محمدرضا شاه پهلوی که بود؟
محمدرضا پهلوی متولد 4 آبان 1298، در خانه ای اجاره ای واقع در دروازه قزوین بود.
به گزارش شیرازه، تاریخ و مرور آن موجب می‌شود تا علاوه بر شناختن و برخورد با انسان‌های برجسته در زمینه های گوناگون، گذر زمان را در انسان‌های بزرگ و یا کسانی که فریفته پول، قدرت و ثروت شده اند ببینیم.
گذشته و تاریخ کشور ما نیز خالی از این آدم ها نیست و هر برهه‌ای داستانی پر از شخصیت‌های مختلف را در برمی‌گیرد. یکی از این مقاطع دوران انقلاب اسلامی است. مقطعی که مدتی است با پخش مجدد سریال «معمای شاه» حال و هوای روزهای نه چندان دور سرزمینمان را با افراد موثر در آن زمان روایت می‌کند.
محمدرضا شاه پهلوی شخصیت اصلی مجموعه «معمای شاه» خود به عنوان فرد کلیدی این دوران فعالیت ها و زندگینامه ویژه ای دارد که به طور اجمالی در ادامه به آن اشاره ای خواهیم داشت.
محمدرضا پهلوی متولد 4 آبان 1298، در خانه ای اجاره ای واقع در دروازه قزوین بود.
وی بعد از اینکه پدرش پادشاه شد، در 7 سالگی عنوان ولیعهدی را گرفت و برای آموزش های نظامی ویژه آماده شد. پس از آن هم برای ادامه تحصیل به یکی از مدرسه های گران‌قیمت سوئیس -که از لحاظ سیاسی در ثبات و آرامش بود- رفت.
وی بعد از بازگشت به ایران به تحصیل در دانشکده افسری مشغول شد و پس از فارغ التحصیلی سمت بازرسی ارتش شاهنشاهی را کسب کرد.
اما در سوم شهریور ۱۳۲۰ که ایران به دست نیروهای سه کشور انگلستان، شوروی و آمریکا اشغال شد، رضاشاه برکنار و تبعید شد. پس از بحث بسیار بر سر اعطای مقام پادشاهی ، در نهایت محمدرضا 22ساله جایگزین پدرش شد.
بعد از پایان جنگ جهانی دوم محمدرضاشاه زمانی که بد عهدی روس ها را مبنی بر خروج نیروهایش از ایران دید، با کمک آمریکا و سیاست قوام السلطنه موفق شد حمایت شوروی را از شورشیان بردارد و با کمک ارتش، آذربایجان و کردستان را تحت کنترل بگیرد.
نهضت ملی شدن صنعت نفت در روحیه محمدرضا پهلوی تاثیر بسیاری داشت به طوری که در سال‌های ۱۳۲۷ خورشیدی تا ۱۳۲۹ مذاکراتی بین نویل گس و عباسقلی گلشائیان، وزیر دارایی دولت انجام شد و حاصل آن قراردادی بود که به قرارداد الحاقی گس-گلشائیان معروف شد.
طبق این قرارداد، حق امتیاز ایران از نفت جنوب افزایش می‌یافت ولی در عین حال قرارداد اصلی یعنی قرارداد ۱۹۳۳ تغییری نمی‌کرد. محمدرضا پهلوی مایل به تصویب همین قرارداد بود ولی نمایندگانی از جبهه ملی از تصویب آن جلوگیری کردند.
در میان بحبوحه همین قضایا، محمدرضا در سال 1329با همسر دوم خود (ثریا اسفندیاری) که برخی وی را همسر محبوب شاه می خواندند، ازدواج کرد و در ادامه داستان کودتای 28مرداد رخ داد.
کودتای 28 مرداد و برکناری مصدق
سازمان مخفی اطلاعات بریتانیا و سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، با طرح و حمایت مالی و اجرایی از کودتای 28 مرداد، علیه دولت مصدق در مرداد ۱۳۳۲ اقدام کرده و موجب برکناری دولت مصدق شد.
این اتفاق باعث شد تا محمدرضا که پس از شکست کودتای ۲۵ مرداد به رم رفته بود، به ایران برگردد و دوران حکومت مطلقه خود را آغاز کند.
بعد از این وقایع زمانی که محمدرضا مشغول سلطه گری بود اقداماتی برای ترور وی صورت گرفت. اولین بار این رویداد در 15 بهمن 1327 در دانشگاه تهران رقم خورد و خود شاه رزم آرا را عامل آن خواند؛ بعدتر در اول فروردین سال ۱۳۴۴ در برابر پله‌های کاخ اختصاصی مرمر، شاه باز هم مورد سوءقصد یکی از سربازان وظیفه گارد جاویدان قرار گرفت. این سرباز بعد از بازپرسی"پرویز نیکخواه" را عامل محرک این ترور خواند.
سرازیر شدن درآمدهای نفتی بعد از آرام گرفتن قضیه نفت!
پس از کودتای 28 مرداد و تصویب قرارداد کنسرسیوم که بحث بر سرقضیه نفت را مقداری آرام تر کرد، شاه از جانب مناطق مختلف مورد توجه و حمایت قرار گرفت. به عنوان نمونه دولت آیزنهاور با ارسال کمک‌های مالی و نظامی حکومت او را تقویت کرد. «پیمان بغداد» میان کشورهای ایران، عراق، ترکیه و پاکستان منعقد شد.
محمدرضا پهلوی عملا به تدریج به تصمیم گیرنده اصلی اوپک تبدیل و پول های فراوان نفتی به کشور سرازیر شد.
نخست وزیران این دوره، عملا تنها آلت دست محمدرضا پهلوی بودند. انجام اصلاحات سیاسی و اجتماعی از جمله تصویب قانون اصلاحات ارضی و اعطای حق رای به زنان از مهم‌ترین فعالیت‌های حکومت وی بود.
وسواس نظامی محمدرضا شاه در تشکیل ارتش
یکی از اقداماتی که محمدرضا از بدو فعالیت هایش انجام داد، تشکیل ارتش و تقویت و گسترش مداوم آن با هزینه های هنگفت بود؛ این ماجرا در حدی ادامه داشت که حتی حامیان او مثل "تیمسار آیزنهاور"، نگرانی خود را از پرداختن بیش‌از حد شاه به بودجه نظامی، پنهان نمی‌کردند. او در یک تلگراف محرمانه، شاه را دارای «وسواس نظامی» توصیف کرده‌است.
امام آمد، شاه رفت
همزمان با آغاز قیام 15 خرداد جنبشی ایجاد شد که سرانجام شاه را مجبور کرد تا در 26 دیماه 1357 ایران را ترک کند و در نهایت در 22 بهمن حکومت شاهنشاهی، به طور کلی سرنگون و انقلاب به پیروزی رسید.
سرطانی که جان محمدرضا را گرفت
محمدرضا مدتی بعد از خروجش از ایران، تا مقطعی به امید بازگشت و در دست گرفتن مجدد حکومت در منطقه ماند اما باوخیم شدن بیماری اش راهی تگزاس شد و سرانجام در تاریخ ۵ مرداد ۱۳۵۹ (۲۷ ژوئیه ۱۹۸۰ میلادی)، محمدرضا پهلوی در سن ۶۱ سالگی، بر اثر بیماری در مصر از دنیا رفت.
نظرات بینندگان
