آیت‌الله مصباح‌یزدی افزود: کسانی که حرکت هایشان بر اساس بینش مادی و ماده بوده است، پیدایش عالم را بر اساس اتفاقی می دانستند که انفجار در ماده ایجاد شده و خودبخود ستارگانی پدید آمده اند، پیدایش حیات شده و ما هم محصول این اتفاقات هستیم.

عضو مجلس خبرگان رهبری بیان داشت: در مقابل این بینش، برخی می گویند خدای حکیم بر اساس حکمت بالغه، عالم را آفرید و این عالم لحظه به لحظه تحت اراده او است و در این بینش، انسان برای رسیدن به هدف خاص و تکامل آفریده شده و عالم را هدفدار می داند و در نهایت حساب و کتابی وجود دارد.

آیت الله مصباح یزدی با اشاره به مقدمه دوم در پیدایش حرکت موثر در تاریخ ادامه داد:  انسان پس از به دست آوردن بینش و شناخت، ارزش‌ها و ضدارزش‌هایی را برای خود تعریف می‌کند. این ارزش‌ها در حقیقت بایدها و نبایدهایی هستند که به آنها دل می‌بندد و همه می‌دانیم اینها چیزهایی است که شکل می‌گیرد که البته چگونگی ایجاد شدن این ارزش‌ها بحث‌های مهم فلسفی را می‌طلبد که از عهده بنده و این جلسه خارج است.

وی افزود: برخی از ارزش‌ها هستند که وسعت آنها فراگیر است و اکثر افراد دنیا و ملیت‌های مختلف آن را به عنوان ارزش قبول دارند، اما برخی از ارزش‌ها نیز هستند که محدودترند و تنها برای برخی از اقوام و ملت‌ها ارزش محسوب می‌شوند.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، با بیان اینکه هیچ کسی نیست که بگوید عدالت چیز بدی است و ظلم خوب است، گفت: بر اساس پذیرفتن این ارزش ها، روش هایی برای تحقق این اهداف شکل می گیرد، اما مصادیق خوب و بد در جوامع مختلف است و گاهی اختلاف در روش بوجود می آید و تفاوت راه انبیاء با دیگر حرکت ها در همین روش ها و بینش ها است.

آیت الله مصباح یزدی با بیان اینکه بینش ها، ارزش ها و روش ها راه انبیاء را از دیگران ممتاز می‌کند، گفت: انبیاء می گویند حقیقت اصل ذات مقدس خداوند است که هیچ موجودی غیر از خودش آن کمال و جلال را نمی‌تواند درک کند و عالم هستی پرتوی از جلال او است.

وی تصریح کرد: خداوند انسان را به گونه ای خلق کرده که همواره زمینه و شرایط مختلف برای انتخاب در مسیرش ایجاد می شود که این یکی از بزرگترین حکمت ها و قدرت الهی است که برای هر کس تکلیف جدیدی ایجاد می شود و اسم این تکلیف در فرهنگ اسلامی امتحان است.

آیت الله مصباح یزدی با اشاره به برخی اختلافات در تشخیص گفت: ممکن است برخی ها در روش ها و تشخیص ها دچار اختلاف و معذوریت شوند که این عامدانه نیست، اما برخی اختلافات مانند اختلاف در دین همیشه عالمانه و عامدانه بوده است.

وی ادامه داد: کسانی که به دنبال ایجاد فرقه ای در دین هستند، قرآن می گوید همه اینها عامدانه است و برای تسلط و برتری طلبی و برای آنکه فرصت جدیدی برای خود در جامعه ایجاد کنند.
آیت‌ الله مصباح یزدی با اشاره به اینکه برخی از اختلاف‌ها  از جهل نشأت می‌گیرد، گفت: گمان نکنید جهل فقط مخصوص انسان‌های عادی است. عالمان بزرگ هم جهل دارند. جهل خیلی چیز عجیبی نیست و ما نیز کم و بیش ممکن است جهل داشته باشیم، زیرا جهل در مقابل علم است و همه ما کم و بیش جهلی داریم. اینکه علم و شناخت کم است، اما جهل‌مان زیاد می‌شود.

وی تأکید کرد: برخی در زمینه جهل نتوانستند به خوبی به علم دست یابند و یا کوتاهی کردند و گاهی اختلافات نیز در زمینه درک و تشخیص است.

آیت الله مصباح یزدی تصریح کرد: اختلاف در دین از روی برتری طلبی و تجاوز به حقوق دیگران است، بنابراین همه اختلافات از روی معذوریت نیست، برخی اختلافات ممکن است عمدی نباشد، همه تحقیق‌ها صورت بگیرد، اما به راه های مختلف برسند و این جریانی است که در طول تاریخ همواره تکرار شده است.

وی با اشاره به مثالی در این زمینه ادامه داد: پیامبر اسلام(ص) پیامی را از طرف خداوند برای مردم آورد و به اندازه کافی دلیل برای آن آورد و حجت را تمام کرد، اما باز کسانی آن را نپذیرفتند و در آن تشکیک کردند. این اختلاف ها، اختلاف های عمدی است، نمی شود به پیامبر(ص) گفت که پیامبری تو را قبول دارم، اما حرفت را قبول ندارم و اساس خوارج از همین جا آغاز شد.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به تغییر رفتار افراد در طول زمان گفت: ما در زمان خودمان و در طول انقلاب اسلامی دیده ایم که در برخی افراد چه تحولاتی ایجاد شده است. تحولاتی که به نظر من برای خودشان هم باورکردنی نبود یعنی اگر روزی به آنها می گفتند که قرار است چنین شوید می گفتند محال است اما شدند.

وی گفت: برای بنده و دیگران هم این امکان وجود دارد؛ چرا که ما جزء استثنا نیستیم و پست و مقام، سهام و کارخانه و دیگر مقامات دنیایی ممکن است در ما نیز تحولاتی ایجاد کند و این امتحان برای همه وجود دارد.

وی با بیان اینکه از زمان مشروطه تاکنون تحولات زیادی را پشت سر گذاشته ایم گفت: برخی از افرادی که در این جلسه هستند در این تحولات تاثیرگذار بوده اند اما ما هیچ کدام نمی دانیم که فردا چه می شود.

آیت الله مصباح یزدی، خطاب به افراد حاضر در همایش وحدت اصولگرایان تصریح کرد: اینکه شما از عزیزان در اینجا جمع شده اید معلوم است که می خواهید خود را در برابر سقوط ها ، انحرافها و نوسانات زشت حفظ کنید اما می دانید شرطش چیست؟ این کار سه مقدمه و اصول دارد. مقدمات اصول فکری، اصول ارزشی و اصول روشی. اگر بنا داشته باشیم این اصول را کاملا رعایت کنیم 99 درصد کار تضمین می شود. یک درصد آن هم برای این است که هیچ کس معصوم نیست و ممکن است خطاهایی وجود داشته باشد.

وی جامعه را دو بخش اصولگرا و غیر اصولگرا تقسیم کرد و گفت: اصولگرا یعنی کسانی که سه دسته مقدمات را رعایت کرده اند و بنا گذاشته اند که رعایت کنند یعنی گفتند ما ولایت فقیه را قبول داریم و تا پای جان آن را حفاظت می کنیم.

عضو مجلس خبرگارن رهبری، گفت: برخی ها می گویند ما خودمان آقا را به مقام رسانده ایم حالا مطیع او شویم. پس این ادعاها برای چیست؟ گیرم که شما کمک کرده اید باید منت بگذاریم. کسانی که با پیامبر و با امام علی (ع) بیعت کردند آیا آنها پیامبر را پیامبر کردند و یا علی را علی.

وی بیان داشت: ما باید خدا را شکر کنیم که کسی را به ما شناساند که کسی شایسته تر از او در این مقام سراغ نداریم و ما قدر این نعمت را که خدا به ما داده است بدانیم و با خدا عهد ببیندیم که تا پای جان از آن حمایت می کنیم.

آیت الله مصباح یزدی، با اشاره به نقل قولی از امام راحل در مورد ولایت فقیه گفت: امام فرمود ولایت فقیه ادامه ولایت رسول الله است. ولی می بینیم که همه اینجور نیستند. البته همه کافر و یا ضد انقلاب نیستند اما ایمان آنها ضعف دارد؛ حال اگر ضررش به 70 میلیون مسلمان می خورد، بخورد؛ (مهم این است که) من رئیس باشم!

در ادامه عضو ارشد جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به هدف این همایش گفت: هدف از این همایش این است که بینش آگاهانه ای نسبت به اصول بینشی و باور آگاهانه ای نسبت به ارزش های اسلامی و انقلابی و اعتقاد به روش هایی که امام و جانشین امام ارائه داده اند را باور و تقویت کنیم و بدانیم که این راه همان راه صحیح است.

وی خاطرنشان کرد: هر کس که از این راه کوتاه آمد و اشتباه کرد هم دنیا و هم آخرت خود را از دست داده است. اگر می خواهیم این گونه نشویم باید اصول را بشناسیم و در عمل به آن پایبند باشیم.