به گزارش شیرازه به نقل از مارگون عزاداری  مردم درشهرستان سپیدان وشهر اردکان در روز عاشورا، حکایت عشقی است که با آب و گل مردم این دیار سرشته شده و تجلیگاه اندوه بارترین عزاداری ها برای پسر فاطمه(س) باشد.

به گزارش مارگون؛  آئین سنتی گلی مالی مردم سپیدان در عزای امام حسین (ع)سابقه ای طولانی وکهن درتاریخ مردمان این مروز وبوم دارد. تا جایی که پیران و کهنسالان اردکانی به یاد دارند و روایت میکنند، مردم این شهر در گذشته در سوگ بستگان، شانه های خود را گل مالیده و در مراسم سوگ شرکت می کردند.اما بازماندگان و وابستگان درجه یک متوفی گاه سرتا پای خود را گل مالی می کردند تا عمق اندوه را نشان داده و خود را با از دست رفته ای که گِل پوش شده شریک بدانند.

عاشقان و دلدادگان به حضرت اباعبدالله الحسین (ع) در اردکان، ارادت خود را به سرور شهیدان در قالب آیین‌های گوناگون ابراز می‌دارند که یکی از این مراسم آئین گلی مالی مردم در عزای امام حسین (ع)که جایگاه ویژه‌ای دارد.

آیین گل مالی که یادگاری از پیشینیان مردم شهر اردکان وشهرستان سپیدان است، از دیربازدر اردکان و بسیاری از مناطق این شهرستان و درمراسم سوگ بزرگان، قهرمانان و جوانان و عزیزترین درگذشتگان برپا می‌شده است این آیین در روز عاشورا وبعدازآن در سوگ سرور و سالار شهیدان و یاران باوفایش مرسوم شد.

در این مراسم گروه‌های مختلف از هر فکر و سلیقه، فقیر و غنی و پیر و جوان شرکت می‌کنند، در فرهنگ اردکان شانه ها گِل مالی شده نشانه داغ وغم واندوه یا غمناک بودن انسان است. آغشته کردن تمام قامت در مراسم سوگ اوج فاجعه و اندوه را نشان می دهد چنانکه به گِل نشستن کنایه از اوج اندوه است.

یک  از قدیمی های اردکان در رابطه با رسم گل مالی در دوران جوانی خود به خبرنگار ما می گوید: وقتی عزیزی از دست می رفت،  شانه های سر خود را گل می گرفتند.وی ادامه می دهد: کسانی که از روستاهای دیگر هم به مراسم سوگ می آمدند به احترام بازماندگان شانه های خود را گل می مالیدند تا خود را در غم آن ها شریک کنند. اما بازماندگان نزدیک سرتاپای خود را گل می مالیدند.اما مردم اردکان سال هاست این رسم کهن را به سوگواری عاشورا گره زده و با مقدس کردن آن آیینی ساختند که جزئی جدانشدنی از عزاداری روز عاشورا شده است.

آیین های سنتی روز عاشورا روایت گر عاشقانه ای حزن انگیز از مردمان اردکان است.روایت این عاشقانه از روزها قبل از عاشورا شروع شده است، از ایامی که همه چیز مهیای عرض ارادتی دیگر می شود. خیمه ها در شهر پا می گیرد؛ دیوارها و خیابانها سیاهپوش می شوند و نوحه های محلی تا روستاهای دورافتاده ضجه می زنند.همه این مقدمه چینی ها برای آیینی است که روز عاشورا اردکان را به اوج میرسد؛ ارادتی که تمامی ندارد و هر روز عمیق تر و خالصانه تر می شود.

 با فرا رسیدن ایام محرم و صفر به ویژه روز عزای امام حسین و مصیبت‌ها حضرت زینب (س) یعنی روز عاشورا مردم اردکان غرق در عزا و ماتم می‌شوند و بر اساس رسم دیرینه خود که در عزای عزیزترین عزیزان خود را سروشانه های خودرا گل مالی می‌کنند، بار دیگر خاک عزا بر سر می‌گیرند.

در روز عاشورا مردم اردکان از کودک و جوان، زن و مرد خود را همزمان با آغاز روز عاشورا خود را  گل مالی می کنند، زنان به یاد مصیبت و بی‌برادر شدن حضرت زینب(س) گل را بر چادر سیاه و سر خود و دسته‌ها عزاداری هر کدام سعی می‌کنند خود و دیگری را کمک کنند، تا سر تا پای خود را گل یا همان خره به زبان لری را بگذارند. عشق به حسین در دیار اردکان سرما و گرما و تابستان و زمستان نمی‌شناسد، مردم این دیار بی‌صبرانه منتظر مراسم سنتی گل‌مالی در محرم  هستند.

مردم متدین اردکان فارس همواره در عرصه‌های مختلف فرهنگی و دینی آداب و رسوم والایی داشته و در تعالی فرهنگ ایران اسلامی سهم بسزایی داشته‌اند و ارادت مردم این دیار به امام حسین(ع) انکارناپذیر است به طوری که منابع و کتاب‌های نویسندگان و شعرای این منطقه به روشنی گویای این حقیقت است.ایام محرم و صفر نیز بین مردم اردکان فارس از احترام ویژه‌ای برخوردار بوده به گونه ای که در طول این دو ماه هیچگونه مراسم شادی همچون عروسی و جشن های سرور و شادی برگزار نمی شود.یکی از این مراسم تاریخی و کهن که برگرفته از تمدن غنی و اسلامی مردم مسلمان اردکان فارس است و هر ساله در روز عاشورای حسینی برگزار می شود

مراسم گل مالی است که به گفته افراد محلی از گذشته های دور تاکنون و هر سال باشکوه خاصی در شهر اردکان برگزار می شود و عزاداران حسینی در این روز با گل مالی سرو شانه خود غربت اهل بیت امام حسین (ع) و یاران با وفایش را در صحرای کربلا روایت می کند.مردم شهر اردکان وروستاهای اطراف با برگزاری مراسم گل مالی که برگرفته از عشق و علاقه به سرور و سالار شهیدان در روز عاشورای حسینی در این خطه از ایران اسلامی است در سوگ شهادت سومین امام شیعیان جهان و یاران با وفایش می نشینند.

 آیین گل مالی در روز عاشورای حسینی از صبح و با حضور مردم در خیابان های اصلی شهر آغاز می شود که تمامی هیئت های مذهبی و دسته های عزاداری با نظم و ترتیب خاصی در برگزاری هر چه باشکوهتر آن با هم متحد و یکدل هستند.هر کدام از هیئت های مذهبی شهر نیز به صورت جداگانه در خیابان های شهر گل های آماده شده را در مسیر قرار داده و اقشار مختلف مردم و زنجیرزنان با گل به سر کردن بار دیگر اوج علاقه و عشق خود به امام حسین (ع) و یاران باوفایش را به نمایش می گذارد.این مراسم از گذشته‌‌های دور و تا امروز در شهر اردکان باشکوه و عظمت خاصی برگزار می‌‌شود.

براساس باورها و داستان‌هایی که از گذشتگان و نیاکان مردم اردکان فارس باقی مانده است، آنها معتقدند در روزی که امام حسین (ع) به شهادت رسیدند، اجدادشان برای کمک به ایشان راهی صحرای کربلا شدند، ولی در میانه‌ راه متوجه شدند که امام حسین (ع) به شهادت رسیده است. به همین دلیل، آنها با مالیدن خاک و گل به سر و بدن‌شان شروع به عزاداری می‌کنند و این رسم از آن زمان باقی مانده است.