سالروز فاجعه منا:
فاجعه مرگبار در حرم امن الهی/ وقتی یک تلنگر عربستانی‌ها را وادار به عقب‌نشینی کرد
فاجعه منا همزمان با حج تمتع ۹۴ به دلیل بی‌کفایتی آل‌سعود رخ داد و در این فاجعه حدود ۵۰۰ زائر ایرانی به شهادت رسیدند. سعودی‌ها هم که نمی‌خواستند پیکر شهدا را تحویل دهند، با یک تلنگر رهبر معظم انقلاب از موضع خود عقب‌نشینی کردند.
به گزارش سرویس فرهنگی شیرازه، همزمان با عید قربان سال ۱۳۹۴ بود که در حالی زائران خانه خدا به سوی منا
حرکت می‌کردند، در مسیر به دلیل بی‌کفایتی آل سعود و بستن مسیرها، تجمع
ایجاد شد و بسیاری از مسلمانان قبل از رسیدن به رمی جمرات به شهادت رسیدند.
تعداد بازدید : 0
دانلود
اکنون ۷ سال از این فاجعه دردناک می‌گذرد، اما همچنان سعودی‌ها نه تنها خود را مقصر نمی‌دانند بلکه حتی برای دلجویی و احقاق حقوق خانواده شهدای منا اقدامی نکردند.
وقتی زائران چادرهای منا را برای رمی جمرات ترک کردند
ساعت حدود ۸ صبح پنج‌شنبه دوم مهرماه سال ۹۴ بود که زائران پس از اینکه در منا بیتوته کرده بودند و شب را در آنجا گذارندند، چادرهای منا را برای انجام رمی جمرات ترک کردند. منا دره‌ای بین کوه شرق مکه مکرمه قرار دارد که طول آن بالغ بر چهار هزار و ۱۰۰ مترمربع و عرض آن با توجه به فرازونشیب‌های مختلف متفاوت است، تا جایی که حداقل ۴۰۰ متر و حداکثر یک هزار و ۷۰۰ مترمربع است. مساحت منا نیز بیش از ۸۲ کیلومتر است که البته با توجه به اینکه بخش‌های قابل توجهی از این مکان را کوه‌های صعب‌العبور تشکیل می‌دهد، حدود ۸.۴ کیلومتر این فضا برای تردد مهیا شده است.
مسیرهایی که زائران ایرانی به جمرات می‌روند
زائران کشورمان با توجه به مسیر از قبل تعیین شده، از خیابان ۲۰۴ راهی رمی جمرات شدند. از چادرهای ایرانیان تا رمی جمرات حدود سه کیلومتر مسیر است. دو فرعی در خیابان ۲۰۴ برای حرکت به رمی جمرات وجود دارد؛ یکی خیابان ۲۳۳ که سمت راست بوده و عمدتا زائران کشورهای آفریقایی از خیابان ۲۰۶ به خیابان ۲۰۴ منتقل می‌شوند و دیگری خیابان ۲۱۵ در سمت راست که برخی به خیابان سوق العرب موازی با خیابان ۲۰۴ منقل می‌شوند تا از این طریق جمعیت کنترل شده و تجمعی صورت نگیرد. اما در آن سال همه چیز متفاوت بود.
سعودی‌ها مسیر خیابان ۲۱۵ را بسته بودند
در حج آن سال که فاجعه منا رخ داد، سعودی‌ها مسیر خیابان ۲۱۵ را بسته بودند. علاوه بر این، بسیاری از ماشین‌های پلیس سعودی در خیابان ۲۰۴ مستقر بودند. آن هم در خیابانی که عرض آن حدود سه متر است و از دو طرف با نرده مسدود شده تا با چادرهای زائران سایر کشورها تداخل نداشته باشد. فضا بسیار محدود بود.
هدایت پلیس سعودی به خیابان ۲۰۴
همراه با حرکت زائران ایرانی در خیابان ۲۰۴، زائران آفریقایی نیز توسط پلیس سعودی به این مسیر هدایت می‌شدند. اوایل خیابان ترافیک جمعیت روان بود. اما هر جلوتر می‌رفتند، جمعیت فشرده و فشرده‌تر می‌شد؛ تا جایی که آنقدر زائران به یکدیگر چسبیدند که حتی امکان بازگشت هم وجود نداشت. از همان ورودی خیابان ۲۰۴ سیل جمعیت قابل مشاهده بود. اما باز هم پلیس سعودی زائران را برای حضور در این خیابان تشویق و هدایت می‌کرد. ساعت ۸:۴۵ بود که دیگر خیابان ۲۰۴ قفل شده بود و امکان حرکت وجود نداشت.
بعد از ساعت‌ها از فاجعه منا خبری از امدادرسانی عربستان نبود
زائران ۵۰ کاروان ایرانی همراه با زائران کشورهای دیگر در خیابان ۲۰۴ حضور داشتند. برخی از زائران قصد بازگشت از مسیر را داشتند، اما امکان حرکت وجود نداشت و هر لحظه بر تعداد زوار افزوده می‌شد. آنهایی که زودتر حرکت کرده بودند و در اواسط خیابان ۲۰۴ بودند، به شدت به یکدیگر فشار می‌آوردند؛ تا جایی که حتی بسیاری روی یکدیگر افتادند و کسی هم نمی‌توانست دیگری را نجات دهد. هوا بسیار گرم بود و جمعیت گرمای هوا را تشدید کرده بود و حتی امکان نفس کشیدن در آنجا وجود نداشت. خبری از آب هم نبود و بسیاری از زائران تشنه جرعه‌ای آب بودند.
فشار جمعیت قبل از تقاطع ۲۲۳ تا بعد از تقاطع ۲۱۵ تا حدی رسید که هر لحظه زائران از فرط گرما و نبود اکسیژن مناسب روی یکدیگر می‌افتادند. برخی هم که توان بیشتری داشتند، به دلیل سنگینی جمعیت و افتادن زائران روی یکدیگر توانی برای حرکت و تنفس نداشتند. با وجود اینکه در این تقاطع خیل جمعیت در حال فشار و روی هم افتادن بود، همچنان زائران آفریقایی با هدایت پلیس سعودی به سوی جمعیت حرکت می‌کردند. ماشین پلیس در تقاطع خیابان ۲۲۳ و ۲۱۵ مستقر بود و در مسیر دوربین‌هایی وجود داشت که سعودی‌ها امکان کنترل آن را داشتند. اما خبری از امداد و نجات نبود.
نکته جالب اینکه با وجود خیل جمعیت، هنوز خیابان ۲۱۵ به سو العرب مسدود بود و خیابان ۲۰۴ نیز توسط پلیس مسدود بود و از همه مهمتر همچنان پلیس سعودی در حالی هدایت زائران آفریقایی که از منا بازگشته بودند، به سوی خیابان ۲۰۴ بود. با افزایش جمعیت هر لحظه رمق و توان زائران کمتر می‌شد و بطری‌های آبی که همراه داشتند، تمام شده بود. امکان جابجایی نبود و یک به یک زائران روی هم می‌افتادند. در بخش‌هایی از خیابان تلی از پیکرهای زائران پدید آمده بود.
نوای لبیک یا حسین شیعیان در فاجعه منا
ساعت ۹.۱۵ هر لحظه بر تعداد افرادی که می‌افتادند و طلب آب می‌کردند، افزوده می‌شد. نیروهای پلیس سعودی‌ها در آنجا مستقر بودند، اما هیچ عکس‌العملی از خود نشان نمی‌دادند. حتی با وجود اینکه در بخش‌هایی بطری آب وجود داشت، از دادن آب به زائران هم دریغ می‌کردند. ساعت ۹:۳۰ دیگر جمع کثیری از زائران از نفس افتادند و نوای لبیک یا حسین شیعیان شنیده می‌شد. برخی هم اشهد خود را می‌خواندند. یک به یک زائران با لباس سپید روی یکدیگر می‌افتادند.
وضعیت امنیتی در خیابان ۲۰۴
بعد از اطلاع‌رسانی مسؤولان کاروان‌ها جلوی حرکت زائران گرفته شد و هلی کوپترهای سعودی برای بررسی وضعیت بر آسمان خیابان ۲۰۴ حرکت کردند. اما خبری از آب و آبپاشی روی جمعیت نبود.
بیش از دو ساعت از این ماجرا گذشت و خبری از امدادرسانی سعودی‌ها نبود. حتی در ورودی‌ها نیروهای سعودی امکان حضور نیروهای امدادی ایران را نمی‌دادند. تا اینکه ساعت ۱۱ برخی از نیروهای امدادی کشورمان به صورت داوطلبانه به سوی حادثه دیدگان رفته و برای کمک به انها وارد مسیر شدند. یک ساعت بعد از حضور امدادگران کشورمان، سعودی‌ها هم وارد میدان شدند. اما عمق فاجعه طوری بود که به راحتی امکان حضور در جلوی جمعیت نبود. جلوتر وضعیت بدتر هم می‌شد و کم‌کم از برخی مسیرها صدایی شنیده نمی‌شد چرا که جمعی حاضر در آنجا از فشار و نبود آب و گرمای هوا از بین رفته بودند.
وقتی سعودی‌ها به نیروهای امدادی اجازه کمک به زائران ندادند
نیروهای امداد سعودی وقتی به محل حادثه رسیدند، به آرامی به زائران کمک می‌کردند. حتی بی توجه به وضعیت افراد و کمک به آنها، همه جمعیت را مُرده فرض کرده و در ماشین‌های حمل پیکرها قرار می‌دادند. ساعت ۱۳ شد و تعداد پلیس سعودی افزایش یافت. سعودی‌ها با امنیتی کردن منطقه از ورودی نیروهای امدادی و پزشکان به منطقه جلوگیری کردند و همچنان مجروحان بسیاری روی زمین افتاده بودند و سعودی‌ها پیکر جان‌باختگان را روی مجروحان می‌انداختند و همه را در یک طرف گذاشتند.
ساعت‌ها گذشت و سعودی‌ها آماری از تعداد جان‌باختگان نمی‌دادند. اما هر لحظه در ایران اسامی مفقود شدگان بیشتر و بیشتر می‌شد. برخی به شهادت رسیده بودند و برخی مجروح. البته برخی هم از این فاجعه جان سالم به در برده بودند و به چادرهای خود بازگشتند.
جست‌وجوی مجروحان و قربانیان در بیمارستان‌های سعودی
حجت‌الاسلام سیدعلی قاضی‌عسکر، نماینده وقت ولی‌فقیه در امور حج و زیارت درباره وضعیت منا و پیکرهای جان‌باختگان می‌گوید: پس از فاجعه منا ما به دنبال اجساد زوار بودیم و حتی در بیمارستان‌ها جویای مفقودین بودیم. یک به یک نیروهای حج و زیارت به بیمارستان‌ها سر می‌زدند و اقدام به شناسایی شهدا کردند. پس از شناسایی پیکرها، آنها را شماره‌گذاری می‌کردیم اما مشکل اینجا بود که فردا پیکرها به جای دیگری منتقل می‌شد و این کار را برای ما سخت کرد. وزیر بهداشت کشورمان گفت‌وگویی که با وزیر بهداشت سعودی داشت تا آزمایش DNA از پیکرهای ایرانی گرفته شود.
عقب‌نشینی عربستان با تلنگر رهبر معظم انقلاب
بر اساس مذاکراتی که با سعودی‌ها صورت گرفت، ایران از عربستان خواست تا پیکرها را تحویل داده و ایرانیان در عربستان دفن نشود.با این وجود، سعودی‌ها همکاری نمی‌کردند و حتی قرار بود تا پیکرهای شهدای منا را به کشورها تحویل ندهند تا اینکه مقام معظم رهبری با سخنرانی طوفانی خود موجب شد تا سعودی‌ها از این تصمیم خود عقب نشینی کرده و پیکرهای شهدای ایرانی را به مسؤولان تحویل دهند. به گفته سعید اوحدی، رئیس وقت سازمان حج و زیارت در جلسه‌ای با مسؤولان سعودی بودیم و از قبل هم مذاکراتی برای تحویل پیکر شهدا داشتیم اما سعودی‌ها از این امر امتناع می‌کردند و می‌گفتند که پیکرها را تحویل نمی‌دهند. به یک باره یک نیروی سعودی وارد جلسه شد و نوشته‌ای تحویل مسؤولان حج عربستان داد. رفتار سعودی‌ها در لحظه تغییر کرد و منعطف شدند. در آن لحظه رهبر معظم انقلاب درباره شهدای منا و پیکرهایشان بیاناتی مطرح کرده و موضع تندی گرفته بودند و برای ما نیز پیام سخنان معظم‌له در جلسه امد. دلگرم شدیم و مطمئن شدیم که سعودی‌ها هم به دلیل بیانات رهبر معظم انقلاب تغییر رویه داده باشند. پس از آن سعودی‌ها که پیش از این از بازگرداندن پیکرها امتناع می‌کردند، قول دادن تابوت هم دادند و در نهایت پیکر شهدای ایرانی با احترام با میهن بازگشت.
حج ۹۴ پس از حج خونین سال ۶۶ تلخ‌ترین حج برای مسلمانان جهان به ویژه ایرانیان بود. در حج تمتع سال ۹۴، حدود هفت هزار مسلمان جان باختند که از این بین حدود ۵۰۰ نفر از آنها ایرانی هستند.
اکنون بعد از گذشت ۶ سال از فاجعه منا، نه تنها سعودی‌ها کمیته حقیقت یاب تشکیل ندادند، بلکه از پاسخگویی درباره وضعیت حقوق شهدا و خانواده‌های آنها نیز سرباز می‌زنند. این امر در حالی است که بر اساس قاعده «قتیل الزحام» اگر شخصی به قتل برسد و قاتل شناخته نشود یا براثر ازدحام کشته شود، دیه او از بیت‌المال باید پرداخت شود. بنابراین، دولت عربستان باید دیه شهدای منا را پرداخت کند.
انتهای پیام/ف
نظرات بینندگان
