چرا نباید از تحریم های جدید امریکا تعجب کرد؟
اگر با در پیش گرفتن یک راهبرد منسجم، محاسبات امریکا درباره اثرگذاری تحریم ها تصحیح نشود، به احتمال بسیار زیاد، این روند نه فقط ادامه می یابد، بلکه تقویت هم خواهد شد و به حوزه های غیرهسته ای نیز تسرّی پیدا می کند.
به گزارش سرویس سیاسی شیرازه٬ مهدی محمدی عضو سابق تیم مذاکره کننده هسته‌ای در تسنیم نوشت:
اعمال تحریم های جدید از سوی دولت امریکا علیه برنامه هسته ای ایران را باید از منظر استراتژی مذاکراتی امریکا تحلیل کرد. تحلیل های حقوقی دراین باره که این تحریم ها نقض توافق ژنو هست یا نه سؤال دوم ــ و البته کم اهمیت تر ــ است. مسئله اصلی این است: ببینیم هدف گذاری راهبردی دولت امریکا از این اقدام چیست و این تحریم ها با راهبرد سیاسی و مذاکراتی جدید امریکا در مرحله پساتوافق، چه نسبتی پیدا می کند؟
از منظر راهبردی، به خلاف آنچه عموماً تصور می شود، من عقیده دارم که این رفتار دولت امریکا در چارچوب استراتژی جدید سیاسی و مذاکراتی آن کاملاً قابل فهم است و تناقضی میان آنها نیست.
راهبرد جدید امریکا که توافق ژنو هم مولود آن است، اساساً بر چند اصل استوار است:
1 ــ نخست اینکه امریکا تصور می کند دولت ایران نیازمند توافق است و برای شرایط «عدم توافق» هیچ سناریویی ندارد.
2 ــ دوم، تأکید بر این اصل که اساساً این تحریم ها بود که دولت ایران را پای میز مذاکره آورد و وادار به امتیازدهی کرد؛ بنابراین فقط تحریم هاست که دولت را پای میز نگه خواهد داشت تا توافق موقت بدل به یک توافق دائمی شود که در آن زیرساخت غنی سازی صنعتی ایران به شدت محدود (و در واقع برچیده) می شود.
3 ــ از دید امریکا، تا زمانی که توافق نهایی حاصل نشده، نباید اجازه داد چارچوب کلی رژیم تحریم ها به نحوی آسیب ببیند که محاسبات دولت ایران درباره ضرورت پایبند ماندن به توافق و تداوم مذاکرات را دگرگون کند.
4 ــ امریکایی ها معتقدند تازه توافق نهایی هم که حاصل شود، نوبت به تغییر دادن محاسبات ایران در موضوعات غیرهسته ای خواهد رسید که برای حصول آن بیش از هرچیز به تحریم ها نیاز است.
این اصول، در تمامی اظهارات مقام های امریکایی هفته های گذشته از اوباما بگیرید تا رایس، کری و شرمن بدون استثنا تکرار شده و مهم است بدانیم که درباره آنها میان امریکا و اسرائیل هم هیچ اختلاف نظری وجود ندارد.
از این منظر، هیچ عجیب نیست که دولت امریکا به تشدید تحریم ها علیه ایران ادامه بدهد، بلکه به عکس، منطقی است که فرض کنیم سفت و سختتر کردن تحریم ها بخشی اساسی از راهبرد امریکاست. از مدتها قبل این ارزیابی وجود داشت که اگر رفتار دولت ایران به گونه ای باشد که غرب را به این جمع بندی برساند که فشار ناشی از تحریم های موجود و ترس از تحریم های بیشتر در آینده تغییر دهنده محاسبات، سیاست ها و پیشنهادهای ایران است، تنها چیزی که عاید ما خواهد شد فشار بیشتر است و بس. این تحلیل مستقیماً از ارزیابی 30ساله ماهیت دولت امریکا و منطق سیاست گذاری آن درباره ایران برمی خیزد که هیچ نشانه ای دال بر دگرگون شدن آن هم در دست نیست.
دولت امریکا رفتار فعلی دولت ایران را نتیجه استراتژی ایجاد تغییر محاسباتی خود می داند که ستون فقرات آن رژیم تحریم ها بوده است. وقتی به دست خود دشمن را به این جمع بندی می رسانیم که راهبردش درست بوده، نباید توقع داشت که این راهبرد را کنار بگذارد. حتی اگر تحریم ها در برخی حوزه های خاص تعدیل شود ــ که من عقیده دارم برای تولید فشار اجتماعی به منظور سوق پیدا کردن دولت به سمت توافق جامع، خواهد شد ــ باز هم روشهایی دیگر و حوزه هایی جدیدتر برای حفظ رژیم تحریم ها پیدا خواهند کرد چراکه سودمندی آن را عمل اثبات شده می بینند.
بنابراین دوستان دولتی ما نباید از تلاش امریکا برای تشدید تحریم ها تعجب کنند. اگر با در پیش گرفتن یک راهبرد منسجم، محاسبات امریکا درباره اثرگذاری تحریم ها تصحیح نشود، به احتمال بسیار زیاد، این روند نه فقط ادامه می یابد، بلکه تقویت هم خواهد شد و به حوزه های غیرهسته ای نیز تسرّی پیدا می کند.
اعمال تحریم های جدید از سوی دولت امریکا علیه برنامه هسته ای ایران را باید از منظر استراتژی مذاکراتی امریکا تحلیل کرد. تحلیل های حقوقی دراین باره که این تحریم ها نقض توافق ژنو هست یا نه سؤال دوم ــ و البته کم اهمیت تر ــ است. مسئله اصلی این است: ببینیم هدف گذاری راهبردی دولت امریکا از این اقدام چیست و این تحریم ها با راهبرد سیاسی و مذاکراتی جدید امریکا در مرحله پساتوافق، چه نسبتی پیدا می کند؟
از منظر راهبردی، به خلاف آنچه عموماً تصور می شود، من عقیده دارم که این رفتار دولت امریکا در چارچوب استراتژی جدید سیاسی و مذاکراتی آن کاملاً قابل فهم است و تناقضی میان آنها نیست.
راهبرد جدید امریکا که توافق ژنو هم مولود آن است، اساساً بر چند اصل استوار است:
1 ــ نخست اینکه امریکا تصور می کند دولت ایران نیازمند توافق است و برای شرایط «عدم توافق» هیچ سناریویی ندارد.
2 ــ دوم، تأکید بر این اصل که اساساً این تحریم ها بود که دولت ایران را پای میز مذاکره آورد و وادار به امتیازدهی کرد؛ بنابراین فقط تحریم هاست که دولت را پای میز نگه خواهد داشت تا توافق موقت بدل به یک توافق دائمی شود که در آن زیرساخت غنی سازی صنعتی ایران به شدت محدود (و در واقع برچیده) می شود.
3 ــ از دید امریکا، تا زمانی که توافق نهایی حاصل نشده، نباید اجازه داد چارچوب کلی رژیم تحریم ها به نحوی آسیب ببیند که محاسبات دولت ایران درباره ضرورت پایبند ماندن به توافق و تداوم مذاکرات را دگرگون کند.
4 ــ امریکایی ها معتقدند تازه توافق نهایی هم که حاصل شود، نوبت به تغییر دادن محاسبات ایران در موضوعات غیرهسته ای خواهد رسید که برای حصول آن بیش از هرچیز به تحریم ها نیاز است.
این اصول، در تمامی اظهارات مقام های امریکایی هفته های گذشته از اوباما بگیرید تا رایس، کری و شرمن بدون استثنا تکرار شده و مهم است بدانیم که درباره آنها میان امریکا و اسرائیل هم هیچ اختلاف نظری وجود ندارد.
از این منظر، هیچ عجیب نیست که دولت امریکا به تشدید تحریم ها علیه ایران ادامه بدهد، بلکه به عکس، منطقی است که فرض کنیم سفت و سختتر کردن تحریم ها بخشی اساسی از راهبرد امریکاست. از مدتها قبل این ارزیابی وجود داشت که اگر رفتار دولت ایران به گونه ای باشد که غرب را به این جمع بندی برساند که فشار ناشی از تحریم های موجود و ترس از تحریم های بیشتر در آینده تغییر دهنده محاسبات، سیاست ها و پیشنهادهای ایران است، تنها چیزی که عاید ما خواهد شد فشار بیشتر است و بس. این تحلیل مستقیماً از ارزیابی 30ساله ماهیت دولت امریکا و منطق سیاست گذاری آن درباره ایران برمی خیزد که هیچ نشانه ای دال بر دگرگون شدن آن هم در دست نیست.
دولت امریکا رفتار فعلی دولت ایران را نتیجه استراتژی ایجاد تغییر محاسباتی خود می داند که ستون فقرات آن رژیم تحریم ها بوده است. وقتی به دست خود دشمن را به این جمع بندی می رسانیم که راهبردش درست بوده، نباید توقع داشت که این راهبرد را کنار بگذارد. حتی اگر تحریم ها در برخی حوزه های خاص تعدیل شود ــ که من عقیده دارم برای تولید فشار اجتماعی به منظور سوق پیدا کردن دولت به سمت توافق جامع، خواهد شد ــ باز هم روشهایی دیگر و حوزه هایی جدیدتر برای حفظ رژیم تحریم ها پیدا خواهند کرد چراکه سودمندی آن را عمل اثبات شده می بینند.
بنابراین دوستان دولتی ما نباید از تلاش امریکا برای تشدید تحریم ها تعجب کنند. اگر با در پیش گرفتن یک راهبرد منسجم، محاسبات امریکا درباره اثرگذاری تحریم ها تصحیح نشود، به احتمال بسیار زیاد، این روند نه فقط ادامه می یابد، بلکه تقویت هم خواهد شد و به حوزه های غیرهسته ای نیز تسرّی پیدا می کند.
نظرات بینندگان
