به گزارش سرویس شهرستان های شیرازه به نقل از صدای خرامه، تالاب بین المللی کمجان یکی از مهمترین تالاب های زنده کشور است که در 120 کیلومتری شمال شرق شیراز در روستای کمجان بخش کربال شهرستان خرامه قرار دارد؛ این مجموعه در بین شهرستان های خرامه، شیراز، مرودشت و ارسنجان قرار گرفته است.

براساس اطلاعات کتاب تالاب های فارس که در سال 1392 توسط اداره کل حفاظت محیط زیست استان فارس منتشر شد در اوایل دهه 1360 خورشیدی، زه کشی تالاب برای کشت برنج آغاز شد و بخش بزرگی از تالاب کمجان به زمین های کشاورزی و شالیزار برنج تغییر کاربری داد؛ این آب راه، پوشش گیاهی تالاب را از بین برد و این تالاب به مرور زمان خشک شد. (ص 23)

اما از سال 1388 به همت گروه های مردمی و اداره کل حفاظت محیط زیست استان فارس برنامه ریزی هایی برای احیای مجدد بخش کوچکی از این تالاب انجام شده است؛ در این گزارش قصد داریم ضمن تشریح وضعیت کنونی تالاب کمجان به بیان مشکلات آن بپردازیم:

همایش تالاب کمجان – بهمن ماه 93

برای رسیدن به تالاب بین المللی کمجان از سمت شهر خرامه، باید مسیر 32 کیلومتری آن را از بین روستاهای مختلف بخش کربال پیمود؛ پس از گذر از دوراهی سلطان شهر به سمت ارسنجان و یک جاده 9 کیلومتری خاکی به ورودی تالاب خواهیم رسید.

فرهاد زارع یکی از فعالان محیط زیستی شهرستان خرامه که اطلاعات زیادی در زمینه تالاب ها دارد در این سفر ما را همراهی می کند؛ اینجا ورودی تالاب کمجان است، این ورودی در سال 92 ساخته شده و محل عبور و مرور بازدیدکنندگان است.

فرهاد زارع می گوید: اینجا خروجی آب تالاب در امتداد کانال صاحب الزمان است؛ قبلا از این کانال آب عبور می کرد و به سمت دریاچه های طشک و بختگان می رفت اما با بسته شدن این کانال، آب پس از سرازیر شدن از تالاب به اینجا می رسد.

او می گوید: این پوشش علفی زردرنگ یکی از عوامل خشک شدن تالاب است؛ این پوشش بسیار غنی، نیاز آبی بالایی دارد و بیشترین آب ورودی به تالاب را مصرف می کند؛ علت پیدایش این علف ورود فاضلاب های کشاورزی و روان آب های سطحی و بعضاً چرای دام در حاشیه مراتع مجاور تالاب است که باعث انتقال بذر علف می شود.

این فعال محیط زیست توضیح داد: آخرین نقطه تالاب مجل جمع شدن آب است که در زمان پرآبی محل تجمع پرندگان مختلفی همچون فلامینگو، انواع مرغابی و دسته های 50 تایی آنقوت است؛ اوج زیبایی این منطقه در اسفندماه و فرودین ماه قابل مشاهده است.

نشانه هایی از زنده بودن تالاب: نی زارها و گیاهان شورپسند باعث می شود که بستر تالاب شکل واقعی خود را بگیرد، پرندگان مهاجر در یک محیط امن، زاد و ولد کنند و از کوچ آنها جلوگیری شود؛ در سالهای اخیر این نی زارها توسط تشکل های مردمی کاشته شده تا این امر محقق گردد.

علف چمن شور، عامل مرگ تالاب ها: بسیاری از کارشناسان معتقدند که با رشد بیش از حد این گیاه، مرگ تالاب فرارسیده است و به اصطلاح، تالاب دچار پرغذایی شده است؛ مسئولین باید فکری به حال این معضل کنند.

محیط بانی تالاب کمجان: این مجموعه زیر نظر محیط زیست خرامه است و از سال 91 با پی گیری و خواسته های گروه های مردمی جهت حفظ تالاب ساخته شده است، در این ساختمان، ماموران محیط زیست حضور دارند.

یک نمای تیپیک از یک تالاب واقعی: این نما، یک شکل کوچک از یک تالاب واقعی است که در آن نی، لویی، گز، سالیکورنیا، شور، شصت عروسان و علف مورچه وجود دارد.

ورودی آب تالاب کمجان: تغذیه آب تالاب کمجان از مسیر کانال صاحب الزمان و یک کانال دیگر انجام می شود؛ این آب، فاضلاب کشاورزی منطقه های بالادست همچون زرقان و مرودشت است که به این سمت هدایت شده است.

بومی های تالاب کمجان: کاکایی صورتی و برخی پرندگان دیگر همچون چوپا، اگرت کوچک، آبچیلیک و چنگر موجودات بومی این تالاب هستند که برای دیدن آنها بصورت دسته ای باید به سمت شرق تالاب حرکت کنیم.

مسیر جدید ما یک جاده خاکی 25 کیلومتری است که از بالای روستاهای بخش کربال عبور می کند، این مسیر در امتداد شرق تالاب کمجان قرار دارد که سرسبزترین و زنده ترین بخش آن در نزدیکی روستای بُنجیر است.

یک صحنه تاسف بار: در شرایطی که بسیاری از مردم، رسانه ها و دلسوزان طبیعت، سنگ بی آبی و بحران آب را به سینه می زنند متاسفانه در مناطقی که حالت پناهگاهی داشته و عبور و مرور چندانی وجود ندارد، عده ای فرصت طلب اقدام به حفر چاه های غیر مجاز و کاشت ذرت می کنند.

اینجا طبیعت دست نخورده تالاب به عنوان آخرین نقطه این سفر است که بسیاری از پرندگان به صورت دسته ای مشغول پروازند؛ در این محل، دسته های 50 تایی کاکایی قابل مشاهده است.