاحاتی چون «ترکمن‌ چای» را به توافق ژنو نسبت می‌دادند. هرچقدر رهبری از تیم مذاکره‌کننده به شیوه‌های مختلف «حمایت هشدارآمیز» می‌کرد، این افراد با این قبیل اصطلاحات و نقدهای افراطی، فضا را تنش‌زاتر می‌کردند.

به نظر می‌رسد اکنون که «متن» بیانیه توافقی دو طرف و هم‌چنین توضیحات مکتوب ایران و آمریکا منتشر شده است و برخی مقامات سیاسی دو طرف نیز اظهار نظر کرده‌اند، دوری از رفتارهای احساسی یک مساله مهم است. در این میان باید همه به «متن» استناد کنند و کسانی که این امکان را ندارند، به کارشناسان خبره‌ منتقد و حامی که بر اساس «متن» سخن می‌گویند، رجوع نمایند.

متاسفانه برخی افراد در کشور، به کلمه «توافق»، علاقه بسیاری دارند و به محض این‌که بشنوند که توافقی صورت گرفته، فارغ از هرگونه اطلاع از مفاد آن، اولین گزینه را «کف خیابان» می‌دانند که باید شادی‌شان را در آن‌جا نشان دهند. البته برخی هم باز از آن سو، به محض این‌که نام «توافق» را بشنوند، یاد ترکمن‌چای افتاده و فریاد وا انقلابا، وا اسلاما سر می‌دهند.

خط قرمزهایی که رهبر معظم انقلاب در بحث هسته‌ای تعیین کردند، امتیازاتی که ایران به طرف مقابل می‌دهد و امتیازاتی که بدست می‌آورد، همه اکنون در مقابل نخبگان جامعه قرار دارد. انتظار از نخبگان این است که بر اساس این موارد سخن بگویند نه این‌که از همین ابتدا یکی بدون هرگونه استدلال بر طبل پیروزی بکوبد و دیگری فریاد غم سر دهد. اگر کسی قصد حمایت از عملکرد تیم مذاکره‌کننده طی روزهای اخیر را دارد، باید دقیقا متناسب با منافع ملی ایران و بر اساس متن بیانیه مشترک ایران و 1+5 بگوید که «بُرد» ایران در این ماجرا چه بوده و اگر کسی هم قصد نقد این تیم را دارد باید دقیقا بگوید که «باخت» ایران چه بوده.